İran’da Müzik Durumu Nasıl?
Parstoday – İran müziği, dünyanın en eski ve en zengin müzik stillerinden biri olarak kabul edilir ve bu toprakların binlerce yıllık tarih ve medeniyetine dayanır. Bu müzik, kendine özgü ezgileri ve makamlarıyla İran halkının duygularını, inançlarını ve kültürel değerlerini ifade eder.
İran müziği sadece bir sanat dalı olarak değil, aynı zamanda geçmiş nesillerin hikayelerini, efsanelerini ve bilgisini aktarmanın bir yolu olarak da kullanılmıştır. Bu sanat, tarih boyunca sosyal, siyasi ve kültürel gelişmelerden etkilenerek değişmiş ve evrilmiş; ses, melodi ve çeşitli ritimlerin birleşiminden oluşur. Parstoday’deki bu yazıda, İran’daki müzik durumu ele alınmıştır.
İran kültüründe müziğin ulusal ve dini törenlerle derin bağları her zaman olmuştur. Tarih boyunca müzik, çeşitli törenlerde coşku, hüzün veya manevi bir atmosfer yaratmak için kullanılmıştır.
Dini Törenler: İran’da dini müzik, ilahiler, dua okumaları, matem törenleri ve mersiyeler gibi formlarda önemli bir yer tutar. Dua okumaları, ezan ve kasideler, İran dini müziğinin örneklerindendir.
Ulusal Bayramlar ve Kutlamalar: Nevruz, Mehregan ve Yalda Gecesi gibi İran kutlamalarında müzik, neşenin ve bir araya gelmenin ayrılmaz bir parçasıdır. Bu kutlamalarda yerel ezgiler ve danslar, İran müziğinin kültürel zenginliğini gösterir.
Günlük Hayat: İran kültüründe müzik sadece özel törenlerle sınırlı kalmaz, günlük yaşamda da önemli bir yer tutar. Anne ninnileri, kuzey İran’da pirinç toplama şarkıları ve göçebe bölgelerde çoban ezgileri bu kullanım örneklerindendir.
İran’da Müzik Türleri
Geleneksel Müzik
Geleneksel müzik, İran’ın en eski müzik tarzlarından olup tarihî kökenlere dayanır. Geleneksel şarkılar, makamlar ve enstrümanlar nesilden nesile aktarılarak günümüze ulaşmıştır. Mohammad Reza Şacarian, Şahram Nazeri, Alireza Eftehari ve Alireza Gorbani bu tarzın en ünlü isimlerindendir.
Pop Müzik
İran pop müziği Kaçar dönemiyle yaygınlaşmış ve çağdaş düşünce ve yeteneklerle birleşerek gençler arasında en popüler tarzlardan biri haline gelmiştir. Mohammad Esfahani, Babak Cahanbahsh, Reza Sadegi, Ehsan Hace Amiri, Mohsen Yegane ve Mohsen Çavoşi bu alanda tanınmış isimlerdir.
Rock Müzik
Enerjik bir tarz olan rock, elektrik gitar ve hızlı ritimlerle gençler arasında popülerdir. Kave Afag ve Reza Yazdani İran’ın tanınmış rock şarkıcılarıdır.
Rap Müzik
Farsça rap yaklaşık 25 yıldır İran’da yaygınlaşmış ve resmi ve yeraltı olarak iki şekilde faaliyet göstermektedir. Bu tarz sosyal, gangster ve aşk temaları olmak üzere üçe ayrılır. Sina Sai ve Yas, İran rap müziğinin önde gelen isimlerindendir.
Destansı Müzik
İran’da eskiye dayanan bu müzik türü, eskiden savaşlarda askerleri motive etmek için kullanılırdı. Modern dönemde ise devrim ve kutsal savunma marşları şeklinde önemli bir rol oynamaktadır. Örneğin, Hüseyin Sobhdel tarafından bestelenen ve İmam Humeyni tarafından övülen “Ey Şehit Mutahhar” marşı, milli ruhu güçlendirmiştir.
İran Müziğinin Küresel Rolü
Son yıllarda İran müziği dünya çapında daha fazla ilgi görmüştür. Bazı İranlı müzisyenler uluslararası sahnelerde ve dünya sanatçılarıyla iş birliği yaparak bu sanatı dünyaya tanıtmışlardır.
Mohammad Reza Şacarian, İran’ın en büyük geleneksel şarkıcılarından biri olarak uluslararası konserler vermiş ve dünya müzik çevrelerinde tanınmıştır.
Kayhan Kalhor, Kronos Quartet gibi ünlü uluslararası gruplarla çalışan usta kemençe sanatçısıdır.
Hüseyin Alizade, Grammy adaylığı bulunan ünlü tar çalgıcısı ve bestecidir.
Ramin Djawadi, Game of Thrones dizisinin müziklerini besteleyen İran-Alman bestecidir.
İran’da Konserler
1402 (2023-2024) yılında Tahran ve diğer büyük şehirlerde 300’den fazla resmi konser düzenlendi. Halkın bu etkinliklere yoğun ilgisi, müziğe ve günlük yaşamdaki yerine dair genel bir ilginin göstergesidir.
Dini Görüş
İmam Hamenei’nin fetvasına göre, müzik “eğlence amaçlı ve Allah’ın yolundan saptırıcı” olmadığı sürece dinen caizdir. Bu görüş, müzik alanındaki resmi faaliyetlere zemin hazırlamıştır.