Viyana'daki BERCAM Nükleer Anlaşması Müzakereleri

Viyana'daki Ortak BERCAM nükleer anlaşması komisyonu İkinci oturumu sona erdi. Buna göre yaptırımların kaldırılması amacı ile gereken girişimlerin listesinin hazırlanması ve de BERCAM nükleer anlaşmasının tekrar canlandırılması hedefi ile İran İslam Cumhuriyeti'nin nükleer faaliyetleri hususunda görüşmelerin devam etmesi için uzmanların bir araya gelmesi ve özel görüşmelerin yapılması kararlaştırıldı.

Üçüncü tur, Ortak BERCAM Nükleer Anlaşması Komisyonu  oturumu ise gelecek Çarşamba günü Avusturya başkenti Viyana'da  İran İslam Cumhuriyeti ve BERCAM anlaşmasında olan dört artı bir ülkelerinin dışişleri bakanları yardımcıları düzeyinde düzenlenecektir. 

 Viyana'da BERCAM nükleer anlaşması hususundaki görüşmelerin düzenlenmesinden güdülen amaç,  Amerika'nın İran'a karşı yaptırımlarının hepsini kaldırmak için bir mekanizma ve çözüm üretilmesi ardından da  bu sürecin doğrulanması ve yaptırımların kesin olarak lağvedilmesi için doğrulama sisteminin oluşturulması ve nihai olarak da İran İslam Cumhuriyeti'nin BERCAM nükleer anlaşmasındaki taahhütlerine geri dönmesidir.  Bu bağlamda Viyana müzakerelerinde  " adıma karşı adım" diye bir husus söz konusu değildir. Bu doğrultuda  Amerika yaptırımlarının topyekun ve toplam bir şekilde  kaldırılması amaçlanmaktadır. 

Zaten BERCAM nükleer anlaşmasının  tekrar canlandırılmasının tek yolu, karşı tarafların özellikle de Amerika'nın ciddi iradesidir.  Amerika hiçbir bahane ve komplo üretmeden  yaptırımları devre dışı bırakmalıdır. Yoksa  sırf Viyana'da ortak BERCAM nükleer anlaşması komisyonunun oturumunun düzenlenmesi ile  İran bu anlaşmadaki taahhütlerine geri dönmeyecektir. 

Bu hususta   Viyana'da Cuma günü düzenlenen ortak BERCAM nükleer anlaşması komisyonu oturumuna katılan İranlı heyetin başkanı, Abbas Irakçi,  İran'ın BERCAM nükleer anlaşması tekrar yaşatmak amacı ile ciddi etkileşimin sürdürülmesine vurgu yaptığını belirterek şöyle bir açıklamada bulundu: "   Bunun için karşı tarafların  ciddiyeti ve siyasi iradesini görmek lazım. Böyle olmazsa  müzakerelerin sürdürülmesi için bir neden yoktur. "

Eski ABD başkanı Donald Trump  tarafından yasa dışı bir şekilde İran'a uygulanan tüm Amerika yaptırımlarının kaldırılması, BERCAM nükleer anlaşmasının  yeniden canlandırılması için gerekli ve zaruri bir adımdır. Ancak yaptırımların kaldırılmasının doğrulanmasından sonra İran, nükleer faaliyetler alanındaki telafi edici eylemlerini askıya alacaktır. Nitekim yaptırımların kaldırılması  uygulamada görülmeli örneğin İran'ın petrol ihracatı, parasını ve masraflarını alma konusunda hiçbir sorunu olmamalıdır. İşte bu yönde doğrulamaya dayalı bir sistem oluşturulmalıdır. 

Bu bağlamda Viyana görüşmelerinde İran müzakere heyeti üyesi Kazem Garibabadi, şöyle bir açıklamada bulundu: "Doğrulama demek  İran petrol sözleşmelerinin imzalanması ve petrolün ihraç edilmesi, gelirlerin bankacılık kanalları ile  ülke içine aktarılması veya diğer tüketim amaçlar için ayrılmaları ve mali kanallar üzerinden farklı işlemlerin yapılması demektir. "

Buna ilaveten, BERCAM nükleer anlaşmasının yeniden canlandırılması hususunda Viyana görüşmelerindeki İranlı müzakereci heyeti, BERCAM anlaşmasının taraflarıyla yapılan görüşmelerde bir başka önemli konuyu tartışıyor. Bu da Amerika'nın BERCAM nükleer anlaşmasına  geri döndükten sonra vaatlerini yerine getirmemesi halinde , İran'ın teknik taahhütlerinde ne gibi adımlar atabileceği hususudur. 

Bu, BERCAM nükleer anlaşmasının İran İslam Cumhuriyeti tarafından uygulanması deneyiminden kaynaklanmaktadır. Bu husus çok önemli bir noktadır. Dolayısıyla geçenlerde BERCAM'ın uygulanmasında, sadece İran'ın yükümlülüklerini yerine getirmiş olmasının tekrar yaşanmaması istenmektedir.

Diğer bir husus da, taahhütlerin sadece kağıt üzerinde kaldığı BERCAM anlaşmasını uygulamadaki deneyimini gören İran'ın şu anda BERCAM'ı yeniden canlandırma sürecinde, ABD yaptırımlarının tamamen kaldırılmasının etkili bir şekilde doğrulanması, başka bir deyişle yaptırımların kaldırılmasının pratik etkisini görme arayışı içine girmesidir. İran'ın BERCAM nükleer anlaşmasına dönüşünün anahtarı da bunların gerçekleşmesidir.