ABD Savunma Bakanı’nın Türkiye ziyareti

Amerika savunma Bakanı James Matis Ürdün, Türkiye ve Ukrayna’ya düzenlediği ziyaretinin başında Pazar günü Ürdün’ün başkenti Amman’a gitti.

Konu ile ilgili olarak Pazar günü bir bildiri yayımlayan Amerika savunma bakanlığı Pentagon, Matis’in Ürdün, Türkiye ve Ukrayna ziyareti Beyaz Sarayın Ortadoğu ve Avrupa kıtasında stratejik ortaklığını ve işbirliğini sürdürmeye yönelik yükümlülüğü çerçevesinde gerçekleştirildiğini belirtti.

Aslında Amerika savunma Bakanı Matis’in bu ülkelere ziyareti her üç ülkenin ABD’nın bölgesel stratejilerinde özel yeri bulunması bakımından büyük önem arz ediyor.

Ürdün, Amerika’nın Ortadoğu bölgesinde en eski müttefiklerinden biri sayılır ve bu ülkenin Suriye ve Irak komşuluğunda bulunması, Amerika’nın başta Suriye olmak üzere bu iki ülkeye karşı askeri operasyonuna önemli katkısı olduğu anlaşılıyor.

Hali hazırda da Amerikalı askerler Ürdün’de konuşlanmış vaziyettedir ve 2010 yılından beri de her yıl Hazır Arslan adı altında ve Amerika liderliğinde ve bir çok ülkenin katılımı ile Ürdün’de geniş çaplı bir askeri tatbikat düzenleniyor. Gerçi Amerika terörle mücadele iddiaları çerçevesinde Ürdün yönetimini bu alanda önemli ortaklarından biri niteliyor.

Amerika savunma Bakanı Matis Ürdün ziyaretini tamamladıktan sonra Türkiye’ye geçiyor. Amerika savunma bakanlığı açıklamada, Matis’in Türkiye yetkilileri ile görüşmelerinde Washington yönetiminin NATO çerçevesinde Ankara ile kurduğu ittifaka karşı yükümlülüğünü vurgulayacağını belirtti.

Aslında Amerika yönetimi Türkiye’yi stratejik ortağı olarak telakki ediyor. Ancak buna karşın iki ülke arasında hâla çözümlenmemiş sorunların bulunduğu anlaşılıyor. Bu sorunların en önemlileri ise Amerika yönetiminin Ankara yönetimi Türkiye’de 15 Temmuz 2016’da gerçekleşen ve başarısızlıkla sonuçlanan askeri darbenin baş sorumlusu ilan ettiği Fethullah Gülen’i bir türlü Türkiye’ye iade etmemesi ve yine Washington yönetiminin Ankara yönetimi terörist ilan ettiği Suriyeli kürtlere silah ve askeri yardım yapması yer alıyor.

Bu doğrultuda Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan Türkiye’de 15 Temmuz 2016’da gerçekleşen ve başarısızlıkla sonuçlanan askeri darbenin baş sorumlusu ilan ettiği Fethullah Gülen’in iade edilmemesi ve ayrıca terörist ilan ettiği Suriyeli kürtlere silah ve askeri yardım yapılmasını eleştirerek  Amerika yönetimi resmen PKK ve YPG ve FETÖ terör örgütlerini desteklediğini, Amerika’nın bu örgütlere verdiği silahların sonunda Türkiye’ye karşı kullanılacağını bildiklerini vurguladı.

Ancak tüm bu anlaşmazlıklara rağmen, son günlerde Türkiye ve AB ülkeleri arasında tırmanan siyasi gerginlikler ve Ankara ile Brüksel ilişkilerinde soğuk rüzgarların esmesi yüzünden şimdi Türkiye’nin daha çok Amerika’ya yakınlaşmaya heveslendiği anlaşılıyor. Gerçekte Ankara yönetimi Amerika’ya yakınlaşarak Washington yönetiminden başta askeri yardım olmak üzere çeşitli alanlarda daha fazla yardım almayı umuyor.

Amerika savunma Bakanı Matis’in Türkiye’den sonra da Ukrayna’ya geçmesi bekleniyor. Gerçekte son yıllarda Washington ve Kiyev ilişkileri özellikle Amerika ile Rusya arasında Doğu Avrupa bölgesinde yaşanan gerginlik yüzünden sürekli gelişme kaydetti, öyle ki şimdi Amerika Ukrayna’nın en büyük askeri hamisi sayılıyor. Bu çerçevede Amerika Karadeniz’in kuzeyinde yer alan Odesa limanında en büyük deniz operasyonu merkezini açtı ve ayrıca Ukrayna yönetimine önemli miktarda askeri yardımda bulundu.

Ukraynalı siyaset meseleleri uzmanı İvan Mezyuho’ya göre Washington yönetimi şimdiki şartlarda Ukrayna’ya ölümcül silahları göndermeye devam ediyor.

Her halükarda Amerika savunma Bakanı James Matis’in bu üç ülkeye ziyaretini Amerika’nın Ortadoğu ve Doğu Avrupa bölgelerinde yaşanan çatışmaların çerçevesinde değerlendirmek gerekir. Nitekim Matis’in bu ziyaretinin amacı bu ülkelerle ikili ilişkilerini özellikle askeri ve güvenlik alanlarında geliştirme çabası şeklinde yorumlamak mümkün.