Pompeo'nun Ortadoğu Turu'nun sürpriz sonu

8 Ocak'tan itibaren Ortadoğu turuna çıkan ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, 14 ocakta Umman ziyaretinin ardından sürpriz bir karar ile turuna son verdi.

ABD Dışişleri Bakanı, Umman'ın ardından Kuveyt'e geçecekti. Ancak yakınlarından birinin cenaze törenine katılma gerçekçesiyle Kuveyt'e ziyaretini iptal etti. ABD Dışişleri Bakanı Ortadoğu turunda muhtelif hedefleri takip etmeye çalıştı. Ancak turunun iki önemli hedefini Washington'un şimdiki politikasını sürdürme ve İran'ın bölgesel etkinliği ve politikalarını tehdit olarak lanse etmek suretiyle İranofobi'yi tırmandırma konusunda ABD'nin bölgesel ortaklarına güvence vermekti.

Pompeo bununla birlikte sözkonusu turu kapsamında Katar ile Suudi Arabistan ve BAE arasındaki derin anlaşmazlıkları gidermeye çalıştı ancak anlaşılan bu çabasından sonuç çıkmadı. Ancak Donald Trump'ın Ortadoğu'daki şimdiki politikalarıyla ilgili taahhüdü konusunda müttefiklerini temin etme hedefi hakkında, Pompeo, Amerikan askerlerinin Suriye'den çekilmesi konusuna işaretle, Washington'un bölgesel yaklaşımında bir değişiklik olmayacağına vurgu yaptı.

ABD Dışişleri Bakanı'na göre, İran'ın saldırgan girişimleri olarak nitelendirilen durumla mücadeleye dayalı ABD'nin Ortadoğu politikasının ilkelerinde bir değişiklik olmayacak ve de Washington'un Ortadoğu'da istikrarın korunması ve İsrail'in korunması noktasındaki yükümlülükleri aynı şekilde devam edecek.

Pompeo'nun ABD'nin bölgedeki varlığının devam etmesine vurgusu, Washington'un ortaklarının ne kadar bu olaydan endişeli olduklarını ortaya koydu. Bu nedenle Pompeo, gerçekçi olmayan vaatlerle bu ülkelere ümit vermeye çalıştı.

Trump'ın bölgesel turundan başka önemli hedefi ise, Ürdün'de ve bölgenin 7 başkentinde İran yaptırımları ve Beyaz Saray tarafından Tahran'ın istikrarsızlaştırıcı girişimleri olarak nitelendirilen duruma karşı koymak için istişare yapmaktı.

Ancak bu hedefin gerçekleşme ihtimali çok uzaktır. Washington'a göre İran'ın bölgesel etkinliğinin azalmasının en önemli yanlarından biri, İran ve müttefik güçlerinin Suriye'den çekilmesidir.

ABD'nin bu hedefin gerçekleşmesinin ne kadar zor olduğunu biliyor ve İran'ın etkinliğine karşı mücadeleyi kazanmasının da hayli zor olduğunun farkındadır.

Bu doğrultuda Pompeo, 12 ocakta yaptığı bir açıklamada, Washington'un tüm İran güçlerini Suriye'den çıkarma çabasını, "ihtiraslı bir hedef" olarak niteledi.

Buna rağmen Pompeo, İranofobi'yi tırmandırmakla, Arap NATOsu'nun kurulması için zemin sağlamaya ve Arap liderlerini kendi ceplerinden İran'a karşı koymak için harcamaya ikna etmeye çalışıyor.

Ancak Arap ülkeleri arasındaki anlaşmazlıklar, Arap NATOsu'nun kurulması için en büyük engel sayılıyor. 

Pompeo buna rağmen bu ülkelerdeki temaslarında üst düzey yetkililerini 13 ve 14 ocakta İran etkinliğiyle mücadele gündemiyle Varşova'da düzenlenecek konferansa katılmak için ikna etmeye çalıştı. ABD kendince bu tür oturum ve konferanslarla İran'a baskı için uluslararası bir cephe kurabileceğini düşünüyor.

Pompeo bu konferanstan amacın Ortadoğu'da istikrar ve özgürlüğün yükseltilmesi ve İran'ın bölgesel etkinliğiyle mücadele etmek olduğunu ilan etti. Ancak Polonya'daki konferansa katılan ülkelerin dışişleri bakanları, birbiriyle uzlaşmayan ve anlaşmazlık yaşayan ülkelerin yetkileri olduğundan ABD'nin İran'a karşı ortak bir cephe kurabileceği düşünülmüyor.

İran Dışişleri Bakanı Muhammed Cevad Zarif, Polonya'da düzenlenecek İran karşıtı konferansa twitter üzerinden tepki göstererek şöyle yazdı: ABD tarafından düzenlenen son İran karşıtı şova katılanlar ya ölmüşler, veya onur ve haysiyetini kaybetmişler, ya da dışlanmışlar. Ancak İran her zamankinden daha güçlü hale gelmiştir.

Trump yönetiminin tüm çabalarına rağmen İran'ın bölgesel rol ve etkinliği zarar görmeyecek. Hatta bugün Washington'un Avrupalı müttefikleri, İran'ın Ortadoğu istikrarındaki rolünün önemini itiraf etmekteler.