Çin ve Irak anlaşmasının gerçekleşmenin önemi
-
Çin ve Irak anlaşmasının gerçekleşmenin önemi
Irak başbakanı mali işlerden sorumlu danışmanı Mazhar Muhammed Salih, Irak ve Çin arasındaki işbirliği anlaşmasının gelecek miladi yılından itibaren yürürlüğe gireceğini duyurdu.
Çin ve Irak arasındaki anlaşma, önceki Irak hükümetinde Başbakan Adil Abdul Mehdi tarafından imzalanmıştı. 20 yıllık olan söz konusu anlaşma Çin'e ihraç edilen Irak petrolünün bir kısmı tarafından finanse ediliyor. Söz konusu anlaşma hem Çin hem de Irak için önemlidir fakat Çin rakipleri için de büyük önem taşıyor. Bu yüzden Çin rakipleri ve özellikle Amerika söz konusu anlaşmanın gerçekleşmesini engellemeye çalışıyorlar ve hatta Irak’ta Ekim 2019’da itirazarın başlaması ve Adil Abdul Mehdi hükümetinin düşmesinin sebeplerinden biri ise eski başbakanın Çin ile söz konusu anlaşmaya imza atmasıydı.
Çin dünyanın en büyük güçlerinden biri, aynı zamanda Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi daimi üyesi ve veto hakkına sahip. Çin ayrıca dünyada en büyük ekonomi güçlerden ve diğer ülkelerde yüksek yatırım kapasitesine sahip ülkelerden biridir. bu yüzden dünyanın birçok bölgesinde hazır bulunuyor ve batı Asya bölgesinde de birçok ülke Çin ile ilişkileri geliştirmek istiyor bu yüzden Pekin’in yatırım yapmasını olumlu karşılıyor.
Irak ise Çin ile ilişkileri geliştirme yolunda adım atan bir ülke olarak Pekin ile stratejik anlaşma imzaladı. OPEC’in ikinci büyük petrol üreticisi olan Irak, Mayıs 2021’de günlük yaklaşık 3 milyon varil petrol ihraç etti. Çin ise Irak’tan petrol satın almak ve de bu ülkenin petrol piyasasına yatırım yapmak isteyen bir ülke. Bu yüzden Çinli şirketler Irak'taki enerji projelerinde büyük yatırımcılar.
Irak Başbakanı Mustafa Kazımi'nin mali danışmanı Mazhar Muhammed Salih, Çin'in Irak'ın petrol ihracatının %44'ünü tükettiğini vurguladı. Salih, Irak'ın petrol ihracatı için Çin'in ilk pazar olduğunu ve sadece bu ülkeye Irak'tan yaklaşık 800 bin varil petrol ihraç edildiğini belirtti.
Irak hükümeti, ekonomik ve altyapı sorunlarını hafifletmek için Çin'den ekonomik yatırımlar üzerine hesap açmış durumda. Çin firmaları tarafından Irak genelinde 1.000 okul, çeşitli illerde 100 yataklı hastanelerin inşası, Maysan ilinde 4.000 konut inşaatı ve yeniden yapılanma için petrol anlaşması kapsamında birkaç elektrik santralinin tamamlanması, Irak’ın 2021 bütçesinde öngörülmüştür.
Çin’in başlıca hedefi “Bir Yol Bir Kuşak” projesini ihya etmektir ve Irak da, limanları geliştirmek ve karayolları ve demiryollarını yenileyerek ana boğaz olmaya çalışıyor. Aynı zamanda Çin, amerika ile rekabet halindedir ve Irak'ın jeopolitik konumu da Çin’in Batı Asya'daki etkisini güçlendirmesine yardımcı oluyor.
Irak’ta siyasi ilimler hocası Mesni el-Ubeydi’ye göre, “Çin'de karar alma mekanizmaları, Irak'ın stratejik öneminin farkında ve Amerika politikasındaki yerini ayrıca Amerika ve Çin ilişkilerinde bir baskı aracı olarak önemini kabul ediyorlar. Aynı zamanda eğer Irak, yaşadığı krizlerden kurtulabilirse bölgede önemli bir rol oynayacaktır.”
Aslında Çin ve Irak anlaşmasının uygulanması, Bağdat'ın dış politikasının yanı sıra ülkenin ekonomik ve sosyal durumunu iyileştirmede önemli bir adımdır. Daha önce belirsiz bir durumda olan söz konusu anlaşmanın şimdi yürürlüğe girmesi ile Washington’un Bağdat’a daha fazla baskı uygulamasına sebep olabilir zira Amerika Bağdat ve Pekin arasındaki anlaşmanın başlıca muhaliflerinden biridir./