چرا تاکتیک‌های کم‌هزینه یمنی‌ها، پنتاگون را غافلگیر کرده است؟
پارس‌تودی - در حالی که بزرگ‌ترین نیروی دریایی جهان در دریای سرخ با چالش‌های کم‌سابقه‌ای روبرو شده، انجمن تفنگداران دریایی آمریکا در تحلیلی نادر اعتراف کرده که یمنی‌ها با تاکتیک‌های نامتقارن و کم‌هزینه، درس‌های عملیاتی ارزشمندی به پنتاگون داده‌اند.
انجمن تفنگداران دریایی آمریکا در تحلیلی کم‌سابقه اعلام کرد «یمنی‌ها درس‌های عملیاتی غیرمنتظره‌ای به ما داده‌اند»؛ جمله‌ای که موجی از واکنش در محافل امنیتی و رسانه‌ای آمریکا برانگیخته و عمق دگرگونی در ماهیت نبردهای نامتقارن را آشکار کرده است.
این اعتراف صریح از سوی یکی از محافظه‌کارترین نهادهای نظامی آمریکا به‌سرعت در اندیشکده‌ها و رسانه‌های تخصصی بازتاب یافته و به یک پرونده راهبردی تبدیل شده است. پرونده‌ای که می‌گوید یمن، بدون داشتن نیروی هوایی، دریایی یا فضایی قابل توجه، توانسته بزرگ‌ترین نیروی دریایی جهان را در دریای سرخ فرسوده، سردرگم و پرهزینه کند.
اندیشکده «رند» این گزارش را «نخستین اذعان رسمی» به شکست نسبی دکترین تسلط دریایی آمریکا توصیف کرد. دکترینی که بر پایه برتری فناوری، حسگرهای پیشرفته و واکنش سریع بنا شده بود اما اکنون در برابر «انبوهی از ابزارهای کم‌هزینه و تاکتیک‌های سیال» زمین‌گیر شده است.
تحلیلگران رند تأکید می‌کنند که یمنی‌ها نه‌تنها از الگوهای کلاسیک جنگ نامتقارن بهره برده‌اند، بلکه آن را یک سطح ارتقا داده و به مدل «نبرد هزینه‌محور» تبدیل کرده‌اند. مدلی که در آن هدف اصلی، تحمیل هزینه‌های تصاعدی بر دشمن نه لزوماً نابودی مستقیم اهداف است. سایت «تسک‌اند‌پرپس» نیز گزارش داده که پدافند هوایی یمن «به‌طرز شگفت‌انگیزی کارآمدتر از پیش‌بینی‌ها» است. نقل‌قول یک خلبان آزمایشی بمب‌افکن بی-۵۲ که گفته «حملات مستقیم جنگنده‌های آمریکایی علیه یمن با ریسک بالا انجام می‌شود»، نشان می‌دهد که یمن، برخلاف تصور رایج، یک محیط عملیاتی با احتمال تلفات بالا حتی برای فناوری‌های نسل پنجم است. مؤسسه بروکینگز این گزارش را «نقطه چرخش» در درک پنتاگون از تهدیدات ارزان‌قیمت و انعطاف‌پذیر دانسته است. تهدیداتی که نه قابل خنثی‌سازی سریع هستند و نه با برتری مالی قابل مدیریت است.
مرکز مطالعات بین‌المللی و استراتژیک (CSIS) نیز با اشاره به «ناتوانی آمریکا در هدف قرار دادن سکوهای پرتاب موشک انصارالله» تأکید کرده که این ضعف صرفاً ناشی از کمبود اطلاعات نیست، بلکه ریشه در «مدل عملیاتی یمن» دارد. مدلی که سه ویژگی کلیدی ، سادگی، تحرک لحظه‌ای و محو سریع پس از شلیک دارد. CSIS این وضعیت را «نسخه پیشرفته‌ای از تاکتیک‌های چریکی مدرن توصیف می‌کند که در آن هر شلیک موشکی، نه فقط یک حمله، بلکه یک عملیات پیچیده فریب، پراکندگی و هزینه‌سازی برای دشمن است.
در رسانه‌های آمریکایی نیز این اعتراف انعکاس گسترده‌ای داشته است. نیویورک‌تایمز نوشته که «یمن با ترکیب شجاعت، نوآوری و تاکتیک‌های کم‌هزینه، استراتژی دریایی آمریکا را وارد عصر جدیدی کرده که در آن موشک چهار میلیون دلاری باید دنبال یک پهپاد ده‌هزار دلاری بدود.» واشنگتن‌پست نیز این تحول را نشانه‌ای از «پایان دوران کارآمدی بازدارندگی فناورانه» دانسته است. رسانه‌های منطقه‌ای مانند الاخبار نیز به نگرانی مشابه اسرائیل اشاره کرده‌اند.
تل‌آویو پیش‌تر نسبت به رشد توان موشکی و پهپادی انصارالله هشدار داده بود، اما اکنون مقامات امنیتی اسرائیل می‌گویند که «پس از آتش‌بس در غزه، تهدید یمن وارد مرحله‌ای جدید شده است.» برای تحلیلگران اسرائیلی، مسئله صرفاً برد موشک‌ها نیست، بلکه «معادله روانی و عملیاتی» است که یمن در دریای سرخ ایجاد کرده است. توانایی ضربه‌زدن در زمان و مکانی که دشمن انتظار ندارد و با هزینه‌ای بسیار ناچیز، در میان متخصصان نظامی آمریکا نیز نکته‌ای مشترک دیده می‌شود. یمنی‌ها در حال تغییر قواعد جنگ‌های دریایی هستند.
ژنرال‌های بازنشسته نیروی دریایی در گفت‌وگو با دیفنس‌وان هشدار داده‌اند که ناوشکن‌های آمریکایی «در حال مصرف مهمات گران‌قیمت با سرعتی هستند که در یک درگیری بزرگ با چین یا روسیه غیرقابل جایگزین خواهد بود.» اما نکته مهم‌تر، بُعد ایدئولوژیک این تحلیل است. انجمن تفنگداران می‌گوید این تجربه «فرصتی برای تأمل ایدئولوژیک» فراهم کرده است. جمله‌ای که در تحلیل‌های اندیشکده‌ها چنین تفسیر شده: آمریکا باید از نگاه بالا به پایین به بازیگران غیردولتی یا دولت‌های کوچک فاصله بگیرد و بپذیرد که عصر نبردهای تک‌بعدی و قابل پیش‌بینی به پایان رسیده است.
یمن از نظر منابع، فقیر است، اما از نظر خلاقیت عملیاتی، اکنون به الگویی برای نبردهای آینده بدل شده است. الگوی «بیشتر با کمتر» که آمریکایی‌ها سال‌ها درباره‌اش شعار داده بودند، اما امروز یمنی‌ها آن را بهتر اجرا می‌کنند.در نهایت، این تحلیل‌ها نشان می‌دهند که
اعتراف انجمن تفنگداران اعترافی ساده نیست، بلکه بخش قابل مشاهده‌ای از یک تغییر بزرگ در ذهنیت نظامی آمریکا است. پرسش پایانی انجمن تفنگنداران آمریکا «آیا ما فروتنی لازم برای یادگیری داریم؟» تنها یک جمله تعجب‌آور نیست، بلکه خلاصه ارزیابی مکتوب اندیشکده‌ها است؛ آمریکا با دشمنی مواجه شده که منابع اندک را به مؤثرترین شکل ممکن به قدرت عملیاتی تبدیل کرده است.
Mm/ha