İran'ın Hazar kıyıdaş ülkelerinin ortak serbest bölge oluşturma talebi
İran Cumhurbaşkanı birinci yardımcısı Muhammed Muhbir Perşembe günü Rusya'da düzenlenen İkinci Hazar Ekonomik Forumu'nda yaptığı konuşmada önerilerde bulunarak bir yandan da İran'ın Hazar kıyıdaş ülkelerinin ortak serbest bölge oluşturma talebini ve yeşil transit ve gümrük koridorunun oluşturulmasını vurguladı.
İran ayrıca Hazar Denizi'ne kıyısı olan ülkelerle parasal, bankacılık ve mali işbirliğini geliştirmek için "özel bir yönergenin" formüle edilmesini ve uygulanmasını talep etti. İran İslam Cumhuriyeti'nin bazı kıyı ülkeleri ile başlattığı çalışmalar da bu doğrultudadır.
Hazar Ekonomik Forumu'nun iki günlük ikinci toplantısı, İran İslam Cumhuriyeti'nin cumhurbaşkanı yardımcısı Muhammed Muhbir ve dört kıyı ülkesinin başbakanlarının katılımıyla 5-6 Ekim tarihlerinde Moskova'da gerçekleştirildi. Türkmenistan, Azerbaycan, Kazakistan ve Rusya temsilcileri bu forumda konuştu. Bu toplantıda İran cumhurbaşkanı yardımcısı, Hazar Denizi'nin bu denize kıyısı olan ülkeler arasında çeşitli alanlarda işbirliğinin genişletilmesi için çok uygun bir platform sağladığını belirterek, bu denizin kıyı ülkeleri arasında birbirlerinin ekonomik kapasitelerinin kullanımı için zemin sağladığını vurguladı. İranlı yetkili bölge halkının kalkınması, ilerlemesi ve refahı için Hazar Denizi kıyısındaki ülkeler arasındaki ilişkileri geliştirmek ve işbirliği düzeyini geliştirmek için yedi öneri ortaya koydu.
Muhbir şu açıklamada da bulundu: " İran, Hazar Denizi'nin güney kıyıları ve Fars Körfezi, Umman Denizi ve Hint Okyanusu'nun sıcak sularıyla bağlantı noktası olarak jeopolitik ve jeoekonomik konumunu göz önünde bulundurarak, bölge ülkeleri arasında ekonomik ve ticari işbirliğinde ivme yaratmaya kararlıdır. "
İran'ın ikinci Hazar Ekonomik Forumu'na birinci başkan yardımcısı düzeyinde katılımı, Tahran'ın Hazar havzasına kıyısı olan ülkeler arasında çeşitli alanlarda işbirliğini geliştirme ve bu ülkelerin ekonomik ve ticari alanlardaki katılım ve işbirliğini artırma konusundaki ciddi kararlılığını göstermektedir.
13. hükümetin dış politikasına uygun olarak, İran İslam Cumhuriyeti komşu ülkelerle, özellikle Hazar Denizi'ne kıyısı olan ülkelerle işbirliğini ve çok yönlü etkileşimi genişletmeyi amaçlamaktadır. Komşuluk politikası ve İran'ın dış politikasındaki dengeli yaklaşım, İran'ın dünya ile akıllı etkileşimi adlı büyük politikasının önemli bir parçası olarak değerlendirilebilir.
Komşuluk politikasına yapılan vurgu, ekonomik diplomasinin güçlendirilmesine ve komşularla etkileşimlerin artırılmasına ve kapasitenin kullanılmasına dayanmaktadır. Komşu ülkelerle ilişkileri aynı düzeyde güçlendirmenin sayesinde ve onlarla gerilimi azaltmak, İran İslam Cumhuriyeti'nin ciddi planlarından biridir. 13. hükümet komşuluk politikasına öncelik vermesi ve İran cumhurbaşkanının 13. hükümetin ekonomik diplomasisinin merkezi noktası olarak komşularla iyi etkileşimi ve kapsamlı işbirliğini belirlemesi de bu doğrultudadır.
İran'ın ikinci Hazar Ekonomik Forumu'ndaki özel tekliflerinden biri de bir serbest bölgenin oluşturulmasıdır ki bu bölgenin oluşturulması Hazar ile ilişkilerin, şartların ve ekonomik ve ticari etkileşimlerin gelişmesinde önemli bir adım olarak kabul edilebilir.
Bu serbest bölgenin oluşturulması, bu ülkeler arasındaki ilişkilerin seviyesini önemli ölçüde iyileştirebilir. Ayrıca, Hazar sınır ülkelerinin her birinin yetenekleri ve ekonomik ve ticari avantajları göz önüne alındığında, bu bölgenin oluşumu, üye ülkelerin ihtiyaçlarının karşılanmasına yardımcı olabilir ve aralarındaki ticari etkileşim miktarını önemli ölçüde artırabilir.
Kuşkusuz, Hazar kıyısındaki ülkelerin kapasitelerini kullanacak uygun bir mekanizmanın oluşturulması, bu bölgenin ekonomik kalkınması ve güçlenmesi için büyük bir adımdır. Bu ülkelerin kapasitesi, sinerji ve fikir birliği ile birleşirse, uluslararası ekonomide güvenli ve etkili bir bölge yaratılmasına yardımcı olabilir.
