İran Müzelerine İlginin Artması

Arkeoloji, kültürün araştırılması ve incelenmesidir. Kültür ise yıllar boyunca birikip büyüyen bir olaydır. Tarihte uzun bir geçmişe sahip olup medeniyetlerin oluştuğu bölge olan İran gibi bir ülke ise arkeologlar açısından çok çok önemli bir yere sahiptir.

Müzeler ise arkeologların araştırmaları ve çabaları sonucunda elde edilen tarihi eserlerin sergilendiği bir mekandır. Programımızın devamında İran müzeleri ve İranoloji müzeleri ile ilgili önemli etkinlikler ve özelliklerini konu edineceğiz.

Geçen yılda Hollanda'da açılan Sanat ve Medeniyetin Beşiği İran Uluslararası Fuarı, dünyanın en iyi müzeleri ödülünü kazandı. Bu ödül, tüm dünya ülkelerinin müzelerindeki medeniyet ve kültür konulu uluslararası ödüllerin en önemlilerinden biridir. Sanat ve Medeniyetin Beşiği Uluslararası Fuarı ise bu ödüle layık görülerek dünyada bu alanda ilk sıraya yerleşti. Bu ödül o kadar özel bir yere sahiptir ki, dünya müzelerinin Oscar ödülü olarak da anılmaktadır.

Bu konuda Hollanda'nın Assen kentinde bulunan Drents Müzesi müdürü Harry Tupan bu uluslararası ödül ile ilgili şöyle bir açıklamada bulundu:" Bu ödülün Hollanda'daki  İran'ın sanatı ve medeniyeti müzesine verilmesi, dünyanın dört bir yanındaki 94 müze ile rekabetin sonucunda kararlaştırılmıştır. "

Tupan sözlerine şöyle devam etti:" Sanatın ve Medeniyetin Beşiği İran müzesinin Hollanda'da açılmasının ardından, Hollanda'nın müze eserleri İran milli müzesi'nde sergilenip hala devam etmektedir. "

Müzeler alanındaki bu değerli ödülün İran'a verilmesi, İran aleyhinde baskılar uygulamaya çalışan kimi ülkelerin çabalarının devam ettiği bir ortamda gerçekleşti. Daha dikkat çekici olay ise bu ödülün Amerika'nın New York kentinde İran'a verilmesi idi.

İran müzeleri ve ülke dışı müzeler arasındaki işbirlikleri çerçevesinde, İran Milli Müzesi son yıllarda yabancı ülkelerin tarihi ve kültürel müzelerinin sergisini ülke içinde açmaya çalışıyor. Bu amaç doğrultusunda ise İran Milli Müzesi'nde, Drents Müzesi açısından Hollanda'nın Sanatı ve Arkeolojisi sergisi Tahran'da düzenlendi. Şimdiye kadar binlerce ziyaretçiyi kabul eden bu sergi, Hollanda'ya ait 420 adet tarihi ve kültürel eserden meydana gelmektedir. Bu sergi, arkeolojik eserler, seramik eserler ve Ressamlık eserleri olmak üzere üç bölümde ziyaretçilere açıldı. Böylece Hollanda'nın parlak medeniyetinin en iyi şekilde tanıtılması hedeflendi.

Bir süre önce İran'ı ziyaret eden Hollanda'nın Drents Müzesi müdürü İran Milli Müzesi'nde bulunarak bu müzeyi ziyaret edip İran ve Hollanda arasındaki kültürel işbirliklerin artmasına ve kuvvetlendirilmesine vurgu yapmıştır. Harry Tupan İran Milli Müzesi'ni ziyareti sırasında, bu müzenin kültürel zenginliği ve tarihi geçmişine değinerek şöyle dedi:" Bugün bu müzeyi ziyaret etmeye fırsat bulduğum için çok sevindim. Burada İran'a ait hayret verici tarihi eserleri görmekten kendimi heyecanlı hissediyorum. "

