NATO'nun Kuruluşunun 70'inci Yıldönümünde Yaşanan Gerginlikler

NATO üye ülkeleri bu askeri örgütün 70'ıncı yıldönümünü geçmişte görülmemiş şekilde ihtilafların ve sorunları yüzünden bu örgütün geleceğini belirsizleştiren bir durumda geçirmektedirler.

NATO üyesi 29 ülkenin liderleri 34 Aralık tarihinde bu Batılı askeri örgüt içinde derin ihtilaflar ve gerginlikler yaşandığı bir sırada Londra'da bir araya gelecekler. Londra'da düzenlenecek ve NATO'nun birliğinin simgesi olarak planlanan bu zirvenin, NATO'nun önemli üyeleri Paris'in Washington ve Ankara ile yaşadığı ihtilaflardan dolayı tam bir anlaşmazlık ve tartışma arenasına dönüşeceği söylenebilir. 

Amerika ve Türkiye'nin NATO'dan bağımsız olarak savunma ve askeri alanda başına buyruk hareket etmesi yüzünden Paris'in Washington ve Ankara ile ihtilafları da doruğa ulaşmıştır. Bu çerçevede Washington'un Ankara'ya Suriye'nin Kuzeyine yönelik saldırıda yeşil ışık yakması ve Türkiye'nin de NATO'ya danışmadan bu bölgeye saldırması bu tartışmaların ana konusudur. Bu mesele Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un ciddi itirazlarına neden olmuştur. Emmanuel Macron NATO'nun beyin ölümü geçirdiğini öne sürmüştür. 

Tabii Macron'un bu tutumu Türkiye ve Amerika'nın tepkilerini çekmesinin yanı sıra NATO'nun kilit Avrupalı üyelerinden Almanya ve NATO genel sekreteri Jens Stoltengerg'in de tepkilerine yol açmıştır. 

Recep Tayyip Erdoğan ise bu açıklamalara tepki olarak NATO'nun değil Macron'un beyin ölümü geçirdiğini söyledi. 

Almanya Şansölyesi Angela Merkel ise NATO'nun varlığının Avrupa'nın güvenliğini korumak için zaruri olduğunu ve Amerika'nın bu askeri örgütteki rolüne de vurgu yaptı. 

Merkel şöyle bir açıklamada bulundu: "Macron'un sert eleştirdiği NATO her zamandan daha ziyade korunmalı. Aslında NATO'nun korunması soğuk savaş döneminden bile daha fazla bizim yararımızadır. "

NATO zirvesine katılmak üzere Londra'da bulunan Amerika başkanı Donald Trump da Macron'un NATO'nun durumu ile ilgili tutumunu ağır bir şekilde eleştirdi. 

Trump Fransa Cumhurbaşkanı'nın NATO'ya yönelik sözlerinin sert ve ağır olduğuna değinerek şöyle bir açıklamada bulundu: "Fransa'dan daha fazla NATO'ya ihtiyacı olan yoktur. Amerika ise NATO'dan en az çıkarı sağlamaktadır ve aslında Avrupa'ya yardım etmektedir. "

Fransa Cumhurbaşkanı son zamanlarda NATO aleyhindeki sözlerinin bu askeri koalisyonda bulunan üyelere yararlı uyarı mahiyeti taşıdığını dile getirerek, bu sözlerinden dolayı özür dilemeyeceğine de vurgu yaptı. 

Tüm bu tepkilere rağmen NATO'nun varlığı, mahiyeti, rolü ve görevleri alanında krizin olması söylenmelidir. 

2009 ila 2014 yılları arası NATO genel sekreteri olarak görev yapan Anders Fogh Rasmussen de açık bir şekilde NATO üyeleri arasında derin ihtilafların olduğundan söz etmiş ve bu ihtilafların NATO tarihinde geçmişte görülmediğine vurgu yapmıştır. Rasmussen'e göre Trump'ın kolektif savunma ilkesine yönelik yaklaşımı ve de Türkiye ile yaşanan ihtilaflar bir diğer yandan da bütçe kaynaklarının sağlanması hususundaki görüş farklılıkları büyük bir ihtimalle Londra'daki NATO zirvesini sonuçsuz bırakacaktır. 

Aslında gelecek NATO zirvesinde ele alınacak en önemli hususlardan biri de Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un da değindiği gibi bu örgütün beyin ölümü meselesidir. Trump ise Fransa ve Türkiye arasında yaşanan gergin durumdan en iyi şekilde yararlanmaya ve NATO ile ilgili hedeflerini ilerletmeye çalışmaktadır. Trump özellikle de Macron'un Avrupa'da bağımsız savunma yapılandırmalarının ve kurumlarının oluşturulması yönündeki açıklamalarından ve fikirlerinden dolayı ondan memnun olmadığı için Macron'a yüklenmeyi tercih etmektedir. 

Ayrıca Türkiye ve Amerika'nın Suriye'nin Kuzeyi ile ilgili NATO üyelerine danışmadan aldıkları kararlar da bu askeri örgütün git gide asıl işlevi olan, üyelerinin askeri, savunma ve kolektif savunma ilkesi yönündeki misyonunu kaybettiğini gösteriyor. Trump'ın iddiasına göre NATO'nun diğer üyeleri bu örgütün savunma işleri için uygun seviyede bütçeyi ayırmıyorlar. Trump Temmuz 2018'de düzenlenen son NATO zirvesinde savunma masrafları hususunda tartışmaların yaşandığı toplantıda Almanya'yı yeterli kadar savunma masraflarına bütçe ayırmadığı için eleştirmiş ve hatta Avrupalı ülkelerin yurtiçi milli hasılalarının yüzde 2'isini savunma işlerine ayırmamaları halinde Amerika'yı bu antlaşmadan ve örgütten çekeceği tehdidinde bulunmuştu.