Irak’ta 2018 ve 2021 parlamento seçimleri arasındaki önemli farklar

Irak’ta erken parlamento seçimlerine sadece sayılı günler kalmıştır.

Irak’ta 2021 parlamento seçimleri 2018 yılı seçimlerinden bazı alanlarda farklıdır. 
En önemli fark, seçim kanunundaki değişiklik ve buna bağlı olarak seçimlerin sürecinde ve seçmenlerin  oy kullanma tarzlarındaki değişiklikle ilgilidir. Kasım 2020'de kabul edilen yeni seçim yasasına göre, Irak'ta seçimler il şeklinde olmayacak, daha küçük seçim bölgelerine, başka bir ifade ile ilçelere bölünecektir. Eskiden Irak’ta 18 il bulunduğundan seçimler de 18 seçim bölgesinde yapılırdı, fakat şimdi Irak’ın yeni seçim yasasına göre 18 seçim bölgesi yerine 83 seçim bölgesi bulunuyor. Seçim bölgeleri de nüfus oranına göre bölüştürülmüş ve Irak’ın en kalabalık ili olarak ülke nüfusunun yüzde 21’inden fazlasına sahip olan Bağdat, bizzat 18 seçim bölgesine bölünmüştür.
Irak seçim yasasında yaşanan diğer önemli değişiklik ise adayların meclise girme ve seçmenlerin oy kullanma şeklindeki değişikliktir. Eski seçimlerde adaylar seçim listelerine göre meclise giriyorlardı fakat 10 Ekim seçimlerinde seçmenlere bizzat adayların kendisine oy veriyor ve en fazla oy alan aday meclise girmeye hak kazanıyor. Bu yüzden 2021 seçimlerinde bağımsız adayların sayısı 2018’e göre çok daha fazladır, bu seçimlerde 789 bağımsız aday yarışacaktır.
2021 ve 2018 seçimleri arasındaki bir diğer önemli fark, adayların, koalisyonların ve seçim listelerin azalmasıdır. 2018 yılında 7 bin 367 kişi aday olmuşken 2021 seçimlerinde bu sayı 3 bin 249’a düştü. İlginç olan ise 2014 seçimlerinde 9 bini aşkın kişi aday olmuştu. Başka bir ifade ile son 8 yılda Irak parlamento seçim adayları 3’te 1’e geriledi.
Buna ilaveten 2014 seçimlerinde 27 seçim koalisyonu, 8 seçim listesi ve 205 siyasi Parti ve teşekkül seçimlere katıldı. Bu sayılar da 2021 seçimlerinde azalmıştır. 10 Ekim seçimleri için 21 koalisyon, 58 liste ve 167 Parti yarışacak. Yayınlanan sayılar ve de seçim adayları sayısındaki önemli düşüş ise seçimlere katılım ve bir nevi parlamentoda çalışma isteğinin azaldığını gösteriyor.
Bir diğer fark, ıraklı kadınlarla ilgilidir. Eski meclis seçimleri yasasında meclis sandalyelerin en az yüzde 25’i kadınlara aitti, bu oran 2021 seçim yasasında hiç değişmedi fakat yine de 2 bin 592 kadın Irak çapından meclise girebilmek için bir birleri ile yarışacaktır. Bu yılkı ilgili sayıda da düşüş var ve sadece 951 kadın 10 Ekim seçimlerine aday olmuştur.
Bir diğer konu 2021 seçimlerinin uluslararası denetim altında yapılmasıdır. BM genel sekreter temsilcisi Jeanine Hennis-Plasschaert bu bağlamda yaptığı açıklamada BM’den 800 gözlemcinin Irak’taki seçimleri denetleyeceklerini belirtti. Plasschaert Irak seçimleri ile ilgili BM heyeti görevinin önceki heyetlerden farklı olduğuna işaretle “2018 seçimlerinde görev alan heyetin sadece güvenlik meseleleriyle ilgilendiklerini, fakat şimdiki heyetin ise seçimlerin düzenlenmesine büyük teknik yardımda bulunacaklarını” belirtti.