Tupan sözlerine şunları da ekledi:" İran ve Hollanda'nın müzeler alanındaki işbirliği gibi farklı kültürel alanındaki işbirlikleri ve Tahran ve Assen arasında "" Drents Müzesi Açısından Hallanda'nın Sanatı ve Arkeolojisi" sergisinin düzenlenmesi ile kültürel ilişkilerini kuvvetlendirmesi sevindirici bir gelişmedir. Bu işbirlikleri devam edebilir. Biz de bu tür çalışmaları destekleyeceğiz. Çünkü müzeler alanında yapılan işbirlikleri iki ülke arasındaki kültürel bağları da güçlendirmeye yardımcı olacaktır. "

Tupan şöyle bir hatırlatmada da bulundu:" Dünya Müzeleri Oscar Ödülü, Drents Müzesi ve İran Milli Müzesi'ne aittir. Bu başarı her iki ülke için de gurur kaynağı olmuştur. "

Drents Müzesi Açısından Hollanda'nın Sanatı ve Arkeolojisi sergisi, 6 ay önceden beri Tahran'da düzenlenip yaz mevsiminin ortalarına kadar devam edecektir.

Arkeolojik müzeler, insanlık medeniyetine ait belgelerin tecellisi sayılır. Bu değerli hazine, uluslararası arenada, farklı ülkelerin kültürel kökenlerinin tanınması ve anlaşılmasına yol açacaktır. Bu doğrultuda eskiden beri dost ülkeler sayılıp dostane ilişkilere sahip olan İran ve İspanya da bu alanda işbirliğinde bulunmaktalar. Bu çerçevede " Medeniyet Beşiği İran" sergisi Hollanda'dan Avrupa'nın Güneybatısı yani İspanya'ya doğru taşındı. Burada İran'ın 60 arkeolojik bölgesinden toplanan 196 eser İspanya'da sergilendi.

Bu sergide eserlerin İran'ın geniş coğrafi alanlarının farklı düzeyleri ve özelliklerini kapsamaya çalışılmıştır. Burada İran'ın tarihi Şuş şehri, Pasargad, Şehri Suhte adı ile bilinen Yanmış Şehir, Tahtı Süleyman ve UNESCO'da kayıt altına alınan diğer mekanlara ait eserler sergilendi. İspanya'da düzenlenen bu sergide İran'ın Gilan eyaletindeki mağaraya ait 200 bin yıllık geçmişe sahip eserlerden ta Safevi dönemine ait eserler sergilenmektedir.  

İspanya'nın Alicante şehrinin Kültürel İşler Başkan Yardımcısı Augusto Ascensio  bu serginin açılış töreninde İran'ın tarihi eserleri sergisinin İspanya'da düzenlenmesinden memnuniyet duyduğunu söyleyerek İran Milli Müzesi ve Madrid'deki İran İslam Cumhuriyeti Büyükelçiliğinin bu alandaki işbirliğinden dolayı şükranlarını dile getirirkenn İran ve İspanya arasındaki kültürel işbirlikleri ve başka alanlardaki ilişkilerin kuvvetlendirilmesi ve geliştirilmesine vurgu yaparak şöyle bir açıklamada bulundu:" Gelecek Eylül ayında ise İran Milli Müzesi'nde İspanya'nın eserleri sergisi düzenlenecektir."

Son bir ayda İran Milli Müzesi'nde ülkenin son kırk yıllık arkeolojik çalışmalarında bulunan eserler, sergi halinde görücüye çıkarıldı. Bu sergi, 16'ıncı yıllık İran Arkeoloji Kongresi kulisinde, İslami Dönem Sanatı ve Akeoloji Müzesinde düzenlendi. Bu sergide, 200 bin yıl önceye ait eserlerden İslami dönemin orta yüzyıllarına kadar ülkenin dört bir yanından eserler yer almaktadır.

İran Milli Müzesinde düzenlenen bu etkinlik, Hicri Şemsi 1398 yılının Nevruz turistlerinin yanı sıra yabancı turistler için de İran'ın tarihi ve kültürel eserleri ile yakından tanışması için uygun bir fırsat yarattı. Böylece ülkenin dört bir yanından gelenlerin yanı sıra yabancı turistler de İran'ın kültürel, etnik ve tarihi zenginliği ile tanışmış oldu

Arkeolojik analizler ve vizyonlar her daim dinamik olup değişime uğramaktadır. Her yeni bulgu ile kültürel dönemler ve insanlık yaşamının yeni boyutları aydınlanmaktadır. Bu yüzden bilgilerin paylaşılması, sergilerin düzenlenmesi ve bulguların paylaşılması özel bir öneme sahiptir.

