UAEA Yönetim Kurulu Toplantısı ve İran'ın talepleri
Haziran 2015'de 5+1 grubu ile nükleer anlaşmanın imzalanmasının ardından, İran İslam Cumhuriyeti'nin Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı ile nükleer faaliyetlerinin barışçıl olması ve nükleer anlaşma uyarınca kendi yükümlülüklerini yerine getirmesinin tasdik doğrultusunda geniş şekilde işbirliği yapmış olmasına rağmen, UAEA yeni raporunda, Tahran'a karşı olumsuz yaklaşım sergiledi.
Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı Yönetim Kurulu'nun 3 aylık toplantısı dün başladı ve 5 gün süreyle Viyana'da devam edecek. İran İslam Cumhuriyeti, UAEA'den Tahran'a karşı yaklaşımını gözden geçirmesini istiyor. Toplantının ilk gününde UAEA Genel Müdürü Rafel Grossi bu toplantının gündem maddeleri hakkında açıklama yaptı. Grossi, toplantının açılışında yaptığı açıklamada, UAEA'nın İran'ı nükleer faaliyetleri ile ilgili yeni raporuna dikkat çekip, kendi isteklerinin İran tarafından yerine getirilmediğini iddia ederek, bu meselenin UAEA'nin şeffaflaştırma faaliyetleri ve İran'da ilan edilmemiş nükleer materyal ve faaliyetlerin olmayışı konusunda sağlam garantinin sunulması için kabiliyeti üzerinde olumsuz etki bıraktığını ifade etti. Grossi ayrıca İran'dan Ajans ile tam şekilde ve ivedilikle işbirliği yapmasını ve Ajans'ın istediği noktalara uygun erişimi sağlamasını istedi.
İran'ın Ajans ile geniş şekilde işbirliği yapıp, hatta ek protokolü gönüllü şekilde uygulamasına rağmen Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı salı günü 5 mart tarihinde İran'ın nükleer faaliyetleri hakkında yayınladığı yeni raporunda, İran'ın nükleer anlaşmada belirlenen kısıtlamanın 5 katı zenginleştirilmiş uranyum stokladığını belirtti.
Raporda ayrıca, İranayrıca uranyum zenginleştirme oranı ve miktarı dahil nükleer anlaşmada yer alan anahtar kısıtlamaları ihlal ettiği bildirildi.
Raporda ayrıca İran'da ilan edilmemiş 3 yerde nükleer materyal olup, olmadığına dair bir soru gündeme getirilerek, İran'ın iki noktaya erişim için izin vermediği iddia edildi.
İran'dan bu taleplerde bulunan Ajans, ancak şunu bilmesi gerekiyor esasında bu meseleler, denetim görevi yapan UAEA'nın yetki alanı dahilinde değil.
Daha önce Genel Müdür Yardımcılığı yaparken İran'a karşı dostane davranmayan UAEA Genel Müdürü Grossi, yeni görevinde daha önceden da tahmin edildiği gibi, ABD ve İsrail'in talepleri doğrultusunda işgal rejiminin sunduğu sözde kanıtlar çerçevesinde daha önce nükleer faaliyetlerinin gerçekleştiği zannıyla İran'da bazı noktaların Ajans denetçileri için açılmasını istemiş bulunuyor. Oysa, yapılan anlaşmalar uyarınca Ajans'ın yetki alanını tamamen belirlenmiştir. Böylece Tahran'ın, Siyonist rejim ve ABD başta olmak üzere İran düşmanlarınca özellikle barışçıl nükleer programı konusunda gündeme getirilen herhangi bir iddia için yanıt vermesi gibi bir şey sözkonusu olamaz veya Ajans Genel Müdürü'nün istediği her hangi bir noktada denetim yapılmasına İran, izin vermez.
İşte İran İslam Cumhuriyeti yetkilileri, bu meseleye defalarca vurgu yapmıştır. Nitekim İran'ın BM Viyana Temsilcisi Büyükelçi Kazım Garibabadi, UAEA'nin İran'ın bazı konularda Ajans ile işbirliği yapmadığına dair iddiasının yer aldığı raporuna işaretle, İran'ın Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı'nda ilkelere aykırı tehlikeli bir bidati önlemekte olduğunu vurguladı.
İran İslam Cumhuriyeti, UAEA Yönetim Kurulu Toplantısı'nda Ajans'tan dayanağı olmayan siyasi ve gayri hukuki taleplerde bulunmasını istiyor. 4+1 Grubu üyeleri kendi yükümlülüklerini yerine getirmezken UAEA'nın İran'dan tek taraflı olarak yükümlülüklerini yerine getirmesine mutlaka İran uygun şekilde karşılık verir.
