Afganistan; Savaş Alanından Jeopolitik Rekabet Sahasına

Parstoday – ABD’nin çekilmesinden dört yıl sonra, Afganistan tekrar küresel güçlerin odak noktası haline geldi.

Afganistan, “güvenlik sorunu” konumundan “stratejik fırsat” statüsüne tarihi bir dönüşüm yaşıyor; büyük lityum ve bakır rezervleri ile benzersiz bir transit konumu, bu ülkeyi dünya jeopolitiğinin yeniden önemli bir parçası yaptı. Parstoday’in haberine göre Çin, Taliban’ın büyükelçisini kabul ederek ve Kabil’i “Kuşak ve Yol Girişimi”ne davet ederek ekonomik perspektifini takip ediyor. Rusya ise Taliban’ı terör listelerinden çıkarıp “terörle mücadelede müttefik” olarak tanımlayarak Orta Asya’daki nüfuzunu pekiştirmeye çalışıyor.

Hindistan ise Taliban’ı resmi olarak tanımamasına rağmen, Kabil’de temsilcilik açarak ve grubun büyükelçisini kabul ederek yeni denklemde pratik adımlar atıyor. Taliban ile Pakistan arasındaki gerilim, Yeni Delhi için fırsat penceresi açtı.

Orta Asya ülkeleri de Taliban’ın terör listesinden çıkarılmasından diplomatik ilişkilerin kurulmasına kadar yeni gerçekleri anlayarak Afganistan’ın transit konumundan faydalanmaya çalışıyorlar.

Bu dönüşümün çelişkili noktası, bir yandan Afganistan’da istikrar talep eden diğer yandan Taliban’ın davranışlarını denetleyen bölgesel temas gruplarının oluşmasıdır. Bu süreç güvenlik zorluklarına rağmen, Afganistan’ın artık göz ardı edilemeyeceğini gösteriyor. Afganistan’ın geleceği savaş alanlarında değil, bölgesel ekonomik ve stratejik müzakere masalarında şekillenecek.

Taliban yönetimindeki Afganistan, çok taraflı bölgesel diyalogların merkezi haline geldi. Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan ve Özbekistan’dan oluşan “Orta Asya Temas Grubu” ile İran, Rusya, Çin ve Pakistan’dan oluşan “Dörtlü Grup”, Afganistan’ın istikrarının tüm komşu ülkeler için güvenlik ve kalkınmanın ön şartı olduğu ortak anlayışını yansıtıyor.

Önemli olan nokta, Afganistan’ın geleceğinin artık sadece Kabil’de belirlenmediğidir. Moskova’dan Pekin’e, Tahran’dan Taşkent’e kadar tüm bölge başkentleri, bu ülkenin gelişmelerinde rol oynuyor. Bu kolektif katılım zorluklar barındırsa da, Afganistan’ın tecridden çıkıp bölgesel dengelere yavaş yavaş entegre olmasının yolunu açabilir.