İşte İran Milli Müzesi'nde düzenlenen bu sergi de birkaç açıdan önem taşımaktadır:" İlk olarak bu sergide, İran'ın tüm coğrafi bölgeler ve kültürel devirlerinden eserlerin bulunmasıdır. İkincisi bu serginin büyük bir bölümünün yeni arkeolojik araştırmaları sonucunda elde edilen eserlerden meydana gelmesi ve üçüncüsü de bu sergiyi ziyaret edenlerin hem sıradan insanlar hem de uzmanlardan oluşmasıdır. Bu sergi sayesinde İran'da son kırk yılda yürütülen arkeolojik çalışmaların sonucu, tasniflenmiş bir şekilde ziyaretçilere sunuldu.

İran Müzeleri Müdürlüğü Genel Müdürü şöyle bir açıklamada bulunmuştur:" Tahran müzelerinin ziyaretçi sayısı, bu müzelerin kapasitesinden daha fazladır. Bu yüzden bazı kısıtlamalar uygulamak istiyoruz. "

İran Müzeleri Müdürlüğü Genel Müdürü, müzelerin ister yerli ister yabancı ziyaretçilerinin sayısının artmasına değinerek sözlerine şunları da ekledi:" Müzelere ilginin artmasının birkaç nedeni vardır. İlk olarak Tahran'ın turistlerin uğrak yeri olmasıdır. Toplumsal açıdan da değişikliklerin gerçekleştiğine şahitlik ediyorum. Bu açıdan baktığımız zaman ailelerde kültürel meselelerin daha belirgin bir hal aldığını görüyoruz. Artık İranlı aileler de Bayramlarda ve tatillerde müzeler ve tarihi mekanları görmek istiyor. Tabii sanal alem de bu ortamın oluşmasında yardımcı olup özellikle de çocuklar tarafından ailelere tanıtılması sonucunda bu ortamı olumlu yönde etkilemiştir.

İran'da son Nevruz bayramı tatillerinde birçok ziyaretçi Tahran'ın tarihi eserleri ve mekanlarının yanı sıra müzelerini de ziyaret etti. Örneğin Saadabad Saray'ının İran'da sel felaketi yaşanmadan önceki ziyaretçi sayısı günlük olarak yaklaşık 12 bin kişi idi. İran Milli Müzesi İran'a ait eserlerin yanı sıra Hollanda'nın tarihi eserler sergisini de düzenleyerek, günlük olarak ortalama 4 bin ziyaretçi ve Niyaveran Sarayı da yaklaşık 8 bin ziyaretçiye sahipti.

Özel Niyaveran Sarayı toplamda 77 bin 829 ve Ahmedşahi Köşkü ise 53 bin 550 ziyaretçi ile Niyaveran Müze Kompleksinin en çok ziyaretçi cezbeden bölümleri olmuştur.

Niyaveran Tarihi Kültürel Kompleksi Tahran'ın Kuzeyinde yer alan müzelerden biridir. Bu tarihi mekanda, 11 hektarlık bir yeşil alan yer almaktadır. Bu tarihi komplekste tarihi eserlerin yanı sıra doğanın çekiciliği de ziyaretçileri hayrete düşürmektedir. Bu kompleksteki binalar ise Gacarlar ve Pehleviler döneminde aittir. Hali hazırda Sarayın avlusunda, özel Niyaveran Sarayı, Sahebgaraniye Sarayı ve Havuzhane Müzesinin yanı sıra Ahmedşahi Köşkü, Cihannema Müzesi, Özel Kütüphane, Niyaveran Sarayının Özel Arabaları Müzesi ve Ketibeler Bağı yer almaktadır.

İstatistiklere göre Tahran müzelerini ziyaret edenlerin yüzde 80'i İran'ın başka noktalarından Tahran'a gelen turistlerden oluşmaktadır. Artık İranlı ailelerin de farklı kültürel etkinlikler ve özellikle de tarihi eserler ve müzelere yönelik farkındalıklarının arttığı görülmektedir.