Pars Today

Avrupa Birliği ve Avrupa Troykası sürekli Bercam Nükleer Anlaşmasını destekleyerek bu anlaşmanın uygulanması gerektiğine vurgu yapmışlardır. Buna rağmen Amerika'nın Mayıs 2018'de bu uluslararası anlaşmadan çekilmesinin ardından ve Avrupalıların bu anlaşmanın korunması doğrultusundaki oyalamalarına ve İran'ın buna karşılıklı olarak tepki göstermesinin ardından şimdi de Avrupa bu uluslararası anlaşmanın korunması için daha büyük sorular ile karşılaşmıştır.

Bu doğrultuda AB Dışişleri Bakanları 13 Mayıs günü Brüksel'de toplandı. Avrupa Birliği Dış Siyaset Temsilcisi Federica Mogherini ise bu oturumun hemen ardından yapılan basın toplantısında şunları kaydetti:" Bu oturumda Bercam Nükleer Anlaşmasına taraf olan Avrupalı ülkeler İNSTEX'in hayata geçirilmesi ve gelecek birkaç hafta içerisinde ilk işlemin gerçekleştirilmesi konusunda istişarede bulundu. AB'nin tüm üyeleri, İran ile yapılan nükleer anlaşmanın tam bir şekilde uygulanmasından yanadırlar. Avrupa Birliği İran'ın Bercam Nükleer Anlaşması taahhütlerini yerine getirdiği müddetçe bu uluslararası anlaşmanın tam olarak desteklenmesinde kararlı kalacaktır. "

Mogherini ayrıca Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu'nun da İran'ın bu anlaşmaya bağlı olduğunu onayladığına vurgu yaparak bu uluslararası kurumun İran'ın nükleer anlaşmasındaki taahhütlerini denetleyecek tek kurum olduğunu belirtti. Mogherini İran ve Amerika gerilimine değinerek şöyle dedi:" İşin askeri çatışmalar ile sonuçlanmaması için maksimum tolerans gösterilmelidir."

AB'nin üst düzey makamının bu tutumu,  Avrupa kurumunun iradesi ve isteğinin ve Bercam Nükleer Anlaşmasının Avrupalılar için ne denli önem taşıdığının göstergesidir.

Avrupalılar, İran'ın Bercam Nükleer Anlaşmasındaki maddeleri uygulamadığını ve bu uluslararası anlaşmanın İran'ın nükleer faaliyetlerini kontrol etmek için faydalı ve işlevsel olmadığını iddia eden Amerika'nın aksine İran'ın bu alandaki tüm taahhütlerini yerine getirdiğini ve bu uluslararası anlaşmanın bölgesel ve uluslararası düzeydeki gerilimleri ve çatışmaları önleyebildiğini savunuyorlar. Aynı zamanda Avrupalıların bakış açısından Bercam Nükleer Anlaşması Avrupa diplomasisi için de büyük bir kazanım sayılıyor. Böylece Bercam Nükleer Anlaşmasının yenilgisi de Avrupa Birliğinin uluslararası düzeydeki diplomatik ve siyasi konumunun da sarsılmasına yol açacaktır.

Trump'ın Bercam Nükleer Anlaşmasını ihlal eden ve bu uluslararası anlaşmayı yok etmek istemesine kızan Avrupalılar, Amerika Dışişleri Bakanı Mike Pompeo'nun AB Dışişleri Bakanları toplantısına katılımını soğuk bir şekilde karşılayarak ona karşı umursamaz bir tavır sergilediler.

Washington Post Gazetesinin yazdığına göre Brüksel'e program dışı beklenmedik bir şekilde giden Amerika Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, Britanya, Almanya ve Fransa dışişleri bakanı ile İran'ın nükleer anlaşması hakkında görüşmek umudu ile bu ziyareti gerçekleştirmiştir ancak Avrupalılar tarafından kale alınmamıştır. Avrupa ülkeleri dışişleri bakanları Pompeo ile fotoğraf bile çekmediler."

Buna rağmen Avrupalılar pratikte bu uluslararası anlaşmayı korumak için bedel ödemeye hazır olmadığını gösterdi. Avrupalı tarafların bu uluslararası anlaşmadan doğan taahhütlerini yerine getirmekteki oyalanması ise İran'ın geçen hafta Bercam karşısındaki sorumlulukları ve taahhütlerini azalttığı açıklamasına yol açtı. İran'ın bu tutumu Rusya tarafından desteklendi. Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov bu konu hakkında şöyle bir açıklamada bulundu:" İran Bercam Nükleer Anlaşmasından doğan taahhütlerini azaltmakta haklı. İran Kapsamlı Ortak Eylem Planı'na bağlı kalmıştı. Ancak Avrupalı tarafların da bu anlaşmadan doğan taahhütlerini yerine getirmelerini bekliyordu." 

Böylece İran, Avrupa'dan Bercam Nükleer Anlaşmasından doğan taahhütlerini yerine getirmesini bekliyor. Ancak Avrupa oyalama siyasetini izlemeye devam ederse Tahran'dan Bercam Nükleer Anlaşmasına bağlı kalmasını beklememesi gerekiyor.