Avrupa'nın "Snapback" Mekanizmasını Devreye Sokması Durumunda İran'ın Muhtemel Tepkileri

Parstoday – İran İslami Şura Meclisi'nden bir milletvekili, Avrupa ülkelerinin “snapback” (tetik mekanizması) olarak bilinen yaptırım sürecini başlatması halinde İran’ın atacağı muhtemel adımları açıkladı.

Avrupa üçlüsü (Fransa, Almanya ve İngiltere), Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri’ne gönderdikleri bir mektupta, İran’ın nükleer programı konusunda ABD ve uluslararası toplumla müzakerelere yeniden başlamaması halinde snapback mekanizmasını devreye sokmaya hazır olduklarını belirtti. Peki, İran bu durumda ne yapacak?

İran'dan Ciddi Uyarı: NPT'den Çıkış Gündemde

İran Meclisi Başkanlık Divanı üyesi Ahmed Naderi, Avrupa’nın baskı politikasına devam etmesi halinde İran’ın gerekli ve uygun adımları atacağını söyledi. Naderi şöyle konuştu: “Örneğin Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Antlaşması (NPT)’ndan çıkmak bu adımlardan biri olabilir. Avrupa ülkelerinin başındaki liderler, başlattıkları bu oyunun başarısız olduğunu bilmeli. İran, elinde birçok koz bulunduruyor ve bunları gerektiğinde kullanacaktır.”

ABD'li Düşünce Kuruluşu: İran Asya’ya Yönelebilir

Amerikan düşünce kuruluşu Stimson Center, yayımladığı bir analizde, İran’ın Asya’ya yönelerek Batı’nın uyguladığı ekonomik baskıyı azaltabileceğini yazdı. İran Dışişleri Bakanı: Avrupa'nın Hiçbir Meşruiyeti Yokİran Dışişleri Bakanı Seyyid Abbas Irakçi ise yakın zamanda yaptığı açıklamada, Avrupa'nın snapback mekanizmasını kullanma konusunda ne hukuki ne de ahlaki meşruiyete sahip olduğunu vurguladı.

Irakçi, “Avrupa ile bu konuda ciddi bir hukuki ihtilafımız var. Farklı araçlarımız mevcut ve Çin ve Rusya ile bu süreçte iş birliği yapıyoruz. Eğer mekanizma devreye girerse, elimizdeki tepkisel araçları zamanı geldiğinde açıklayacağız.” dedi.

Irakçi daha önce Temmuz ayında İstanbul’da gerçekleşen bir toplantı sonrasında Financial Times gazetesine verdiği röportajda, Avrupa üçlüsünün snapback için herhangi bir yasal dayanağı olmadığını belirtmiş ve bu adım atılırsa Avrupa’nın gelecekteki nükleer müzakerelerden dışlanacağını söylemişti.

İranlı Vekillerden Sert Tepkiler: Geri Adım Yok

Bir diğer İranlı milletvekili Kamran Gazanfari de Avrupa'nın bu mekanizmayı devreye sokması halinde İran'ın NPT'den çıkmasının şart olduğunu belirtti. Gazanfari, “Bu adım İran’ın eli boş olmadığını gösterecektir. Sonuçta Batı zarar görecek. Çünkü İsrail rejiminin İran’a karşı dayattığı savaş öncesi, Batı İran’ın nükleer programını sadece Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) üzerinden denetleyebiliyordu. Eğer İran NPT’den çıkarsa ve Ajans ile iş birliğini keserse, Batı için İran’ın nükleer faaliyetleri belirsiz hâle gelecektir.” dedi.

Avrupa'ya Misilleme: Terör ve Casusluk Faaliyetlerine Karşı Sert Önlemler

Öte yandan İran, Avrupa’nın son yıllarda İran karşıtı terör ve ayrılıkçı gruplara ev sahipliği yapması ve İran vatandaşlarını yasal dayanak olmadan hapsetmesi gibi eylemlerine karşılık verebileceğini ifade etti.Siyasi analistlere göre, İran snapback mekanizmasının devreye girmesi durumunda, Avrupa’nın istihbarat ve terör operasyonlarına karşı daha sert önlemler alabilir. Aynı zamanda bölgesel dengeleri yeniden diplomasinin rayına sokmak için kriz yönetimi yoluna gidebilir.