Tahran ve İslamabad ekonomik münasebetleri geliştirme yolunda
Halihazırda İran İslam Cumhuriyeti ve Pakistan ticari ve ekonomik ilişkilerini geliştirmek için pratikte attığı adımları daha da artırmış bulunuyor.
Pakistan Senatosu Savunma Komisyonu Başkanı Seyid Muşahid Hüseyin, İran İslam Cumhuriyeti ile ortak sergi etkinliklerini ve iki ülke için işbirliğini genişletmek ve daha iyi iş fırsatları oluşturmak için İslamabad şehrinde düzenlenen ilk İran-Pakistan özel fuarını değerlendirdi ve Tahran ve İslamabad, ilişkileri yeniden canlandırma yolunda ortak çıkarlar üzerine adım attıklarını vurguladı.
Geçen yıl Pakistan ve İran İslam Cumhuriyeti bir milyar dolardan fazla ticarete sahipti ve önümüzdeki yıl için ticaret hacminin dört milyar dolara ulaşması bekleniyor. 959 kilometrelik ortak sınıra ve üç aktif resmi sınır kapısına sahip iki ülke, şimdiye kadar ticari ilişkileri tarafların beklentilerine karşılamamıştır. Anlaşmaların ve ortak projelerin uygulanmasındaki gecikme, İran'dan Pakistan'a uzanan doğal gaz boru hattının bir örneği olarak görülebilen, ilişkilerin genişletilmesinin önündeki engellerden biri olmuştur. Ancak Pakistan'ın Navaz Müslüman Birliği'nin iktidar partisinin üst düzey bir üyesi olan Seyid Muşahid Hüseyin "İlişkilerin mevcut perspektifiyle, İran'dan Pakistan'a gaz aktarma planını canlandırmanın zamanı geldi" dedi.
İran İslam Cumhuriyeti ayrıca Pakistan'a 104 megavatlık elektrik ihraç etmekle bu ülkenin büyük oranda enerjisini temin etmekle biliniyor. Buna ilaveten İran ve Pakistan üzerinden geçen güney yollardan orta Asya ülkeleri ve Afganistan'ın serbest sulara erişimi, iki ülkeye bu konuda ortak işbirliği kapasitesi kazandırmıştır. Bu konuya ek olarak, Pakistan'ın Gavadar ve İran'ın Çabahar limanlarında sürdürülen geliştirme projeleri, iki limanı iki meslektaş olarak tanıtabilir. Son yıllarda iki ülke, demiryolu ve karayolu şeklinde uygulanan iki liman arasında bağlantı kurulması için çaba sarf ediyor.
İran-Pakistan ilişkilerinin ticari alandaki durumu, beklentilerin ötesinde gelişmesinin başta Pakistan hükümeti olmak üzere tarafların ciddi iradesini gerektirdiğini gösteriyor. İran ve Pakistan'ın 21. Karma Ekonomik Komisyonu Başkanı Rüstem Kasımi bu konuda şöyle diyor: "Somut sonuçlar elde etmek ve birbirimizin gerçek kapasitelerinden yararlanmak için pratik bir bakış açısına ihtiyacımız var."
Pakistanlı devlet adamlarının son dönemde üzerinde durdukları çözümlerden biri, mevcut tüm ticari ve ekonomik kapasitelerden yararlanmak için uygun bir platform sağlayacak olan iki ülkenin takasına ve ulusal para birimine dayalı ticari ilişkilerin genişletilmesidir. Bu durumda sınır pazarlarını eskisinden daha fazla harekete geçirmek, ticari ilişkileri güçlendirmek ve İran ve Pakistan sınır bölgelerinin güvenliğini sağlamaya yardımcı olmak için de önemli ve temel bir çözümdür.
Bu konuda Pakistan meseleleri uzmanı Abid Ekberi iki tarafın ilişkilerindeki transit ve jeopolitik kapasitelere işaretle şöyle diyor:"İki ülke İran ve Pakistan, Çin ile işbirliklerini artırmak istiyor ITI tren projesi veya İstanbul'dan Tahran'a ve Tahran'dan İslamabad'a uzanan Eco tren projesinin yanı sıra Çin ile iki ülke arasında uzun vadeli anlaşmalar içeren ortak projeler, bölgedeki Çin yatırımlarını çekmek için uygun işbirliği platformları olabileceği gibi, Çin ve Pakistan mallarının İran toprakları üzerinden Türkiye ve Avrupa'ya ulaştırılmasında da yeni transit avantajları oluşturabilir."
Özetle, Pakistan ve İran arasındaki ticari ve ekonomik alışverişlerin genişlemesinin tarafların siyasi ve yürütme iradesine bağlı olduğu söylenebilir. Şimdi her iki ülke de bu yolda ve İran İslam Cumhuriyeti Pakistan'ın transit, enerji ve pazar ihtiyaçlarının önemli bir bölümünü karşılayabilir.
