Hareketli Bir Hafta Asya’da: Busan’daki Tarihi Anlaşmadan Pyongyang’ın Füze Uyarısına Kadar

Parstoday – Asya, kader belirleyici bir haftada ekonomik, siyasî ve güvenlik alanlarında yaşanan gelişmelerle bölgenin iki yönlü yüzünü ortaya koydu.

Çin ve ABD arasında Busan Limanı’nda imzalanan tarihi ticaret anlaşmasından, Kuzey Kore’nin yeni seyir füzesi denemesine ve Orta Asya ülkelerinin sağlık alanındaki yeni girişimlerine kadar yaşanan tüm olaylar; rekabet, iş birliği ve kalıcı barış umudunu birlikte yansıttı. İşte Parstoday’in haber paketinde geçen hafta Asya’da öne çıkan başlıklar:

Busan Anlaşması: Pekin ve Washington Arasındaki Ticaret Gerilimlerini Azaltmak İçin Önemli Bir Adım

Çin Devlet Başkanı Şi Cinping ile ABD Başkanı Donald Trump’ın Güney Kore’nin Busan Limanı’nda yaptığı doğrudan görüşme, yeni bir gümrük indirimi ve ekonomik iş birliği anlaşmasıyla sonuçlandı.Anlaşmaya göre, Çin mallarının ABD’ye ithalatında uygulanan gümrük vergileri %47 oranında azaltılacak; buna karşılık Çin, nadir toprak elementlerinin ihracatındaki sınırlamaları kaldıracak.Trump, bu anlaşmayı “olağanüstü bir görüşmenin sonucu” olarak nitelendirdi ve “Bu mutabakat iki ülke arasındaki ekonomik ilişkilerde yeni bir yol açabilir ve ağır tarifelerin önüne geçebilir.” dedi.Mali piyasalar da hemen olumlu tepki verdi; Doğu Asya borsalarında endeksler yükseldi. Uzmanlara göre bu gelişmeler, küresel tedarik zincirinde nispi bir istikrarın geri döndüğünün işareti.

Askerî Gerilimde Artış: Kuzey Kore’nin Füze Denemesi ve Güney Kore’nin Uydu Fırlatması

Trump’ın Kore Yarımadası’na yaptığı ziyaretle eş zamanlı olarak Kuzey Kore, yeni stratejik seyir füzesini başarıyla test ettiğini duyurdu. Her ne kadar lider Kim Jong-un denemeye katılmamış olsa da, Pyongyang’daki askerî yetkililer bu adımı “nükleer caydırıcılığın güçlenmesi” olarak tanımladı.Buna karşılık Güney Kore, ABD yapımı Falcon-9 roketiyle Florida’dan yeni askerî uydusunu yörüngeye yerleştirdi. Bu uydu, Kuzey Kore’nin askerî faaliyetlerini izlemeyi amaçlayan bir gözetleme projesinin parçası olup, ülkenin uzay bağımsızlığını artırma hedefiyle geliştirilmiştir.

Gyeongju Bildirgesi: Kültür, Asya’nın Yeni Büyüme Motoru

APEC’e üye 21 ülkenin liderleri, toplantının sonunda “büyüme, yenilik ve refah” temalı Gyeongju Bildirgesini kabul etti. Bildirgede ilk kez kültürel ve yaratıcı endüstriler, bölgesel ekonomik büyümenin ana itici güçlerinden biri olarak tanımlandı ve halklar arası kültürel etkileşimin önemi vurgulandı.

Doğu Asya Diplomasisi: Çatışma Yerine Diyalog Vurgusu

Malezya’nın başkenti Kuala Lumpur’da düzenlenen Doğu Asya Zirvesinde bölge liderleri, Gazze’den Myanmar’a ve Ukrayna’ya kadar küresel krizler için diplomatik çözüm yollarının önemini vurguladı.Malezya Başbakanı konuşmasında, “Etkileşim, kalıcı barışın anahtarıdır.” ifadesini kullandı.

Çin’den “Küresel Yapay Zeka Örgütü” Kurma Önerisi

Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, APEC zirvesinde “Küresel Yapay Zeka Örgütü” adında yeni bir uluslararası kurumun kurulmasını önerdi. Bu kurumun, yapay zekâ alanında iş birliği ve düzenlemeleri kolaylaştırması hedefleniyor.Şi, “Yapay zekâ insanlık için ortak bir kamu malı olmalı, teknolojik egemenliğin aracı değil.” dedi.

İstanbul’da Kabil–İslamabad Ateşkes Anlaşması

Afganistan ve Pakistan temsilcileri, Katar ve Türkiye’nin arabuluculuğunda İstanbul’da düzenlenen dördüncü tur görüşmelerde ateşkesin sürdürülmesi ve diyalogun devamı konusunda anlaşmaya vardılar.Afgan Taliban sözcüsü Zabihullah Mücahid, görüşmeleri “yapıcı ve verimli” olarak nitelendirdi ve “Anlaşmazlıklar karşılıklı saygı ve diyalog yoluyla çözülmelidir.” dedi.Türkiye Dışişleri Bakanlığı da anlaşmayı “bölgesel istikrar yönünde olumlu bir adım” olarak değerlendirdi.

Orta Asya’da Yeni Sağlık Girişimi: “Tek Sağlık” Programı Başlatıldı

Tacikistan’ın başkenti Duşanbe’de düzenlenen bölgesel Tek Sağlık (One Health) toplantısında beş Orta Asya ülkesi, insan ve hayvanlarda ortak görülen hastalıklarla mücadelede iş birliği kararı aldı.Uluslararası uzmanların katılımıyla başlayan bu girişim, sağlık sistemlerini güçlendirmeyi, salgınları önlemeyi ve bölgesel biyogüvenliği artırmayı amaçlıyor.

Bilim ve Kültür Diplomasisi: İran Bilim Bakanı’nın Özbekistan Ziyareti

UNESCO Genel Konferansı kapsamında Semerkant’ta yapılan görüşmede, İran Bilim, Araştırma ve Teknoloji Bakanı Hüseyin Simayi ile Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev, bilimsel, kültürel ve teknolojik iş birliğinin genişletilmesi konusunda mutabakata vardılar.Mirziyoyev, İran Cumhurbaşkanını “samimi bir dost ve kardeş” olarak nitelendirdi ve Tahran’a resmî ziyaret davetini memnuniyetle kabul etti.

İran’ın BRICS Kültür Katılımı: Edebiyat, Yumuşak Gücün Hizmetinde

Kültürel alanda ise İran İslam Cumhuriyeti, BRICS Edebiyat Ödülü’nün üye ülkelerin ulusal şairlerinin adını taşıması önerisini sundu.İranlı yazar Mansur Ali-Meradi, ödülün son 10 finalisti arasında yer aldı. Gözlemcilere göre bu durum, İran edebiyatının uluslararası arenadaki yükselen konumunun göstergesi.