İsfahan’ın Mutfak Mirasına Yolculuk: Her Lokma Bir Hikâye Anlatıyor

Parstoday – İran’ın merkezindeki İsfahan eyaletinde, Beryani adlı yemek yüzyıllar öncesine uzanan bir hikâyeyi anlatıyor.

Etin altın rengi, safran ve tarçının hoş kokusu, taze otlar, turp, yeşil soğan ve aromatik yeşilliklerle servis edilen çıtır Sangak ekmeği, basit bir öğünden çok daha fazlasını sunan duyusal bir deneyim yaratıyor. Parstoday’in PressTV’ye dayandırdığı habere göre, İsfahan’ın Beryani yemeği şehrin görkemli tarihini, büyüleyici kültürünü ve halkın mutfak sanatına olan kalıcı sevgisini yansıtıyor.

İran mutfağı, uzun zamandır ülkenin zengin kültürel mirasının bir yansıması olmuştur. Yemekler, gelenekleri, coğrafyayı ve halkın kimliğini temsil eder. İran’ın mutfak hazineleri arasında İsfahan, yüzyıllardır gezginleri cezbeden yemek kültürüyle öne çıkar.

El yapımı baharatlar, aromatik otlar ve yüzlerce yıllık tarifler, ziyaretçilere UNESCO tarafından tescillenmiş mimarisi kadar karmaşık ve güzel yemekleriyle bu şehri keşfetme fırsatı sunar.

• Yerel Lezzetler: İsfahan Kültürüne Açılan Bir Kapı

İsfahan’da yemek, şehrin zengin kültürüne açılan bir kapıdır. Geleneksel yemekler, bölgenin coğrafyasını ve tarihini yansıtır; çöl ikliminden, İran İmparatorluğu’nun dört bir yanından gelen baharatları, otları ve malzemeleri taşıyan ticaret yollarına kadar. Genellikle taze ekmekle servis edilen yoğun çorbalar ve etli yemekler, şehrin kimliğini oluşturur ve turistlere yerel yaşamı derinlemesine deneyimleme fırsatı sunar.

Günümüzde, İsfahan mutfağı giderek yaratıcı turizmle iç içe geçmektedir. Ziyaretçiler yemek atölyelerine katılır, geleneksel mutfaklarda pişirme tekniklerini gözlemler ve yüzlerce yıllık yöntemlerle hazırlanan yemekleri tadarlar. Bu yaklaşım, yemeği basit bir tüketim malzemesinden kültürel bir deneyime dönüştürür.

• Pazarlar: İsfahan Mutfağının Nabzı

İsfahan’ın geleneksel çarşılarının dar sokaklarında, baharatlar renkli tepeler halinde dizilmiş, taş fırınlardan taze ekmek kokusu yükseliyor ve satıcılar yüksek sesle beryani, kuku gandi ve diğer yöresel lezzetlerin örneklerini sunuyor.

Şehrin tarihi Ermeni mahallesinde yer alan Jolfa Pazarı, özellikle aromatik ürünleriyle ün kazanmıştır. Safran, kuru meyveler, kuruyemişler ve kokulu otlar gibi ürünler, İsfahan mutfağının mirasını doğrudan ziyaretçilere tattırır.

Ara sokaklara gizlenmiş küçük lokantalar, evlerde artık nadiren pişirilen geleneksel yemekler olan kalejoosh ve yakhmeh torsh gibi lezzetleri servis eder. Bu yemekler, İsfahan’ın günlük yaşamına ve tarihi mutfak geleneklerine dair özgün bir deneyim sunar.

• İsfahan Mutfağının Ruhu

Beryani, İsfahan mutfağının simgesidir. Kıyma haline getirilmiş kuzu eti, safran, nane, soğan ve tarçınla hazırlanır ve üzerine kuruyemiş serpilerek süslenir. Genellikle taze sangak ekmeği ve yeşilliklerle birlikte, yanında bir kase Abgoosht (et suyu yemeği) ile servis edilir. Zengin aroması ve ayırt edici görünümüyle bu yüzlerce yıllık yemek, ziyaretçiler için kaçırılmaması gereken bir deneyimdir.

