Tel Aviv Ekonomisi İzolasyon Yolunda: On Ülke Yatırımlarını Durdurdu

Parstoday – İsrail'in Gazze'ye yönelik saldırılarına devam etmesi üzerine birçok ülke ve yatırım fonu, işgal altındaki topraklara yönelik yatırımlarını durdurdu. Bu adımlar Tel Aviv’in artan ekonomik izolasyonuna yol açtı.

Gazze'ye yönelik saldırıların ve Batı Şeria’daki yasa dışı yerleşim politikalarının sürmesiyle birlikte, İsrail'e karşı ekonomik yaptırımlar, yatırım kesintileri ve ticari anlaşmaların askıya alınması yönünde küresel bir dalga ortaya çıktı. Pars Today’in Fars Haber Ajansı'na dayandırdığı haberine göre, bu gelişmeler, insan hakları ve etik ilkelere dayalı ekonomi ve yatırım politikaları talebinin giderek arttığını yansıtıyor.

Avrupa Fonları İsrail Ekonomisinden Çekiliyor

En dikkat çekici gelişmelerden biri, Avrupa’daki kamu emeklilik ve varlık fonlarının İsrail yatırımlarını durdurma kararı oldu. Dünyanın en büyük varlık fonu olan Norveç Varlık Fonu, Ağustos 2025’te yaptığı açıklamada, İsrail’deki 11 şirketteki tüm hisselerini sattığını ve dış yöneticilere verdiği yatırım yetkilerini geri aldığını duyurdu. Fon daha önce İsrail'deki yatırım değerini yaklaşık 1,95 milyar dolar olarak açıklamıştı.

Ayrıca Norveç Emeklilik Fonu, Gazze savaşındaki olası rolleri nedeniyle iki Amerikan ve Alman savunma sanayi şirketiyle iş birliğini sonlandırdı. Danimarka’da da iki büyük emeklilik fonu – öğretmenler ve eğitimciler için olan fonlar – İsrail bağlantılı şirketlerden yatırımlarını tamamen çekti. İrlanda ise Devlet Yatırım Fonu (ISIF) aracılığıyla, aralarında iki büyük banka da olmak üzere, altı İsrail şirketine yatırımını durdurdu.

Avrupa Hükûmetlerinden Eşi Görülmemiş Adımlar

Çeşitli Avrupa hükümetleri, İsrail’e karşı daha önce benzeri görülmemiş adımlar attı:

İspanya, İsrail'e tam kapsamlı silah ambargosu uyguladı, yasa dışı yerleşimlerde üretilen ürünlerin ithalatını yasakladı ve birkaç askeri anlaşmayı iptal etti.

Hollanda, F-35 savaş uçaklarına ait parça ve silah ihracatını durdurdu ve yerleşim ürünlerinin ithalatını yasaklamaya çalışıyor.

İrlanda, Batı Şeria’daki yerleşimlerde üretilen malların ithalatını suç sayan bir yasa hazırlığı içinde.

Slovenya, silah ticaretini ve yerleşim ürünlerinin ithalatını yasakladı.

Türkiye, Mayıs 2024'ten itibaren İsrail ile tüm ithalat ve ihracatı tamamen askıya aldı.

Küresel Güney Ülkelerinden Yaptırımlar

Lahey Grubu'na üye 12 ülke – aralarında Küba, Malezya, Güney Afrika, Irak, Endonezya ve bazı Latin Amerika ülkeleri – 2025 Temmuz’unda Kolombiya’da düzenlenen toplantıda İsrail’e karşı askeri, mali ve denizcilik alanlarında yaptırımlar uygulayacaklarını açıkladı. Bu ülkeler, askeri ekipmanların geçişini engelleme ve savaş suçlarının faillerini yargılama taahhüdünde bulundu.

İsrail İçin Ekonomik Kriz Uyarısı

Filistinli ekonomist Dr. Yusuf Avaude, özellikle yüksek teknoloji sektörüne yönelik yaptırımların  ki bu sektör yabancı yatırımların %60’ını ve İsrail ihracatının yarısını oluşturuyor İsrail ekonomisi için oldukça yıkıcı olacağını belirtti.

Ekonomist Nebil Ermeli, “Vasla” platformunun kurucusu olarak, Norveç ve Danimarka fonlarının son adımlarının daha büyük bir sürecin başlangıcı olduğunu vurguladı. Eğer yaptırımlar bankacılık ve serbest ticaret anlaşmaları gibi alanlara da yayılırsa, İsrail ekonomisi ciddi bir krizle karşı karşıya kalabilir.