İran’ın Latin Amerika’da varlığı ve etkinliğinin artması
ABD'nin baskılarına rağmen, Brezilya Devlet Başkanı Luiz Inacio Lula da Silva hükümetinin izin vermesinin ardından İran’a ait iki savaş gemisi Rio de Janeiro'ya yanaştı.
Bu ayın başlarında Lula'nın ABD'nin baskısına boyun eğdiği ve ABD Başkanı Joe Biden ile görüşmek üzere Washington'a uçtuğu söylenirken, Lula'nın ocak ayı sonunda aldığı kararla İran gemilerinin Brezilya’ya yanaşma talebini reddettiği bildirilmişti.
Ancak Lula'nın Amerika ziyaretinin sona ermesiyle, İran gemilerinin yanaşmasına izin verildi. Resmi gazetede 23 Şubat'ta yayınlanan bir duyuruya göre, Brezilya Deniz Kuvvetleri Komutan Yardımcısı Koramiral Carlos Eduardo Horta Arentz, gemilerin 26 Şubat-4 Mart tarihleri arasında Rio de Janeiro'ya yanaşmasına onay verdi.
Rio de Janeiro limanı yetkililerinden yapılan açıklamada, IRIS Makran ve IRIS Dena savaş gemilerinin pazar sabahı limana demirledikleri açıklandı.
Ancak İran gemilerinin Brezilya kıyılarındaki varlığı, Lula'nın 1 Ocak'ta göreve gelen yönetimiyle daha yakın bağlar kurmaya çalışan ABD'yi rahatsız etmeye devam ediyor.
İran ile diplomasi, Lula'nın önceki başkanlık dönemlerinde Brezilya'nın uluslararası konumunu güçlendirmeye yönelik girişimlerinin en önemli noktalarından biriydi.
Reuters haber ajansı, bu ay, ABD yönetiminin Brezilya’ya İran’a ait iki savaş gemisinin bu ülkenin Rio de Janeiro limanına yanaşmaması için baskı yaptığını duyurmuştu.
ABD’nin Brezilya Büyükelçiliği bu bağlamda açıklama yapmaktan kaçınırken, ABD’nin Brasília Büyükelçisi Elizabet Bagly, Da Silva yönetiminden İran’a ait bu gemilerin Rio de Janiero limanına yanaşmasına izin vermemesini 15 şubat tarihinde istemişti.
Brezilya yönetiminin İran savaş gemilerine ABD’nin baskısı ve karşı çıkmasına rağmen bu ülkenin limanına yanaşmasına izin vermesi, bir kez daha Latin Amerika ülkelerinin eskisi gibi, Washington'un taleplerine kayıtsız şartsız şekilde boyun eğmek istemediklerini ortaya koydu.
Bu durum, Latin Amerika’da solcu hükümetler ve liderlerin iktidara gelişinde artış gösteren sürece göre anlamlıdır.
Brezilya’daki son devlet başkanlığı seçimlerinde solcu siyasetçi olan Lula da Silva, Batı yanlısı rakibi Jair Bolsanaro’yu yenerek, bir kez daha Cumhurbaşkanı olmayı başararak zafer kazandı.
De Silva, iktidara geldikten sonra, Venezuela gibi Latin Amerika’nın büyük ülkeleriyle ilişkilerini yeniden güçlendirmeye çalışırken, İran İslam Cumhuriyeti ile de münasebetlerini iyileştirmeye gayret göstermiştir. İran savaş gemilerinin Brezilya limanına yanaşmasına Washington yönetiminin en sert şekilde karşı çıkmasına rağmen izin vermesi, bu meselenin bariz bir simgesi sayılır.
Geçtiğimiz senelerde İran, ABD başta olmak üzere Batı’nın sultacı girişim ve politikalarına karşı çıkan ülkeler dahil çeşitli hükümetlerle ilişkilerini her daim geliştirmeye gayret göstermiştir. Küba, Venezuela, Bolivya ve Nikaragua gibi Latin Amerika ülkeleriyle özellikle İran iyi münasebetler kurmayı başarmıştır.
İran İslam Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Yardımcısı Seyyid Muhammed Hüseyni bu bağlamda yaptığı açıklamada, İran İslam Cumhuriyeti’nin Küba, Nikaragua, Brezilya, Şili ve Venezuela ve diğer Latin ve Güney Amerika ülkeleriyle iyi ilişkileri olduğunu ve yeni hükümette bu ilişkilerin çeşitli alanlarda gelişmesinin beklendiğini ifade etti.
İran’ın Latin Amerika’nın önde gelen ülkeleriyle ilişkileri son senelerde yoğunlaşarak güçlenmiştir ve bu ilişkileri siyasi, ekonomik, ticari, sanayi, enerji ve sağlık alanlarında ilerlemeye devam ediyor./
