Taliban'ın BM'nin Afganistan'ın bankacılık sisteminin çökme uyarısına tepkisi

Taliban grubu, BM'nin uyarısına gösterdiği tepkide, bu grubun Afganistan'ın bankacılık sisteminin çökmesini önlemek için etkin girişimlerde bulunup, tedbirler alacağını belirtti.

Taliban Sözcüsü Zebihullah Mücahit bu hususta yaptığı açıklamada, bankalardan para çekmeyi kısıtlama ve milli gelirlerden yapılan harcamaların titizlikle denetim altına alınmasının bankacılık sisteminin çökmesini önlemek amacıyla uygulanacak tedbirlerden olduğunu belirtti.

BM Afganistan'ın ekonomik durumu ile ilgili hazırladığı son raporunda, bu ülkedeki finans kuruluşlarının desteklenmesi gerektiğine vurgu yaparak, gelecek 6 ay içinde Afganistan'ın finans ve bankacılık sisteminin çökebileceği uyarısında bulundu.

Taliban, BM'nin sözkonusu uyarısına gösterdiği tepkide, bu grubun, Afganistan'ın durumu ile ilgili olumsuz raporların yayınlanmasının vatandaşların Taliban yönetiminin etkinliğine yönelik ümit ve güveninin kaybolmasına yol açabileceğinden endişe duyduğunu belirtti.

Buna göre, Afganistan'ın ekonomisinin çökmesi, yoksulluk ve fakirliğin tırmanması gibi son sıralarda Afganistan'ın durumu hakkında yayınlanan raporlar, Taliban yönetiminin sert tepkisine yol açmıştır.

BM'nin Afganistan'ın bankacılık sisteminin çökmesi hakkındaki raporu, ABD tarafından bu ülkeye ait milyarlarca paranın üzerindeki blokenin sürmesi bir sırada yayınlanıyor. ABD yönetimi, Afganistan'ın bloke ettiği malvarlığını serbest bırakması halinde, Taliban bu parayı Afganistan'da ekonomik duruma çekidüzen vermek için kullanabilir. 

Gelinen noktada, Taliban yönetimi, Afganistan'ı yönetmek için ihtiyaç duyulan parayı karşılamak için ciddi kısıtlamalarla karşı karşıya kalmıştır ve bu mesele, Taliban yönetiminin devam için meydan okuyor.

Afganistan finans kuruluşlarına dışarıdan fonlama yapılmaması halinde, Afganistan'ın bankacılık sisteminin aşamalı olarak dağılma ve çökmeye doğru sürükleneceği düşünülüyor. Günümüzde Afganistan'ın milli para biriminin değer kaybetmesi bu durumu daha da vahimleştirmektedir.

Afgan ekonomist Nebi İkbal bu bağlamda yaptığı değerlendirmede, ABD merkez bankasındaki döviz kaynaklarının bloke edilmesi, ekonomide yapısal sorunlar, ihracat-ithalat dengesinin bozulması ve nakit para sıkıntısı gibi nedenler, Afganistan'ın milli para biriminin değer kaybetmesine yol açmıştır.

Afganistan'da bankacılık sisteminin karşı karşıya kaldığı mevcut sorunlardan biri, halkın bankalarına olan güveninin ortadan kalkmasıdır. Bu durum Afgan vatandaşlarının bankacılık sistemi yerine diğer yöntemleri kullanmayı tercih etmesine yol açmıştır.

Raporlara göre, Afganistan'da bugün vatandaşların sadece yaklaşık yüzde 10'u bankacılık sistemini kullanırken, yüzde 90'ı para toplamak veya mübadele için diğer gayri resmi yöntemleri tercih ediyor.

Taliban yönetiminin halkın bankacılık sisteminine güvenini yeniden kazandıramadığı takdirde, bu ülkenin bankacılık sisteminin çökme riskiyle karşı karşıya kalma ihtimali yüksek olacaktır.

Uzmanlara göre, siyasi istikrarsızlık, olayların süremsi, Taliban yönetimi tarafından Afganistan'ın idaresi için belli bir stratejinin olmayışı ve uluslararası camia tarafından Taliban yönetimini tanıma konusundaki belirsizliğin devam etmesi, Afgan vatandaşlarının bankacılık sistemine güvenmemesinin esas nedenlerinden sayılıyor.

Afganistan halkı, ülkede yeni bir krizin patlak vermesi halinde, bankaların iflas etmesiyle, kendi paralarını elde edemeyeceklerinden endişe duymaktalar.