Dinin Ana Vurgu Noktası İnsanın Akılcılığıdır
(last modified Wed, 05 Jun 2024 05:43:25 GMT )
Haziran 05, 2024 08:43 Europe/Istanbul
  • Dinin Ana Vurgu Noktası İnsanın Akılcılığıdır

Son 40 yılda, uluslararası düzeyde din araştırmaları, geçmişe göre daha fazla ilgi görmüş ve giderek birçok dala ayrılmıştır.

Din

Bazıları dinin tanımında şunları söylemişlerdir: "Din, insanın hem kavrayış ilkelerine hem de eğilim ilkelerine bakan, hem de ahlakını ve yaşamının durumlarını kapsayan inançlar, yasalar ve düzenlemeler bütünüdür." (Cevâdî Âmilî, Dini tanıma, s. 27).

Başka bir deyişle, din, vahiy ve akıl yoluyla insanlara ve insan toplumuna rehberlik etmek ve insanları yetiştirmek için sunulan inançlar, ahlak, yasalar ve düzenlemeler bütünüdür.

Din, insan yaşamında güçlü bir güçtür, insanla yaşıttır ve insanlık tarihinin başlangıcından beri insan yaşamında bir geçmişe sahiptir. Günümüzde, insanların kaçınılmaz olarak dindar olduklarına dair çok sayıda kanıt ve delil ortaya çıkmıştır ve araştırmacılar, hiçbir insan toplumunun herhangi bir dine sahip olmadığını görmemişlerdir ve en ilkel uygarlıklarla birlikte, her biri çok karmaşık bir şekilde gelişmiş ve evrimleşmiş ve insan yaşamı üzerinde derin bir etkiye sahip olmuştur.

Kuran-ı Kerim şöyle buyurmaktadır: " Allah, din olarak Nûh'a emrettiğini, hem sana vahyettiğimizi, keza İbrâhim'e, Mûsâ'ya, İsa'ya emrettiğimizi sizin ferdî ve içtimâî hayatınız için de mutlaka uyulması gereken, değişmez ve değiştirilemez bir şeriat, bir " (Şura: 13).

Akıl

Birçok filozofa göre, insanı diğer canlılardan ve hayvanlardan ayıran en temel özellik "akıl" ve "akıl yürütme ve düşünme gücü"dür. "Her insan aklını ne kadar yücelme ve eylem yolunda kullanır?" sorusu, farklı insan toplumlarında insanların değerlendirildiği ve başkaları tarafından değerlendirildiği temel unsurlardan biridir.

Kuran-ı Kerim, akıl yürütme, düşünme ve muhakeme gücünü kullanmayan insanları "dört ayaklı hayvanlardan bile daha sapkın" olarak nitelendirmiştir: "

Andolsun biz, cinlerden ve insanlardan birçoğunu cehennem için yarattık. Bunların kalpleri vardır ama onlarla kavrayamazlar; gözleri vardır ama onlarla göremezler; kulakları vardır ama onlarla işitemezler. Onlar hayvanlar gibidir, hatta daha da şaşkındırlar. İşte asıl gafiller onlardır." (Araf: 179).

İslam peygamberinin (s.a.s.) Ehl-i Beyt'inin sözlerinde de akıldan Allah'ın insanlar üzerindeki "iç delili" olarak bahsedilmiştir: 

Allah'ın insanlar üzerinde iki delili vardır: Bir dış delil ve bir iç delil. Dış delil, elçiler, peygamberler ve imamlardır -s-. İç delil ise akıllardır.

Din ve Akıl 

Kuran düşüncesine göre ve İslam peygamberinin vurguladığı şey, din ve aklın birbirinden ayrılamaz olduğudur. Bir kişi veya grup, görünüşte dini geleneklerle akıl yürütmeyi ve düşünmeyi bırakmak isterse, dini asla anlayamaz ve Kuran ayetlerine dayanarak kendini ilahi yolda ve peygamberlerin yolunda göremez.

Günümüzde İslam dünyası, özellikle de Şiî dünyası âlimleri, DEAŞ, El Kaide veya Boko Haram gibi akımları İslami olarak kabul etmezler. Bu akımları, sömürgecilik menfaatleri doğrultusunda manipüle edilmiş ve çarpıtılmış sapkın akımlar olarak nitelendirirler. Bunun temel sebebi, dinin, özellikle de akılcılığa ve barışçıl bir topluma bu kadar önem veren İslam dininin, akıldan yoksun ve insanlık dışı bu tür bir tavır ve yaşam tarzını asla tasvip edememesidir. Örneğin DEAŞ, Müslümanların ana düşmanı olan İsrail ile değil, Irak ve Suriye'deki Müslüman kadın ve çocuklarla savaşmıştır.