İran’ın, Afganistan'da uyuşturucu ekimi ve kaçakçılığının yasaklanmasını memnuniyetle karşılaması
İran İslam Cumhuriyeti dışişleri bakan yardımcısı Seyid Resul Musevi pazartesi günü paylaştığı tweette “Afganistan'da haşhaş ekimi yasağının uygulanması, ülke ve küresel kara ekonomi üzerinde derin ekonomik, siyasi ve sosyal etkileri olacaktır. Afyon üretimi, dönemin Taliban liderinin haşhaş ekimini yasakladığı son 32 yılda sadece bir kez minimum 200 tona ulaştı; hal bu ki afyon üretimi her zaman artmış ve binlerce ton olmuştur” yazdı.
Afganistan'da Taliban'ın ilk yönetim döneminde, grubun lideri haşhaş ekimini de yasakladı ve bu da ülkedeki afyon üretiminde önemli bir düşüşe yol açtı. Taliban lideri Hibetullah Ahundzade Pazar günü uyuşturucu yapımında kullanılan tüm mahsullerin ekimini yasaklayan bir kararname yayınladı.
Taliban liderliği, Afganistan genelinde narkotik atölyelerinin kullanımını ve transferini, satışını, ithalatını ve ihracatını yasakladı. Taliban liderinin kararnamesinde “Bu kararnamenin yayımı tarihinden itibaren tüm ülkede haşhaş ekimi tamamen yasaklanmıştır ve bundan sonra kimse bu bitkiyi yetiştirmeye çalışamaz” yazıldı.
Ayrıca bundan böyle haşhaş eken kişinin "ekini" yok edileceği ve kararnameyi ihlal edenlere ise İslam hukukuna göre muamele edileceği de ifade edildi. Kararnamede ayrıca çeşitli uyuşturucu ve alkollü maddelerin satışı ve kullanımı da tüm ülkede yasalandı.
Kararname son 20 yılda Afganistan'da uyuşturucu madde üretimi ve ekiminde eşi görülmemiş bir artışın yaşandığı ve Afganistan'ın dünyada en büyük uyuşturucu üreticisi olarak, dünyadaki afyonun yüzde 90'ını ürettiği bir ortamda yayınlandı. 2002 yılından beri Afganistan’da uyuşturucu ekimi ve üretimi sürekli artış gösterdi. NATO ve Amerikan güçlerinin büyük etkisi olduğu işgal döneminde batılıların tüm iddialarına rağmen Afganistan’da afyon üretimi önemli oranda artış gösterdi.
BM verilerine göre 2000 yılında Afganistan’da 200 tondan az uyuşturucu madde 7 bin hektardan az bir alanda yetiştirilirken NATO ve Amerika işgal güçlerinin bu ülkedeki varlığı ve destekleri sayesinde sadece 20 yılda uyuşturucu madde üretimi 50 kat artarak 9 bin tonu aştı.
Bu konu sadece Afganistan için değil, komşuları ve özellikle de İran için büyük bir sorun haline geldi, zira kaçakçılar uyuşturucuyu Avrupa’ya taşımak için bu yolu kullanıyorlar. Aslında, İran İslam Cumhuriyeti, uyuşturucu üretimi ve kaçakçılığı ve uyuşturucu kaçakçı çetelerine karşı mücadele için son on yıllarda ağır bedeller ödedi ve bu uğurda bir çok asker, polis ve güvenlik gücünü şehit verdi. Dünyada uyuşturucu kaçakçılığıyla mücadelede en ön safta yer alan İran İslam Cumhuriyeti, bu şekilde 12 binden fazla gazi ve şehit verdi. BM ise uyuşturucu ile mücadelede İran’ın bayraktar olduğunu belirtti. Ayrıca İran, yaptırım şartlarına rağmen yılda bin ton uyuşturucuyu ele geçirmekle bu konuda dünyada bir rekora sahiptir.
Doğal olarak Afganistan’da Taliban, yönetimi elinde bulundurduğu bir ortamda haşhaş ekimi ve afyon üretimini yasaklamakla uyuşturucu üretimi ile mücadele zarureti onların önemli ve acil görevlerinden biri sayılır. Aslında bu grubun komşu ülkeler ve bu cümleden İran ile ortak çıkarlar üzerine barışçıl ilişkiler kurma iddiaları için bir sınav sayılır.
Nitekim İran narkotikle mücadele komitesi genel sekreteri İskender Mü’mini bu bağlamda yaptığı açıklamada şöyle dedi: İran İslam cumhuriyeti Afganistan’da her türlü uyuşturucu madde ekimi ve üretimini olumlu karşılıyor ve Afganistan’da uyuşturucu madde üretiminin azalması ve halkın geçiminde alternatif ekin konusunda geçmişte olduğu gibi şimdi de uluslararası toplumla gerekli tüm görüşmeleri gerçekleştirmektedir./