Khoresh-e Mast ise kuzu eti, çırpılmış yoğurt, safran ve şekerle hazırlanan soğuk bir tatlıdır. Tatlı ve ekşi aromaların özgün birleşimiyle, geleneksel İran tatlılarından farklı bir çizgide yer alır.

• Yakhmeh Torsh

Pirinç, kuzu eti, kayısı, ayva ve şeker ya da hurma şurubunun birleşiminden oluşan bu yemek, tatlı-ekşi bir yahni şeklinde hazırlanır. Geleneksel olarak kansızlık ve kemik sağlığına faydalı olduğu düşünülür. Yakhmeh Torsh, yüzyılların mutfak bilgeliğini ve şifa anlayışını yansıtır. Hassas pişirme süreci, İsfahan mutfağının sabırlı ve özenli doğasını ortaya koyar.

• Kuku Gandi

Patates bazlı aromatik bir tatlı olan Kuku Gandi; patates, yumurta, gül suyu, safran, şeker ve limon suyuyla hazırlanır. Hafif kokusu ve nostaljik tadıyla damakta hoş bir iz bırakır.

• Kaçi Haft Dokhtaron

Kültür ve efsane açısından zengin bir tatlı olan Kaçi Haft Dokhtaron, geleneksel olarak salı günleri yedi genç kız tarafından bir ritüelin parçası olarak hazırlanırdı. Bu tatlı; buğday unu, İran fıstığı, badem ve gül suyu ile yapılır. Yapısı sufleye benzer, hafif aroması ise onu gelenek ve hikâye anlatımıyla bütünleştirir.

• Kalejoosh

Basit ama lezzetli bir yemek olan Kalejoosh, İran’ın göçebe topluluklarının mutfak mirasına dayanır. Patlıcan, kurutulmuş nane, ceviz, soğan ve keşk (yoğurt türevi) ile pişirilerek besleyici, sade ve simgesel bir çorba hazırlanır. Genellikle çıtır ekmekle servis edilen bu yemek, göçebe yaşamın doğrudan tadını sunar.

• Mutfakta Derinlemesine Bir Deneyim

İsfahan’da gastronomi turizmi, etkileşimli yemek atölyeleri ve mutfak dersleriyle zenginleşmiştir. Ziyaretçiler geleneksel yemeklerin hazırlanışına katılabilir, yapım sürecini izleyebilir. Katılımcılar baharatları nasıl harmanlayacaklarını öğrenir, tatlı hamurlarını yoğurur veya uzun süre pişen yahniyi karıştırarak şehrin mutfak mirasını keşfederler. Bu deneyimler, İran’ın kültürü, tarihi ve günlük yaşamı hakkında etkileşimli dersler sunar.

Ziyaretçiler saatlerce tatlı yapım atölyelerinde vakit geçirebilir, yerel aşçıların rehberliğinde Kuku Gandi veya Kaçi Haft Dokhtaron gibi geleneksel tatlıların tariflerini öğrenebilirler. Geleneksel mutfaklarda sebzelerin doğranma sesi, yahni karıştırma ve tatlı katlama ritüelleri, katılımcıları kuşaktan kuşağa aktarılan yöntemlerin içine çeker.

İsfahan ayrıca yerel tatları ve teknikleri sergileyen yemek festivallerine ve mutfak etkinliklerine ev sahipliği yapar. Küçük köy toplantılarından şehir kutlamalarına kadar bu etkinlikler; safran yetiştiriciliği, tatlı yapımı ve geleneksel tarifler üzerine odaklanır. Turistler, İranlı şeflerin çalışmalarını izleme, yerel yöntemleri öğrenme ve nadir yemekleri bizzat hazırlama fırsatı bulurlar. Bu festivaller, ziyaretçileri yerel üreticiler ve ev aşçılarıyla buluşturarak mirasın korunmasına ve toplulukla etkileşime önem verir./