Sochi zirvesi ve Suriye’nin aydın ufku

Suriye’de barış müzakerelerinin onuncu turu geçen Pazartesi ve Salı günlerinde İran, Rusya ve Türkiye’nin yanı sıra BM genel sekreteri Suriye özel temsilcisinin katılımı ile Rusya’nın Sochi kentinde gerçekleşti.

Suriye konulu Astana sürecinin onuncu tur müzakereleri bu kez önceki turlardan farklı olarak Astana yerine Rusya’nın Sochi kentinde düzenlendi ve önceki turlarda olduğu gibi bu turda da Suriye krizi hakkında olumlu ve yapıcı sonuçlar elde edildi.

Sochi oturumuna katılan İran, Rusya ve Türkiye, oturumda uluslararası camianın Suriye’nin milli egemenliği, bağımsızlığı, birliği ve toprak bütünlüğüne saygı duymasına vurgu yaptı.

Sochi müzakerelerinde dikkat çeken bir başka önemli nokta, oturuma katılan ülkelerin Suriye’de tekfirci IŞİD terör örgütü, El Nusra terör örgütü ve El-Kaide veya IŞİD’e bağlı olan ve BM tarafından terör örgütü olarak tespit edilen tüm teröristlerin, örgütlerin, teşekküllerin ve her türlü teşekkülün yok olmasına kadar terörle mücadeleye devam vurgusuydu. Bu konu aynı zamanda Suriye’nin yasal yönetiminin terörle mücadele ve terörü yok etme yönündeki çabalarının devamı için ortam hazırladığı gibi, Sochi ve Astana müzakerelerinde varılan mutabakatların gereği koordineli hareket etmeye vurgu niteliğindedir.

Sochi oturumunda ayrıca  Suriye öncülüğünde bu ülkeyi saran krizin siyasi yollardan çözümlenmesi için başlatılan ortak çabalara ve BM güvenlik konseyinin 2254 sayılı kararnamesi ve Sochi’de düzenlenen Suriye milli diyalog kongresinin aldığı kararın doğrultusunda Cenevre’de Suriye anayasa taslağını hazırlayan komitenin çalışmalarının bir an önce başlamasını kolaylaştırmak üzere gerekli zeminin hazırlanmasına vurgu yapıldı. Bu konu aslında Sochi müzakerelerinde Suriye’de terör sonrası dönemde Suriye’nin yasal devleti ekseninde siyasi süreç için hazırlanmakta olan yol haritası üzerinde bir mutabakat sayılır.

Sochi müzakerelerine katılan taraflar uluslararası camia ve özellikle BM ve insani alanlarda faaliyet yürüten kurumlardan Suriye’ye daha fazla insani yardımlarda bulunmalarını, bu ülkenin temel altyapı tesislerinin ihya edilmesini ve tarihi eserlerinin korunması için yardımlarını arttırmalarını istedi. Bu konu, Sochi zirvesinin Suriye’de terör sonrası dönemde bu ülkenin yeniden inşasına yardım etme konusunu önemsediğini ve oturumun Suriye’ye çeşitli alanlarda yardım için geniş kapsamlı bir program gözetlediğini gösteriyor.

İranlı başmüzakereci Hüseyin Cabiri Ensari oturumun sonunda yaptığı açıklamada şöyle dedi: Bu oturum hemen hemen iyi sonuçları oldu ve Suriye ateşkesinin üç garantör ülkesi yani İran, Rusya ve Türkiye arasında anlaşmaların devam etmesi ve Suriye’de durumun normalleştirme sürecini ilerletmeleri ve sonuçta bu ülkede çok yönlü bir barışın sağlanması ve mevcut krizin üstesinden gelinmesi bakımından iyi bir fırsat oldu.

Cabiri Ensari, Sochi oturumunda ayrıca Suriyeli mültecilerin ülkelerine geri dönmeleri üzerinde mutabakat sağlandığını ve buna göre mültecilerin geri dönüş süreci başlayacağını vurguladı.

Bu çerçevede Sochi oturumunda tüm Suriyeli vatandaşların normal yaşamına geri dönmelerine yardım edilmesine de vurgu yapıldı.

Bu konuda dikkat çeken nokta şu ki Suriye ordusunun askeri sahada elde ettiği başarılar ve teröristleri temizlemesi Suriyeli mültecilerin ülkelerine geri dönmelerine zemin hazırladı, ki bu da Suriye gelişmelerinde önemli bir nokta sayılır.

Bu arada Suriyeli mültecilerin ülkelerine geri dönmeleri konusu, Batılı devletler bu konuyu sürekli arka plana iterek bu konudan kendi hedefleri doğrultusunda yararlanmaya çalıştıkları bir sırada gündeme geldiği belirtilmelidir. Gerçekte Batılı devletler Suriyeli mültecilerin konusunda sürekli engel çıkararak bu konudan Suriye’nin yasal yönetimine baskı aracı olarak yararlanmak istiyordu, ancak Sochi oturumu Batı’nın bu sinsi emeline son noktayı koydu./