İran ve UAEA, denetim ve işbirliği sadece kurallar çerçevesinde
İran İslam Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, İran’ın hala Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı-UAEA’nın yasal denetimlerini kabul etmeye ve yasalar çerçevesinde iyi işbirliği yapmaya hazır olduğunu söyledi.
Hasan Ruhani dün düzenlenen bakanlar kurulu toplantısında Almanya, İngiltere ve Fransa'dan oluşan Avrupa Troykası'nın Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı'na sundukları İran karşıtı tasarıyı eleştirerek, “siyonist rejim ve Amerika’’nın Ajans’a baskı uygulaıdğını, bundan 20 yıl öncesine ait olan bir konuyu gündeme getirerek Ajans’ı gerçek sorumluluğundan saptırmaya çalıştıklarını, elbette ki İran’ın böyle bir eyleme kesin karşılığının kolay olduğunu” vurguladı.
Ruhani, Ajansın görevinin ülkelerin nükleer faaliyetlerini denetleme olduğunu belirterek, “Ancak ABD ve Siyonist Rejim kurumu yasal yolundan çıkarmaya çalışıyor, bu tür davranışlara istediğimiz zaman kararlı bir şekilde yanıt vereceğiz" açıklamasını yaptı.
Ruhani, Rusya ve Çin'in bu konuda çok iyi ve kararlı bir şekilde hareket ettiğini dile getirerek, "Bu iki ülke ABD'nin baskısına boyun eğmedi. Avrupa'dan da beklentimiz ABD'nin baskısına boyun eğmemesidir" ifadesini kullandı.
UAEA Yönetim Kurulu Konseyi geçen Cuma günü Avrupa Troykasının İran karşıtı karar taslağını onaylayarak, İran’dan kendi sorumluluklarına ve Ajans kurumları ile işbirliğine bağlı kalmasını istedi.
Aslında bildiri, siyonist rejimin casusluk çalışmaları ve iddialarına ve Bercam nükleer anlaşmaya taraf olan 3 Avrupa ülkesinin desteği ve Amerika’nın UAEA baskıları sonucu onaylandı.
Uluslararası Ajans’ın günümüzdeki tavrı, üçüncü bir tarafı kendi raporlarına temel aldığını ve İran’ın kendi kurumları ile 4 yıllık yapıcı işbirliğini dikkate almadığını gösteriyor.
İran Atom Enerjisi Kurumu-İAEK sözcüsü Behruz Kemalvendi yaptığı açıklamada, “Ajans son raporunda, İsrail’in sahte bilgi ve belgelerine dayanarak daha fazla ulaşım istedi ve İran bu suçlamaları ilkesiz bir bidat sayıyor ve böyle bir sürecin oluşmasını engellemeye çalışıyor.” dedi.
Kemalvendi, İran İslam Cumhuriyeti’nin UAEA ile olumlu iş birliği ve denetçilerinin 18 raporunda İran’ın nükleer faaliyetlerinin barışçıl olduğuna vurgu yapılmasına rağmen maalesef bazılarının İran dosyasını teknik ve hukuki alandan siyasi ve güvenlik alanına yöneltme çabasında olduklarını vurguladı.
Ajans’ın söz konusu iki siteye ulaşma isteği ve İran’ın bu bağlamda işbirliği yapmaması iddiasına dair yeni raporu, Avrupa troykasının yönetim kuruluna sundukları İran karşıtı bilidirinin temelini oluşturdu. UAEA’nın hukuki ve yasal tutum yerine siyasi tutuma yönelmesi, İran’ın Bercam anlaşmasının imzalanması ardından denetleme çalışmaları için en fazla erişim imkanı sağladığı bir ortamda gerçekleşiyor.
Bercam nükleer anlaşmanın imzalanması ardından UAEA’nın tüm denetlemelerinin %20’si İran’da ve 2015’te imzalanan Bercam anlaşmasının doğruluğunu denetlemek amacı ile gerçekleşti. Başka bir ifade ile UAEA yılda en az 33 kez denetlemeyi üstelik ortalama her gün 6 denetçi ile gerçekleştirdi.
UAEA denetçilerine bu düzeyde erişim imkanın sağlanması ise İran’ın Ajans ile işbirliğinin ne denli yapıcı olduğunu gösteriyor, üstelik UAEA genel müdürünün son 4 yılda 18 dönemsel raporu ise bu konuyu vurgularken İran’ın Bercam nükleer anlaşmaya tam bağlılığını gösteriyor.
Bu işbirliği düzeyi ise İran’ın Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı ile dostane ilişkilerinin yasalar çerçevesinde olduğunun kanıtıdır. Bu şartlarda Ajans’ın hukuki ve yasal temellere dayanmayan sırf iddiadan ibaret olan verilere istinat etmesi ise İran’a yasal bağlayıcılık oluşturmuyor. /
