İslam inkılabı rehberinin Amerika’nın İran’a uyguladığı yaptırımlardaki başarısızlığını vurgulaması
İslam inkılabı rehberi Ayetullah Seyyid Ali Hamenei 4 Nisan Salı günü İslam Cumhuriyeti nizamın yetkilileri ile görüşmesinde bir çok konuya değinerek açıklık getirdi. Bu konulardan biri ise Amerika’nın İran’a uyguladığı yaptırımlardaki yenilgisidir.
Ayetullah Hamenei şöyle buyurdu: “Amerika yaptırım baskısı ile nükleer meseleyi kendi programına göre sonlandırmak istdi, başaramadı; bu Amerika’nın zayıflığıdır. Çok çalıştı- yaygara koparttı medya, medya dışı; siyaset, yaptırm, vb. (yoluyla) - (fakat) başaramadı, nükleer meseleyi kendi programına göre çözemedi.”
İran İslam Cumhuriyeti 40 yılı aşkın bir süre içinde Amerika’nın tek yanlı yaptırımlarına maruz kaldı. Bu yaptırımlar eski başkan Donald Trump döneminde ve BERCAM nükleer anlaşmadan çekilmesi ardından maksimum baskı siyaseti çerçevesinde yoğun ve eşsiz bir şekilde ve İran halkının, Amerika’nın mantıksız ve yasadışı isteklerine karşı teslim alınması umuduyla devam etti. Trump hükümetinin hedefi İran’ın nükleer programı, füze programı ve bölgesel siyasetleri ile ilgili Washington’un illegal ve mantık dışı isteklerini dayatmaktı fakat bunların tümünde İran’ın kesin olumsuz cevabı ile karşılaştı.
Amerikalı demokrat senatör Chris Murphy, İran’a karşı Trump’ın maksimum yaptırımlarından Amerika’nın yararlanamadığını ve BERCAM’dan ayrılmanın da İran’ı daha güçlü kıldığını itiraf etti.
Buna rağmen Biden hükümeti de Trump yönetiminin aynı yenilmiş yolunu şimdiye kadar sürdürdü. Amerika başkanı Joe Biden işbaşına gelişinden itibaren eski sloganlarına rağmen maksimum baskı siyasetini sürdürdü, ve bu bağlama arada bir yine İran’a karşı farklı bahanelerle yeni yaptırımlar uyguladı. Önemli olan nokta, Biden yönetimi yetkilileri ve bazı Amerikalı siyasetçinin İran'a yönelik yaptırım politikasının, özellikle de azami baskı kampanyasının başarısızlığını defalarca kabul etmeleridir.
Bu bağlamdaki son vakada, ABD Hazine Bakanı Janet Yellen Mart 2023 sonunda Washington'un İran'a yönelik yaptırımlarının "istediğimizden çok daha az etkili" olduğunu itiraf etti. Yellen, milletvekilleriyle yaptığı toplantıda, yaptırımların İran'ın davranışını ABD'nin istediği yönde değiştirip değiştirmediğini konusunda yaptığı açıklamada, ideal olarak istediğimizden çok daha azını kazandıklarını söyledi. Yellen, Washington'un İran'a yönelik yaptırımları güçlendirmenin yollarını aradığını da sözlerine ekledi fakat yaptırımların İran'ın politika ve davranışlarında Amerika'nın beklediği gibi bir değişikliğe yol açmadığını da kabul etti.
Bir diğer konu da Amerikan hükümetinin İran halkına sempati duyduğunu ve desteklediğini iddia etmesi gerçeklerle çelişiyor. Corona virüsü ve Covid-19 hastalığı salgını ve İran'ın bu ölümcül hastalıkla başa çıkmak için ilaç ve tıbbi ürünlere olan acil ihtiyacı sırasında bile ABD, İran halkına yardım yapılmasını engelledi. Bu kalemlerin İran'a gönderilmesinin yasaklanmadığı iddiasına rağmen, uygulamada ikincil yaptırımlar uygulanarak şirketlerin ve bankaların İran ile etkileşimi engellendi. Aynı zamanda ABD, Birleşmiş Milletler de dahil olmak üzere uluslararası kuruluşların İran'a yönelik yaptırımları kaldırma talebine yanıt vermeyi her zaman reddetti. Önemli olan nokta, Amerika'nın İran'a uyguladığı insanlık dışı yaptırımların asıl kurbanlarının özellikle talasemi ve kelebek hastalığı gibi özel hastalar olması, Washington'ın İran halkına düşmanlığının seviyesini gösteriyor.
Esasen Amerika'nın yaklaşımı, insan hakları iddialarının aksine, İran'a karşı kapsamlı tek taraflı yaptırımlar ve bunların devamı dahil her türlü baskı yolunu kullanmaktır. Bu yaklaşımın uygulanması İran'ın teslim olmasına yol açmazken üstelik Tahran, azami direniş politikası çerçevesinde istikbar karşıtı tutumunu ve Amerikan hegemonyasına muhalefetini sürdürüyor./
