Tacikistan'da Şanghay Savunma Bakanlarının Zirvesi
Şanghay İşbirliği Teşkilatı üye ülkeleri savunma bakanları yıllık oturumlarını düzenlemek üzere 28 Temmuz Çarşamba günü Tacikistan başkenti Duşanbe'de bir araya geldiler.
Şanghay İşbirliği Teşkilatı savunma bakanlarının oturumunda önemli konuların gündeme alındığı belirtilmektedir.
Şanghay İşbirliği Teşkilatı üye ülkeleri savunma bakanları Rusya, Çin, Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan, Özbekistan, Hindistan ve Pakistan ülkelerinin savunma bakanlarından oluşmaktadır.
Bu bağlamda Tacikistan savunma bakanı Albay Feridun Muhammedi Elzadova şöyle bir açıklamada bulundu: " Tacikistan hükümeti bu sene Şanghay İşbirliği Teşkilatının dönemsel başkanıdır. Savunma bakanları oturumunun başında ise Tacikistan savunma bakanı Şerali Mirza yer almaktadır. "
Duşanbe savunma bakanları zirvesi düzenlenmeden önce ise Kazakistan savunma bakanı Tacik mevkidaşı ile telefon görüşmesinde ülkesinin Tacikistan ile Afganistan sınırındaki güvenliği sağlamaya yardımcı olmaya hazır olduğunu belirtmişti.
Aslında Afganistan meselesi bu zirvede ele alınan bir başka önemli gündem maddesi idi. Afganistan'ın iç durumunun gündeme alınması ve incelenmesi halihazırda büyük bir öneme sahiptir. Özellikle de Afganistan'ın Amerika ve ortakları tarafından boşaltılması ile Şanghay İşbirliği Teşkilatı üye ülkeleri bölgede güvenliğin ve barışın temini için kolları sıvayabilirler.
Aynı zamanda Duşanbe zirvesinde Şanghay İşbirliği Teşkilatı üye ülkeleri arasındaki savunma işbirlikleri fırsatlarının da gündeme taşındığı söyleniyor. Aslında Amerika ve Kuzey Atlantik Paktı Örgütü-NATO'nun önemli ve temel siyasetlerinden biri de Orta Asya ve Kafkasya Cumhuriyetlerine yakınlaşma ve bu ülkeler ile bölgedeki bağımsız ülkeler özellikle de İran, Rusya ve Çin arasındaki mesafe oluşturmaktır.
Bu hususta daha önce Amerika dışişleri bakanı eski yardımcısı Clark Cooper askeri ve güvenlik uzmanı olarak Özbekistan başkenti Taşkent'te medyaya verdiği demeçte şu hususu açık bir şekilde itiraf edip şöyle demişti: "Washington Sovyet Cumhuriyetlerini Rusya'dan geleneksel olarak askeri teçhizat ithal etmelerini engellemeye odaklanmıştır. Bu durum Afganistan'ın vaziyeti ile de ilişkisi yoktur. Amerika hükümeti silah satışı ve askeri teçhizat satışını dış siyasetinin bir arası olarak görmesine rağmen bunu başkaları için uygun görmüyor.`
Eski ABD'li yetkilinin açıklamaları, Beyaz Saray yetkililerinin Orta Asya ve Güney Kafkasya gibi Sovyet cumhuriyetlerine silah satışları konusunda herhangi bir kısıtlaması olmadığını ve yalnızca "bölgedeki diğer bağımsız hükümetlere, özellikle Rusya'ya karşı bu politikadan yararlandıklarını" gösteriyor.
İran'ın Şanghay İşbirliği Örgütü'ne daimi üyeliği konusu da büyük önem taşıyor. Duşanbe'deki toplantıda bu konunun gündeme getirilmesi ve bu uluslararası kuruluşta oy kullanması planlanıyor. Bu bağlamda Tacik Dışişleri Bakanı Siraceddin Mihriddin 28 Temmuz Çarşamba günü Duşanbe'de düzenlediği basın toplantısında gazetecilere şunları söyledi:" Tacik hükümeti, İran'ın Şanghayİşbirliği Örgütüne daimi üyelik başvurusunu üye devletlerin mutabakatı ile desteklemeye hazır".
Şanghay İşbirliği Örgütü (SCO) savunma bakanları, bu yaz gerçekleşmesi planlanan "Mission 2021" adlı ortak askeri tatbikatın yerini ve tarihini de görüşecek.
Şanghay İşbirliği Örgütü yeni güvenlik tehditlerini ele almak için 1996 yılında Şanghay'da Beşli Şanghay Grubu olarak kuruldu. 2005 yılında üç ülke, İran, Hindistan ve Pakistan, örgüte gözlemci üye olarak katıldı. Hindistan ve Pakistan, 2017 yılında daimi üye oldular. İran da 2006 ve 2015 yıllarında örgüte daimi üyelik başvurusunda bulundu. İran'ın bu uluslararası hükümetler arası örgüte katılmasıyla, Şanghay Örgütü'nün rakipsiz askeri ve savunma gücüne sahip olması bekleniyor.
Genel bir sonuç olarak, Duşanbe'deki toplantının Şanghay İşbirliği Örgütü üyeleri ile bölge ülkeleri ve dünya için çok önemli olduğunu söylemek gerekir. Özellikle, toplantıda belirlenen gündemleri onaylayarak bu örgüt, Afganistan'da ve bölgesel ve küresel düzeylerde daha belirgin bir rol oynayabilir.
