Pars Today

8 Mayıs 2018 tarihinde ABD başkanı Donald Trump'ın Bercam Nükleer anlaşmasından çıkması ardından, İran karşıtı nükleer yaptırımların yürürlüğe girmesi 5+1 grubuna üye Avrupalı ülkeleri ve AB'yi bu yaptırımların olumsuz sonuçlarının etkisini düşürerek Bercam nükleer anlaşmasını korumak için büyük sıkıntılarla karşı karşıya getirmiştir.

Bu doğrultuda AB dış politika sorumlusu Federika Mogherini çarşamba günü Viyana'da AB'nin Bercam Nükleer anlaşmasını koruyup devam ettirme çabası içinde olduğunu söyledi. Mogherini ayrıca ABD yaptırımlarının geri dönmesi nedeniyle Bercam'ı Korumanın zor bir iş olacağını kaydetti. Mogherini şöyle konuştu: "Biz dünya genelinde üye ülkeler ve kendi müttefiklerimizle Bercam'ın devam ettirilmesi için işbirliği içindeyiz. Bu anlaşma uzun müzakerelerin ardından Viyana'da gerçekleşti.Netice itibarı ile biz Viyana ruhunu korumalıyız ve bir kez daha Bercam'ın devam ettirilmesinin kendi güvenliğimizin lehine olacağını söylemeliyim."

Batı dünyası kendi çıkarları doğrultusunda Bercam'ın korunmasına vurgu yapıyor, bu sebepten dolayı İran Ve AB son aylarda ABD'nin tek taraflı olarak Bercam'dan çıkması ardından bu anlaşmayı korumak için çeşitli diyaloglarda bulunmuşlardır. Söz konusu müzakerelerde AB İran karşıtı ABD yaptırımları ile mücadele için Tahran'a destek paketi sunacağına dair söz vermiştir. İran'ın üst düzey yetkilileri defalarca vurguladıkları gibi Avrupa ABD'nin tek yanlı girişimleri karşısında ve özellikle Bercam nükleer anlaşmasından çekilmesiyle uluslararası hukuk ve kanunları hiçe sayıp 2231 sayılı güvenlik konseyinin kararnamesine uymaması küresel düzen ve sebatı tehlike ile karşı karşıya getirmiştir. Avrupa bu mesele karşısında direnmesi gerektiği çünkü bağımsız ve etkin bir aktör olarak küresel alanda kendini hissettirmelidir. Ancak Avrupa ve doğu Asya gibi bölgelerle ABD'nin parasal  ve ticari ilişkilerine baktığımızda Washington yönetiminin nükleer yaptırımların etkin bir şekilde uygulanması için geniş çaplı bir çaba başlatmış ve bu doğrultuda dışişleri bakanlığında özel bir grup oluşturmuştur. Buna karşı görünürde Avrupalılar bu yaptırımların etkisini en düşük seviyeye indirmek için ciddi çabalar içerisinde bulunuyorlar  ki buda çok zor bir iştir.  Avrupalı ülkelere göre Bercam İran'ın barışçıl nükleer planını denetlemek için önemli bir rol ifa etmiş, bölge ülkeleri arasında nükleer yarışmasını önlemiş ve uluslararası güvenlik üzerinde olumlu etki yaratmıştır. Bu hususta Mogheirini şöyle diyor:İran'da nükleer silah üretiminin önlenmesinin hayati bir konu olduğuna ve bir kez daha etkin bir nükleer silahsızlanma anlaşmasının desteklenmesi gerektiğine inanıyoruz."

İran'ın defalarca belirttiğine göre nükleer programı sadece barışçıl faaliyetler için kullanılıyor ve UAEA'nın çeşitli raporlarında bu konu üzerine vurgu yapılmıştır. Avrupalılar, Bercam'ı İran'ın nükleer programına karşı bir askeri saldırı başlatmanın önünü alacağına  inanıyorlar. Ayrıca Bercam nükleer anlaşması uluslararası meseleleri çok taraflı bir şekilde çözmek için başarılı bir model olarak düşünülmektedir. Kuşkusuz, bu anlaşmanın çöküşü, Avrupa diplomasisinin güvenilirliğini büyük ölçüde sorgularken, uluslararası barış ve güvenlik üzerinde büyük bir olumsuz etki yaratacaktır. Bu düşünceler Mogherini ve bazı Avrupalı liderler gibi üst düzey yetkilileri Bercam'ı korumak çin kararlı kılmıştır. Amerika'nın İran'a karşı uyguladığı nükleer yaptırımların yeniden yürürlüğe girmesinden, tek taraflılık temelinde gerçekleşti ve müttefikler ve rakipleri de dahil olmak üzere uluslararası toplumun keskin bir eleştirisini provoke etti.

Avrupalı ülkeler için nükleer anlaşmanın korunması hayati bir öneme sahiptir çünkü bir yandan İran pazarı ve ekonomik ve ticari münasebetlerin korunması ABD için büyük önem arz ederken diğer yandan nükleer anlaşmanın korunması bu birliğin güvenliğinin korunması ve bir nevi ABD yönetiminin tek taraflı politikalarıyla mücadele etme anlamına geliyor.