Özbekistan'ın Kazakistan halkının zararlarının telafisi için ilk adımı

Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev, Kazakistan'da selden etkilen insanların gördükleri zarar ve hasarın telafisi için hazır olduğunu duyurdu.

Özbekistan Cumhurbaşkanı Mirziyoyev dün yaptığı açıklamada bu ülkenin Kazakistan topraklarındaki selzede insanların sorunlarının çözümüne yardıma hazır olduğunu belirtti.
Orta Asya ülkelerinden olan Özbekistan ve Kazakistan, bu bölgedeki ülkelerin liderliği için ciddi rekabet halinde olduklarından özel bir durumda yer almaktalar. Bu nedenle, her iki ülkenin liderlerinin attığı her hangi bir adımı bile manidardır.
Bilindiği gibi son senelerde her iki ülkenin liderleri değişmiştir. Esasında Özbekistan 2018 yılında, 29 yıl aralıksız bir şekilde cumhurbaşkanlığı koltuğunda oturan İslam Kerimov'un ölümü ve Şevket Mirziyoyev’in iktidara gelmesi ayrıca Kazakistan’da da Nursultan Nazarbeyev'in 29 yıl cumhurbaşkanlığı koltuğundan oturduktan sonra istifası ve Kasım Cömert Tokeyv'in cumhurbaşkanı olması nedeni ile özel şartlar yaşıyor.
Anlaşılan her iki ülke bazı yumuşak reformlar yapmaktalar. Bu bağlamda Orta Asya uzmanlarından Sergey Sologov yaptığı değerlendirmede şöyle diyor: Taşkent'te tüm yumuşak değişiklikler, başarıyla gerçekleşmiştir ve bugün Özbekistan'da da Şevket Mirziyoyev’in iktidara gelmesiyle, Nursultan ve Taşkent, bölge liderliğini elde etmeye çalışıyorlar.
Aslında, Özbekistan ve Kazakistan liderleri arasındaki geleneksel rekabetler yerini Orta Asya'da liderlik rekabetine vermiştir.
Bu arada söz konusu gerçekleri dikkate almak suretiyle, Özbekistan Cumhurbaşkanı'nın Kazak selzedelere yardım için hazır olduklarını ilan etmesi iki açıdan önem arz ediyor.
Bu mesajı önemli kılan birinci sebebi, Şevket Mirziyoyev’in Kazak mevkidaşının sözlerini olumlu karşılamasıdır.
Kazakistan sınırlarında meydana gelen sel olayının ardından Kazakistan Cumhurbaşkanı Cömert Tokayev, attığı twitte, barajın kırılması konusunda uyarıda bulunmamaları ve ihmalkar davrandıkları için Özbek yetkilileri aleyhinde suç duyurusunda bulunacağını belirtti.
Özbekistan Cumhurbaşkanı'ndan gelen yanıt ise, Kazakistan hükümetinin baskılarını hafifletecek türdendir.
Bilindiği üzere Özbekistan'da şiddetli yağışlar nedeniyle 1 Mayıs'ta Sardoba Barajı'nın duvarı kısmen çökmüş, yüzlerce ev su altında kalmış, 56 kişi yaralanmış ve 70 bin kişi bölgeden tahliye edilmişti.
Özbekistan'daki baraj duvarının çökmesi nedeniyle ülke sınırında yer alan Kazakistan'ın Türkistan bölgesinde 30 binden fazla kişi de tahliye edildi. 
Sel felaketi üzerinden günlerce geçmesine ve Özbekistan ve Kazakistan'da yaklaşık 100 bin ailenin göç etmek zorunda kalmasına  rağmen, yardım kurumları özellikle Kazakistan'da sel mağdurlarına yardım konusunda çok zayıf hareket etmişler. Bu da, Kazak selzedelerin itirazlarına ve bazı çatışmaların yaşanmasına yol açmıştır.
Özbekistan Cumhurbaşkanı'nın sel mağdurlarına yardıma dair son açıklamasının öneminin ikinci nedeni ise, Kazakistan ile Özbekistan arasında bölgesel rekabetlerin sürmesiyle ilgilidir.
Kazakistan, Orta Asya Cumhuriyetleri arasında en büyük yüz ölçümü ve coğrafyaya, Özbekistan ise en kalabalık nüfusa sahiptir. Bu özellikler Özbekistan ve Kazakistan için bölgesel rekabetlere girmesine yol açmıştır.
İki ülke ayrıca 2203 kilometre uzunluğunda ortak sınıra sahipler. Bu uzun ortak sınır da, iki ülke arasındaki rekabetin önemini artıran etkenler arasında yer alıyor.
Hal böyle iken İki komşu ülkenin bölgesel rekabetleri, iki tarafın münasebetleri üzerinde olumlu ve olumsuz etkiler bırakırken  aynı zamanda da iki komşu ülkenin liderlerini işbirliği için de teşvik ediyor./