BM’den Çok Taraflılığın Canlandırılması Zaruretine Vurgu
Amerika Başkanı Donald Trump, işbaşına geldiğinden beri, uluslararası meselelere karşı tek taraflı yaklaşımı ve siyasetlerini sergilemiştir. Trump’ın tek taraflı yaklaşımı konusunda ayak diremesi uluslararası ilişkilerde model olarak bilinen çok taraflılığı büyük bir tehlike ile karşı karşıya bırakmıştır.
Birleşmiş Milletler üst düzey yetkilileri ve devlet adamlarının Trump’ın tek taraflı siyasetlerinden duydukları endişeyi dile getirmesi de, çok taraflılığın korunması alanındaki uluslararası yaklaşımı açıkça sergiliyor.
Birleşmiş Milletler Genel Kurulu Başkanı Maria Fernanda Espinosa, dünyadaki artan kargaşa ile mücadelenin sadece çok taraflılık yardımı ile sonuca varabileceğini söyledi.
Espinosa, 2019 yılındaki önceliğin, Birleşmiş Milletler Anlaşması ilkeleri ve değerlerinin güçlendirilmesi ve bağlılığın yinelenmesi olduğunu belirtti. Bu doğrultuda 4 Şubat tarihinde, Birleşmiş Milletler Genel Kurulu eski başkanlarının katılımı ile, “Çok taraflılık ilkelerine dayanan güçlü bir sistem sayesinde Birleşmiş Milletleri tekrar canlandırma” konusu ele alınacaktır.
Çok taraflılığın korunması zarureti, Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres’in de vurguladığı önemli isteklerinden sayılır. Guterres 2018 Aralık ayının ortalarında Doha’daki uluslararası oturumda yaptığı konuşmada, “uluslararası işbirliği ve çok taraflılık her zamankinden daha çok tehlike altındadır. Bu ise, günümüz dünyanın en nihai çelişkisidir.” Vurgulamasında bulundu.
Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri bakışı açısına göre, çok kutuplu bir dünyaya geçiş süreci ve çok taraflılığın pekiştirilmesi, zaten çalkantılı bir dönemdir ve bu yüzden günümüzde dünya düzeninde bir tür şaşkınlık ve anarşizm ile karşı karşıyayız.
Böylece bu geçiş döneminin özelliğini, beklenmedik gelişmelerin vuku bulması olarak açıklamak mümkün. İşte bu özellikten dolayı dünyada çatışmaların ve tehditlerin arttığına tanıklık ediyoruz. Aynı zamanda böyle bir süreçte, sadece çok taraflılık ile de barışın sağlanamayacağını gözden kaçırmamalıyız. Nitekim Avrupa kıtasında yüz yıla yakın çok kutuplu bir düzen hakim olmasına rağmen uluslararası işbirlikleri ve ihtilafların çözümü için bir çerçeve oluşturulamamıştı. Birinci Dünya Savaşı da tam da bu nedenden dolayı patlak verdi.
Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres’in bu görüşü, Amerika’nın tek taraflı siyasetlerini kabul etmeyip çok taraflı ve BM eksenli bir uluslararası düzenden yana olan Rusya ve Çin gibi uluslararası güçler tarafından olumlu karşılanmaktadır.
Aynı zamanda Amerika’nın ortağı olarak Avrupa Birliği de BM eksenli bir uluslararası düzende çok taraflılığın zaruretine vurgu yapmaktadır.
Avrupa Birliği Dış Siyaset Temsilcisi Federica Mogherini Salı günü Twitter’dan paylaştığı mesajda şu ifadelerde bulundu: “Biz, kararlarının toplu olarak alındığı bir sisteme ihtiyacımız var. Bu sistemde sorumlulukların paylaşılmasının yanı sıra üyeler kolektif olarak katkıda bulunmalıdır. Avrupa Birliği hala Birleşmiş Milletler ve çok taraflılığın en önemli hamisidir. “
Bütün bunlara rağmen çok taraflılık ve yeni ekonomik ve siyasi odakların oluşturulması, Amerika çıkarlarına ters düşmekten dolayı Washington özellikle de Donald Trump hükümeti döneminde böyle bir sürecin yürütülmesini engellemek istiyor. Amerika’nın bu yaklaşımı ise bu ülkenin günden güne daha fazla tecrit edilmesine yol açmıştır. /
