Amerika ve Rusya’nın nükleer silahlar konulu müzakereleri

Amerika ve Rusya arasında silahları kontrol anlaşmaların uzatılması konusundaki en büyük ihtilafların birisi, (New Start) Yeni Start Anlaşması’dır. Amerika şimdiye kadar başkan Donald Trump’ın, silahları kontrol eden anlaşmalardan çekilmeye dayanan genel siyaseti doğrultusunda söz konusu anlaşmanın uzatılmamasına vurgu yapıyor, fakat buna rağmen yeni bir tutumda Çin’i de kapsayacak Rusya ile yeni bir anlaşma imzalanmasını istiyor.

Amerika ve Rusya nükleer silahları kontrol eden en son anlaşma yani Yeni Start Anlaşmasını kurtarmak için başladıkları görüşmelere bir gün sonra son verdiler. Çin, Amerika tarafından davet edilmesine rağmen, görüşmeler her hangi bir temsilci göndermedi. 
22 Haziran pazartesi günü sabah saatlerine başlayan nükleer silahsızlanma görüşmeleri kapalı kapılar arkasında başladı. Görüşmeye Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı Sergey Ryabkov ve Amerika Başkanı Donald Trump’ın silah kontrol müzakerecisi   Marshall Billingsle katıldı. 
Rusya’nın Viyana elçisi Mihail Ulyanov twitter sayfasında paylaştığı mesajda “resmi değerlendirme açıklamalarını daha sonra yapacaklarını, Amerikalı yetkililerin ise Salı günü bu konuda açıklama yapacaklarını” duyurdu.
Görüşmelerin pazartesi ve Salı günlerinde yani iki gün boyunca Viyana’da yapılması kararlaştırılmıştı. Görüşmelerin ekseni ise 5 Şubat 2021’de sona erecek olan yeni Start anlaşması’nı uzatmaktı. 2010 yılında Amerika ve Rusya’nın dönem başkan ve cumhurbaşkanları tarafından imzalanan Anlaşma uyarınca her iki ülke stratejik nükleer füze fırlatma sistem sayılarını 800 ve nükleer başlıklarını da 1550’ye kadar azaltmaları gerekli kılındı. 
Hali hazırda Amerika ve Rusya’ya nazaran daha küçük nükleer cephaneliğe sahip olan Çin, daha önce söz konusu ortak oturuma davet çağrısını reddederek, yeni Start anlaşmasının 3’lü olma ihtimalini ortadan kaldırmıştı. 
Billingsle bu konuda paylaştığı tweet mesajında şöyle yazdı: Pazartesi günü Viyana’da düzenlenen müzakerelere Çin katılmadı. Pekin hala kendini büyük sır duvarın arkasında gizlemiştir. Buna rağmen biz Rusya ile görüşeceğiz.
Çin dışişleri bakanlığı sözcüsü bir süre önce yaptığı açıklamada Çin’in silahsızlanma görüşmelerine katılma zamanının daha gelmediğini belirtti.
Washington Çin’in her türlü silahları kontrol eden anlaşmaya katılması ve Rusya cephaneliklerinde ultrasonik silahların bir kenara bırakılmasını, yeni Start anlaşmasının uzatılması için iki önemli şart olarak öne sürüyor. Buna rağmen ne Pekin, ne de Moskova bu şartları kabul etmemişler. 
The Guardian gazetesinin yazısına göre böyle bir konu iki ülke arasında uzun yıllar müzakereleri gerektirir. Diğer yandan eğer mevcut anlaşma süresi dolarsa ilk kez son yarım asırda Moskova ve Washington için nükleer silah üretiminde hiçbir engel bulunmayacaktır.
Avrupa ülkeleri ve Amerika müttefikleri ise Washington’un söz konusu anlaşmayı uzatmasını umut ediyorlar. Fakat Billingsle bir süre önce NATO konseyi oturumunda bu konuya pek rağbet göstermedi. Bu konu özellikle de Amerika’nın “Açık Semalar” anlaşmasından çıkışını ilan etmesi ardından Amerika müttefiklerinin endişesine sebep oldu. Amerika bu anlaşmadan da Rusya tarafından silahları kontrol anlaşmasının ihlalinden duyulan endişelerin artmasını iddia etti. 
Nükleer silahların yayılmasını önleme kampanyası başkanı Nadia Schmidt  Şubat 2021 tarihine kadar bir anlaşmaya varılmadığı takdirde, kontrolden çıkmış bir silahlanma rekabeti ile karşı karşıya kalınacağı konusunda uyarıda bulundu.
Yeni Start Anlaşmasının 5 Mart 2021’de sona ermesi, Amerika’nın bir kez daha stratejik nükleer silahları geliştirme çalışmalarını hiçbir kısıtlama olmaksızın başlamasına ve dolayısı ile Rusya’nın tepkisine sebep olacaktır. Bu da küresel alanda istikrarsızlık ve nükleer silahlanma rekabetinin kızışmasını beraberinde getirecektir./