Sudan’da kriz gölgesinde geniş çaplı değişim

Sudan’da siyasi krizi ve itirazların devam etmesi nedeni ile cumhurbaşkanı Ömer el-Beşir,beklenmedik bir harekette, başkent Hartum'daki Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nda devlet televizyonundan canlı yayınlanan konuşmasında, ulusal uzlaşı hükümetinin ve 18 eyaletteki yerel hükümetlerin de feshedildiğini, ülkede bir yıl süreyle OHAL ilan edildiğini söyledi.

Sudan 19 Aralık 2018'den beri ülkedeki ekonomik koşulları, başta ekmek ve yakıt olmak üzere fiyatların yükselmesini protesto eden halk itirazlarına sahne oluyor. Askeri güçlerin müdahalesi ve göstericileri bastırma çalışmaları, ayrıca siyasi partilerin sahneye gelerek isteklerinin gerçekleşme talebinde bulunmaları ile, gösteriler daha geniş siyasi, ekonomik ve güvenlik boyutlar kazandı.
Sudan haber kaynakları Ömer el-Beşir'in ayrıca Milli Kongre partisi başkanlığından da istifa ettiğini bildirdiler.
Sudan bir süreden beri çok vahim ekonomik koşullarda bulunuyor. Güney Sudan’ın Sudan’dan ayrılması ile petrol yataklarının büyük bölümünün kaybedilmesi, geniş çaplı mali yolsuzluklar, iç savaşın bazı bölgelerde devam etmesi, Ömer el-Beşir’in Yemen savaşına Arabistan’a eşlik etmesi gibi yanlış siyasetleri, askeri masrafların artması, ülkede ekonomik sorunların artmasına sebep oldu. Bu şartlarda ise yoksulluk ve işsizlik, enflasyonun artmasına, gıda maddelerinin azalmasına ve ekmek gibi temel ihtiyaç maddeleri fiyatlarının sürekli artması, Sudanlı vatandaşların öfkesine sebep olmuştur.
Diğer yandan siyasi muhalefetin bastırılması, medeni özgürlüklerin olmaması ve Ömer el-Beşir’in gelecek cumhurbaşkanlık seçimlerine katılmak için anayasayı değiştirme ortamını hazırlamaya çalışması, ülkede geniş çaplı itirazlara ve göstericilerin kendi siyasi ve ekonomik isteklerinin gerçekleşmesini talep etmelerine neden oldu. Şimdi de göstericiler Ömer el-Beşir’in cumhurbaşkanlık görevinden ayrılmasını, özgür ve güvenli seçimlerin yapılmasını istiyorlar.
Aralarında Sadık el-Mehdi liderliğinde el-Ummet partisinin de bulunduğu 22 partiden oluşan 'Değişim Milli Cephesi', bir süre önce yayınladıkları ortak bildiriyle,  cumhurbaşkanı Beşir'den, ülkenin içinde bulunduğu buhrandan çıkması için, hükümet ve meclisi feshetmesi ve geçici bir şuranın ülkenin idaresi için kurulmasını istemişti.
Bu arada Sudan askeri güçleri itirazları bastırmaya çalışırken şimdiye kadar onlarca gösterici ayrıca partli liderleri ve muhabirlerden bir çoğu öldürüldü veya tutuklandı.
 El-Ummet partisi lideri ve ülkenin muhalefet çehrelerinden olan Sadık elMehdi, Hartum yönetiminin ülkede gösterileri bastırma konusunda uyarıda bulunurken, “artık değişim zamanı geldiğini, zira halk itirazları sorunların birikmesinden kaynaklandığını” söyledi.
Gerçi Ömer el-Beşir halk itirazlarının başında batıyı söz konusu halk gösterilerinde ve ülkede krizin oluşmasından sorumlu olduğunu, ülkede ekonomik krizin her şeyden çok batı tarafından uygulanan yaptırımlardan kaynaklandığını iddia etse de krizin geniş boyutlar kazanması ile durumun iyileşeceği vaadinde bulundu ve muhalefetten ulusal diyaloğa katılmalarını istedi; bu konu ise göstericilerin itirazı ile karşılaştı.
Şimdi krizin devam etmesi ile Ömer el-Beşri Sudan’da OHAL ilan ederken, hükümeti feshetti, yeni bakanlar atadı. Beşir ayırca 18 eyaletteki yerel hükümetleri de feshederek hepsi güvenlik ve ordu üst düzey komutanları olan yeni valiler atadı. Gerçi bu girişimlerin ülkede yolsuzlukla mücadele ve durumun iyileşmesi için gerekli olduğu iddia ediliyor fakat bir çok çevre gelecek günlerde protestocuların bastırılması ve öldürülmesinden endişe ediliyor. 
Sudan’da kriz eskiden daha da yoğunlaşmıştır; bir tarafı kendi isteklerine ulaşmadan itirazlarına devam edeceklerini belirten protestocular, diğer tarafında durumu kontrol altına almak için tüm araçları kullanmaya çalışan Hartum yönetiminin içinde olduğu kriz. Bu şartlarda Sudan’ı, çok zor günlerin  beklediği söylenebilir./