Rusya'nın Afrika'da etkinliğini arttırma çabaları
Rusya dışişleri bakanı Sergey Lavrov, 23 Ocak Pazartesi gününden itibaren bir kaç Afrika ülkesine dönemsel bir ziyaret gerçekleştirdi.
Bu doğrultuda Güney Afrika, Swaziland(Swatini) Angola ve Eritrea gibi ülkeleri ziyaret etti. Bu, Lavrov'un bu sene ikinci Afrika turu da sayılmaktadır.
Afrika ülkesi eskiden Swaziland olarak bilinen Swatini'ye yaptığı gezide Sergey Lavrov, ülkesinin diğer ülkelerin iç siyasetine karışmadığını söyledi. Lavrov, Güney Afrika ziyaretinde iki ülke arasındaki işbirliğine vurgu yaptı. 26-29 Temmuz 2023 tarihlerinde St. Petersburg'da gerçekleştirilecek olan 2. Rusya-Afrika Zirvesi ve Ekonomik Forumu hakkında da konuşuldu. Rusya Dışişleri Bakanı'nın Güney Afrikalı yetkililerle yaptığı ziyaretin odak noktalarından biri de bu forumun olduğu belirtildi.
Lavrov, Rusya, Güney Afrika ve Çin arasında ortak tatbikatlar düzenlenmesi konusunda Batılı ülkelerin müdahalesi konusunda Rusya'nın macera peşinde olmadığını da belirtti. Güney Afrika Devlet Başkanı Cyril Ramaphosa hükümetinin Rusya ile Ukrayna arasındaki savaşta arabuluculuk yapmak istediğini ifade etmesi bu alanda önem taşımaktadır. Rusya ve Güney Afrika'nın BRICS grubuna üyeliği ve iki ülke arasındaki yakın ilişkiler göz önünde bulundurulduğunda bu ifadeler daha da anlamlıdır.
Güney Afrika Dışişleri Bakanı Naldi Pandor, ülkesinin Ukrayna savaşında tarafsız olduğunu vurguladı ve Batılı ülkeleri Rusya'yı suçlaması ve işgal altındaki Filistin topraklarına Siyonist işgalcilerin saldırıları gibi diğer açık ve net taciz ve saldırı eylemlerini görmezden gelmekten dolayı şiddetle eleştirdi. Bazı Afrika ülkeleri Ukrayna'daki savaşa karşı tarafsız bir tutum benimsemiş durumdadır.
Mart 2022'de Rusya'nın eylemlerini kınayan ilk BM Genel Kurulu kararında, Afrika ülkeleri çekimser kalanların önemli bir bölümünü oluşturdu. Ayrıca Eritre, Suriye, Kuzey Kore, Çin ve Beyaz Rusya ile birlikte bu karara karşı oy kullanan beş ülkeden biri oldu. Aynı zamanda, Rusya Dışişleri Bakanı, Batı'nın Afrika'daki varlığını ve etkisini artırmaya yönelik hedefleri konusunda eleştirel bir tavır aldı. Lavrov, "Afrika ülkelerinin Rusya ile işbirliğine son verilmesini talep eden ABD ve Avrupa ülkeleri, aslında Batı'nın Afrika'ya olan sömürgeci bağımlılığını yeniden tesis etmeye çalışıyor. Rusya Dışişleri Bakanı'nın dönemsel olarak Afrika ülkelerine yaptığı ziyaretler bağlamında ortaya çıkan önemli bir nokta da, Moskova'nın Kara Kıta ülkeleri ile siyasi ve diplomatik etkileşimlerini artırarak ve onları Moskova'nın tutumlarıyla da buluşturarak siyasi izolasyondan kurtulmaya çalışmasıdır. Afrika'da yeni ekonomik fırsatlar ve iş bulmak ve yeni pazarlar keşfetmek gibi amaçlar da bu sürecin önemli bir parçasını teşkil etmektedir.
Ukrayna savaşının başlangıcından bu yana başta ABD olmak üzere Batı, Rusya'ya karşı olabilecek her alanda en ağır yaptırımları uygulamış ve bu durum Moskova için çeşitli darboğazlara neden olmuştur. Bu durumda Rusya'nın yeni siyasi, ticari ve ekonomik ortaklar araması ve Batı'nın Rusya'ya yaptırım uygulama yaklaşımını desteklemeyen ancak ilişkilerin varlığını sürdürmek isteyen ülkelerle ilişkilerini geliştirmeye odaklanması doğaldır. Hatta Moskova ile ilişkileri farklı alanlar açısından genişletmek isteyen Afrika ülkeleri ile ilişkilerin geliştirilmesi Rusya'nın dış politikasının önceliği haline gelmiş bile söylenebilir.
Uzmanlara göre ve Rusya'nın dış politikasının gidişatına bakıldığında, Rusya'nın Afrika'ya özel ilgi göstermesi, Moskova'nın Afrika ülkeleriyle çok yönlü ilişkilerini genişletmek ve bu kıtada daha fazla nüfuz sahibi olmak için ciddi bir çaba içine girdiğini gösteriyor. Moskova'nın mevcut çabası, Rusya'nın Afrika ülkeleriyle siyasi ilişkilerini genişletmeye odaklanmış görünüyor. Moskova yetkilileri, Afrika ülkeleriyle ilişkilerin önemini defalarca vurguladı. Bu bağlamda Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Afrika ülkeleriyle iş birliğinin stratejik ve uzun vadeli olduğunu, Afrika ülkeleri ve Afrika kıtasının bölgesel teşkilatlarıyla ilişkilerin geliştirilmesinin Rusya'nın dış politikasının önceliklerinden biri olduğunu ifade etti. Avrupa Dışişleri Konseyi Afrika Departmanı Direktörü Theodore Murphy, "Rusya, Batı'dan daha az şart ve koşulla güvenlik yardımı sağlayarak ve Batı'nın Afrika ülkelerine yönelik eleştirilerinin ötesinde siyasi örtü sağlayarak Afrika'daki nüfuzunu geri kazanma fırsatları buldu" dedi.