İstanbul Müzakereleri ve Ukrayna'nın AB Üyeliği Hususu
Ukrayna ile Rus heyeti arasındaki müzakerelerin yeni turu Salı günü Türkiye'de düzenlendi. Ukraynalı heyetin başında bulunan David Arhamia Rusya ile müzakerelerinin ardından kimsenin Ukrayna'nın AB'ye katılmasına engel olamayacağını belirtti. Ukraynalı yetkili tarafların hala kimi hususlarda anlaşmaya varmadıklarını belirterek Ukraynalı tarafın Rus tarafından hiçbir onay alamadığını belirtti. Zaten her türlü anlaşma halinde de referandum yapılacağını belirtti.
Ukrayna Devlet Başkanı Volodymyr Zelinsky de Salı akşamı Rusya ile yapılan barış görüşmelerinde olumlu mesajlar olduğunu söyledi. Ancak Rusya'ya yönelik yaptırımların savaşın sonuna kadar kaldırılmaması gerektiğini vurguladı. Rusya, Ukrayna ve Rus heyetleri arasında Salı günü İstanbul'da yapılan görüşmenin ardından kuzey Ukrayna'daki askeri varlığını önemli ölçüde azaltmayı planladığını söyledi, ancak Pentagon bu yöndeki iddiaların sahada gerçekleştirilmediğini öne sürdü.
İstanbul görüşmelerinde ele alınan önemli bir konu da Ukrayna'nın tarafsızlığının ve NATO'ya üye olmamasının kabul edilmesi aynı zamanda Ukrayna'nın Avrupa Birliği'ne girmesinin de gerekliliğinin vurgulanmasıydı.Bu konu Rusya tarafından da kabul edildi. Ukrayna cumhurbaşkanı Zelenskye ise Moskova ile barış sürecindeki taleplerinden geri adım atmaya ve Batı ile Rusya arasındaki çatışmada tarafsız bir ülke olmaya hazır olduğunu açıklamıştı.
2014 yılında yaşanan gelişmelerin ve Ukrayna'da Batı yanlısı bir hükümetin kurulmasının ardından, Batı bloğu ile bütünleşmek amacıyla Ukrayna Anayasası'nda yapılan değişiklikte Avrupa Birliği ve NATO'ya üyelik konusu da yer aldı. Amerika Birleşik Devletleri ve Avrupalı ortakları, birlikte Ukrayna'nın NATO üyeliğini de desteklediler, ancak Ukrayna'nın Avrupa Birliği'ne üyeliği konusunda olumlu bir görüş olmadı.
Ukrayna Devlet Başkanı Volodymyr Zelinsky, Rus işgalinin hemen ardından Ukrayna'ya Avrupa Birliği'ne katılma çağrısında bulunarak, Ukrayna halkının Batı bloğuna katılma hakkına sahip olduğunu ve bloğa üyeliklerinin onaylanmasının Kiev'e desteklerini gösterdiğini vurguladı. Eski Ukrayna Devlet Başkanı Petro Poroşenko ise "Ukrayna'nın Avrupa Birliği ve NATO'ya katılımı bizim için stratejik bir hedeftir" demişti.
Ukrayna'nın Avrupa Birliği'ne katılma arzusuna rağmen, Brüksel'in Kiev'in talebine yanıtı soğuk ve olumsuz oldu. Almanya'nın, AB'nin en büyük ülkesi ve en büyük ekonomisi olarak Ukrayna'nın Avrupa Birliği üyeliğine karşı açık sözlü muhalefeti, Ukrayna cumhurbaşkanının bloğa hemen üyelik umutlarını boşa çıkardı ve hiçbir olumlu görünüm bırakmadı.
Avrupa Parlamentosu, Mart 2022'de Ukrayna'nın AB üyelik başvurusunu onaylamasına rağmen, Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula Von Der Leyen, Ukrayna'nın Avrupa Birliği'ne üyelik başvurusuna tepki olarak bunun zaman alıcı bir süreç olduğunu söyledi. Ukrayna'nın Avrupa'ya ait olabileceğini , ancak birliğe üyeliğin izlenmesi gereken bir süreci gerektirdiğini ileri sürdü ve durumu şartlandırdı.
Avrupa Birliği kriterleri ve standartları ve Ukrayna'nın bu standartlardan özellikle yolsuzluk ve idari yolsuzlukla mücadele alanındaki kriterlerden çok uzak olması göz önüne alındığında, Zelinsky'nin Ukrayna'nın AB'ye acil üyeliği talebini yerine getirmenin de temelde imkansız olduğu açık ve netti.
Nitekim Ukrayna mevcutta yolsuzluk açısından dünyada 117. sırada ve mali ve idari yolsuzluk açısından Avrupa'nın en yolsuz ülkelerinden biridir. Ukrayna'nın ekonomik durumu da son yıllarda kötüleşmiş bulunuyor. Bütün bunlar, ülkenin Avrupa Birliği'ne katılmasını çok olası kılmadı. Ayrıca AB'nin üyelik isteyen ülkeler için koyduğu en önemli koşullardan biri de komşularıyla olan tüm toprak ve sınır anlaşmazlıklarının çözüme kavuşturulmasıdır.Bunu gerçekleştirme sürecinin çok uzun olduğu ise şimdi daha nettir. Aslında bu Rusya'nın odaklandığı bir noktadır. Rusya için de önemli olan Ukrayna'nın NATO'ya üye olmamasıdır.
