Afganistan'da Kapsayıcı bir Hükümet Kurma Sorunu

İran İslam Cumhuriyeti dışişleri bakanlığı Afganistan cumhurbaşkanlığı seçimleri konusunda yaşanılan ihtilafların ön görülemez yan etkilerinin bu ülkede ve bölgede istikrarın üzerine bırakacağı etkiler hususunda tehlike duyduğunu bildirdi.

İran İslam Cumhuriyeti dışişleri bakanlığı Pazar günü öğleden sonraki saatlerde Afganistan siyasi gelişmeleri ve ülkede iki farklı cumhurbaşkanı tanıtma törenleri ile ilgili bir bildiri yayımlayarak şu açıklamalara yer verdi: "İran İslam Cumhuriyeti kaygılı bir şekilde, Afganistan'ın siyasi ve güvenlik gelişmelerini yakından takip etmekte ve Afganistan'ın sorunlarının çözülmesi için etkin rol oynamaya kendini hazır hissediyor. "

Afganistan'ın  bu ülkede cumhurbaşkanlığı seçimlerinin düzenlenmesinin ardından  Eşref Gani'nin kazanmasının ilan edilmesinin ardından  ülkede iki cumhurbaşkanı tanıtılma töreninin düzenlenmesi ile siyasi durumu iyice karıştı ve ülke tam bir siyasi kaos ve krize sürüklenmeye başladı. 

Bu çerçevede seçimlere katılan Abdullah Abdullah ilan edilen sonuçları kabul etmediğini bildirip Eşref Gani'nin cumhurbaşkanı olarak tanıtıldığı törene paralel olarak kendini cumhurbaşkanı ve seçimlerin kazananı olarak ilan etti. Bu girişimin ardından Eşref Gani de 2014 yılından bu yana Afganistan Milli Birlik Hükümetinin kurulmasından beri ortaya çıkarılan Afganistan yürütme başkanlığı makamını kaldırdı. Bu girişim ise pratikte Afganistan'da Milli Birlik Hükümeti döneminin sona erdiği anlamında yorumlanabilir. Bu sürecin devam etmesi ise Afganistan'ın ve bölgenin barış, güvenlik ve istikrarının hiç de lehine olmayacağı kesindir. 

Afganistan'da siyasi çatlaklar ve ihtilaflar ne kadar büyürse ve nihayet ülkede iki farklı hükümet ülkeyi yönetmeye çalışırsa Taliban da bu durumdan o kadar fazla nemalanır ve böylece Amerika ile yaptığı propagandasal ve göstermelik anlaşması sayesinde kendi hedeflerini izlemeye devam eder. 

Aslında Amerika ile Taliban arasında yapılan anlaşma, barışın ülkenin içinden sağlanmasına Afganlar arasındaki diyaloglara kurulu olması zaruretine vurgu yapan siyasi Afgan grupların kaygılarına aldırmadan  yapılmış bir anlaşma olarak barış ve güvenliğin habercisi olmaktan ziyade  şimdi de duyarlı Afgan gruplar ve Afganistan komşuları ve yakın ülkelerinin kaygı kaynağına dönüşmüştür. 

Afganistan toplumunun gerçekleri ile uyuşmayan daha önemlisi de bu ülkedeki barışın sağlanması ve yönetilmesini Afganlara bırakmayan  her türlü Anlaşma   tabii ki Afganistan'ın çıkarları ve milli menfaatlerine faydalı olmayacaktır. 

Böyle bir ortamda Afganistan'da çifte iktidar kurma sorunu da bu ülkedeki barış ve istikrarın sağlanması geleceğini de karartmıştır. Bu durum ise herkesten ziyade siyasi beklentilerini arttırmak üzere Taliban lehine olduğu gözlemlenmektedir. 

Bu alanda Afganistan meseleleri üst düzey uzmanı Pir Muhammed Molla Zehi  muhabirimize verdiği röportajda şöyle bir açıklamada bulundu:"  Afganistan'da iki tanınmış seçim adayı arasında ortaya çıkan ihtilaflardan doğan siyasi ortam Taliban'ın lehinedir. Bu durum inisiyatifi Taliban'ın elinde bulundurur. "

Afganistan'da her siyasi gelişmenin bölgesel sonuçlar doğuracağından dolayı  Afganistan'daki mevcut siyasi çıkmaz ve kriz de komşular tarafından hassasiyetle yakından takip edilmektedir. İran İslam Cumhuriyeti dışişleri bakanlığının Pazar günü bildirisi de bu çerçevede değerlendirilmelidir. Aslında İran bölgesel iş birlikler ve çabalar çerçevesinde Afganistan'ın sorunlarının çözülmesi için her daim hazırdır. İran kapasitelerini Afganistan ve bölgenin barış ve istikrarının sağlanması için kullanmaya hazırdır. 

Tabii Afganistan'da kalıcı ve işlevsel bir barışın sağlanması ve güvence altına alınması için  kapsayıcı bir hükümet sayesinde Afgan grupların müzakerelerine ve tüm siyasi grupların iş birliğine bağlıdır.