BM Güvenlik Konseyi tarafından Afganistan ile ilişkilerin kurulmasının onaylanması

BM Güvenlik Konseyi perşembe günü, BM'nin Afganistan'da siyasi temsilciliği (UNAMA)nın misyonunu 2626 kararname uyarınca uzatılmasını onayladı.

Kararnamede Taliban'ın ismine yer verilmese de, UNAMA ve BM'nin Afganistan Özel Temsilciliği'ne Afganistan ile ilgili tüm siyasi aktörler ve siyasi yarar sahiplerine Afgan yetkilileriyle yakın istişare ve işbirliği içinde bulunmasına izin veriyor.

 UNAMA 2002 yılında BM Güvenlik Konseyi'nin 1401 kararnaması uyarınca kuruldu. Bu kararnameden amaç, Afganistan halkına ve hükümetine bu ülkede sürdürülebilir barış ve istikrarın sağlanmasına katkı sağlamaktır. Kararnameye BM Güvenlik Konseyi'nin 14 üyesi evet oyu verirken Rusya çekimser oyu kullandı. Sözkonusu kararname uyarınca, UNAMA'nın Afganistan'daki misyonu bir sene uzatılmış oldu. Böylece Afganistan'da Taliban'ın iktidara gelmesinden sonra, UNAMA'nın misyonu uzatıldı. Anlaşılan BM Güvenlik konseyi sözkonusu kararname uyarınca ülkelere defakto olarak Taliban'ı tanımasına bir nevi izin vermiş oldu.

Bu arada önem arz eden konu, Rusya'nın BM'nin Afganistan Siyasi Temsilciliği misyonunun uzatılmasına çekimser oy kullanmasıdır. Rusya aldığı bu kararıyla aslında Afganistan'da gelecekteki olası sorun ve sıkıntılarda rolü olmayacağını şimdiden deklare etmiş oldu. Nitekim Rusya'nın BM Temsilcisi Nebenzya yaptığı açıklamada, UNAMA'nın Afganistan'daki görevini başarıyla yerine getirmemesi halinde Rusya'nın bu hususta sorumluluk kabul etmek istemediğini duyurmuş oldu. Burada önemli ve kritik konu, Afganistan'ın siyasi durumu ve BM ve uluslararası güçler açısından Taliban'ın konumudur. Şimdiye kadar hiçbir ülke Taliban'ı tanımış değil. Bu da Afganistan'da iktidarı ele geçiren Taliban için oldukça zor ve çetrefil sorunlara yol açmıştır. Siyasi olarak Taliban'ın iktidarının tanınması, diğer ülkelerin Afganistan ile ticari ve ekonomik faaliyetlerini de etkilemiştir.  Afganistan'da ABD ve NATO güçlerinin çekilmesiyle savaş sona erdi. Ancak Taliban'ın iktidara gelmesi, bu ülke halkı için yeni sorun ve sıkıntılara yol açmıştır. Başka ülkeler, Taliban'ın iktidarını tanımaktan kaçınarak, bu grubun ülkeyi nasıl yönetmesini takip etmekteler. BM Güvenlik Konseyi'nin onayladığı 2626 kararname uyarınca ancak Afganistan'a insani yardımların gönderilmesi konusunda yeni kapıların açılabileceği düşünülüyor. Çünkü diğer ülkelerin yetkililerine Taliban yetkilileriyle istişare ve işbirliği içine girmesine izin veriliyor. Afganistan halkı şu sıralarda kıtlık ve açlık riskiyle karşı karşıyadır. İnsani yardımların bu ülkeye gönderilmesinde herhangi bir gecikme, ülkede ciddi insani krizlere yol açabilir. Bunun da tahmin edilemez sorunlara sebebiyet verebilir. 

BM Güvenlik Konseyi'nin 2626 sayılı kararnamesinin bu ülkede uluslararası insani yardımlar ve Taliban yönetimi ile siyasi angajmanın yönetilmesi noktasında ümit ışıklarını doğurmuş oldu. Kararname ayrıca, Taliban yönetiminin tanınması için zemin sağlamış olabilecek. Ancak kararın etkilerini görmek için bir süre beklemek gerek.

Afganistan uzmanlarından Feridun Ajang bu bağlamda yaptığı açıklamada, en kanlı savaşın son bulması Afgan halkının acılarını sonlandırmış olmadığını, anlaşılan gelinen aşamada açlık ve yoksulluğun savaştan daha ziyade kurban aldığını vurguladı.

Afganistan gelinen aşamada siyasi ve ekonomik olarak çöküş eşiğine gelmiştir. Bu şartlarda yardımların her an gecikmesi, sorunların büyümesi anlamına geliyor.