Afganistan'da Taliban yönetimi Hilmend'in haklarını güvence altına almıyor

İran İslami Şura Meclisi'nde Zahedan kenti milletvekili, ''Afganistan yönetimli, Hilmend nehri suyuyla ilgili İran'ın hakkını güvence altına almak için herhangi bir eylemde bulunmadı.'' dedi..

Hüseyin Ali Şehriyari, dün (Pazar) yaptığı açıklamada, Hilmend Nehri'nin su haklarının uluslararası sözleşmelere uygun olarak güvence altına alınması gereğine ilişkin yaptığı açıklamada, ''Afgan hükümeti, su haklarını güvence altına almak için şimdiye kadar her hangi bir girişimde bulunmadı.'' dedi. 

İranlı milletvekili,  Afgan yönetim organı ile su hakkı konusunda yapılan müzakerelere atıfta bulunarak, Sistan ve Belucistan'ın suyunun Hamon Gölü ve Hirmand Nehri'nden sağlandığını hatırlatarak, "Mevcut şartlar dikkate alındığında Hamon Gölü'nün kurumasına da şahit oluyoruz.'' dedi.

Afganistan ve İran arasında, 19. yüzyılın ortalarında başlayan Hilmend Su Yolu üzerindeki su sorunu 1973'te varılan anlaşmayla çözüme kavuşmuştu. Anlaşmaya göre, Afganistan İran'a "normal koşullarda" saniyede 26 metreküp su vermeyi taahhüt etmişti. Bunun 22 metreküpü, "İran'ın su hakkı" olarak tanımlanırken, 4 metreküpü ise Afganistan'ın İran'a yönelik "İyi niyet göstergesi" olarak belirlenmişti.

Ancak, bu tarihten itibaren her iki ülkede de meydana gelen siyasi değişimler bu anlaşmanın uygulanmasını zorlaştırdı. Her iki ülke temsilcilerinin katılımıyla oluşturulan ve anlaşmanın uygulanmasını denetleme görevini yürütmesi planlanan komisyon da bekleneni veremedi.

Hilmend Nehri, iki ülkenin güney bölgelerinde birleşiyor. Afganistan'ın batı-orta bölgelerinde yüksek dağların beslediği Hilmend Nehri, güneye inerek İran'ın Sistan-Beluçistan eyaletine kadar uzanıyor. Nehrin yaklaşık yüzde 82'i Afganistan topraklarındayken geri kalanı da İran topraklarında bulunuyor.

Bu bölgeler, geniş çölleri, sıcak havası ve uzun süren kurak iklimiyle biliniyor. Bu nedenle, kuraklık nedeniyle zaman zaman İran'a akan su miktarında düşüş meydana geliyor. Tarım alanlarının sulanması, içme suyu temini ve mevsimsel taşkınlar nedeniyle ciddi sorunlar yaşayan Afganistan, ülke çapında barajlar ve sulama sistemleri yaparak tatlı su kapasitesini daha verimli kullanmaya çalışıyor.