Erivan'ın Yeni Barış Anlaşmalarını İmzalamak İstemesi

Azerbaycan Cumhuriyeti, Ermenistan ve Rusya arasında 9 Kasım 2020'de üçlü bir anlaşmanın imzalanmasının ardından Bakü ve Erivan liderleri Karabağ Barış Anlaşmasını sağlamlaştırmak için her aşamada yeni ikili anlaşmalar imzalamak zorunda kalmışlardır.

 Bu belgelerin Bakü ve Erivan makamlarınca imzalanması, gerçekte Rusya aracılığı ile imzalanan anlaşmayı onaylayan belgeler sayılırlar. Bu yüzden söz konusu belgelerin imzalanması zaruri bir gelişme olarak görülmektedir.
Bununla birlikte, iki taraf, Rusya'nın arabuluculuğunda 10 maddelik Dağlık Karabağ anlaşmasının imzalanması ardından, bazı yabancı taraflarca bölge milletlerine dayatılan yeni sorunlarla karşı karşıya kaldıkları görülüyor.
Aslında Azerbaycan Cumhuriyeti ve Ermenistan arasında Rusya aracılığıyla imzalanan Dağlık Karabağ barış anlaşması sayesinde iki ülke bölgesel ve uluslararası işbirliğine başlayabilirler. Ancak bazı yabancı aktörlerin baskısı altında Azerbaycan Cumhuriyeti yetkililerinin Dağlık Karabağ barış anlaşmasına yeni bir madde ekleme niyetinde olduğu görülüyor.
Bakü yetkililerinden gelen yeni bir talebe göre Ermenistan, beş kilometre genişliğinde ve 60 kilometreden uzun bir koridoru Azerbaycan Cumhuriyeti'ne devretmelidir. Azerbaycan Cumhuriyeti ve Türkiye bu koridora Zengezur veya "Türk koridoru" adını vermiştir.
Erivan şimdiye kadar Bakü’nün bu talebini kabul etmemiştir. Son tutumlarında da, Erivan yetkilileri bir kez daha Bakü ve Ankara’nın  tekrarlanan talebini reddetti. Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan bu konudaki son açıklamasında, "Ermenistan, Zengezur denilen koridor konusunda başka bir ülkeyle asla müzakere etmeyeceğini" söyledi.
Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın Zengezur Koridoru'nun açılışına ilişkin son açıklamasına atıfta bulunan Nikol Paşinyan ayrıca sanal bir basın toplantısında "Ermenistan ve Türkiye, ulaşım yollarının ve iki ülke sınırlarının yeniden açılması, Ermeni-Türk demiryolunun açılması ve her iki tarafın uçuşları için hiçbir ön koşul olmaksızın görüşmeye hazır. Ancak Zengezur koridoru, Ermeni hükümetinin gündeminde yok ve olmayacaktır." dedi.
Paşinyan’ın Erdoğan’ın talebine verdiği tepki,  "Türk koridoru" oluşturma yönündeki beyhude çabaları sonuçsuz bırakmaktadır. Özellikle Azerbaycan Cumhuriyeti pratikte bir koridora ihtiyaç duymadığından ve mevcut yolları yeniden inşa ederek bölgesel ve uluslararası ticaret hedeflerine ulaşabilir olduğundan, bu koridorun bir dış dayatmadan kaynaklandığı söylenmelidir.  Aslında Zengezur koridoru İlham Aliyev'in hükümeti tarafından Türkiye'ye yardım girişimi olarak ele alınmalıdır. 
Belki de bu yüzden bazı Batılı uzmanlar, Dağlık Karabağ'da üçlü barış anlaşmasının imzalanmasından bu yana herhangi bir barış planının uygulanmasını çok zor buluyor. Örneğin, Dale Carnegie Uluslararası Barış Vakfı'nın Avrupa şubesi, Kafkasya sorunları hakkında bazı uzmanlardan görüşlerini aldı. Bu bağlamda, Michigan Üniversitesi'nde çağdaş Ermeni tarihi alanında eski bir profesör olan Gerard Libaridian, şuna inanıyor: "Azerbaycan Cumhuriyeti ile Ermenistan arasında barış mümkündür, ancak mevcut durumda iki taraf arasındaki müzakerelerin kalıcı bir barışa yol açması pek olası değildir. Özellikle Türkiye'nin bu çatışmalara doğrudan katılımı, durumu karmaşık hale getirdi ve süreci alevlendirdi. Dağlık Karabağ'a ilişkin on maddelik anlaşmanın uygulanmasının devamı da zorlaşmıştır. "
Buna rağmen Azerbaycan Cumhuriyeti ile Ermenistan arasında Dağlık Karabağ konusunda ikili barış anlaşmalarının imzalanması için yapılan müzakerelerin ardından Erivan yeni bir barış anlaşması imzalamaya hazır olduğunu bir kez daha ilan etti. Ermenistan Başbakanı, "Erivan, Azerbaycan Cumhuriyeti ile kapsamlı bir barış anlaşmasının imzalanmasını talep ediyor." dedi. 
Nikol Paşinyan sanal bir basın toplantısında şunları vurguladı:" Ermenistan ayrıca Azerbaycan Cumhuriyeti ile sınırın çizilmesini ve bu ülke ile karayolu ve demiryolu altyapısının onarılmasını talep ediyor."
 Ermeni yetkililer  daha önce de Azerbaycan Cumhuriyeti ile sınırların belirlenmesini talep etmişti.  Daha önce Ermeni yetkililer, ortak sınırın çizilmesi ve kesin olarak belirlenmesi konusunu gündeme getirmişti. Ancak geçmişten farklı olarak, Azeri yetkililer tereddütlü görünüyor, bunun da dış baskılardan kaynaklanıyor olması muhtemeldir.  
Ancak ikili bir barış anlaşmasının imzalanmasıyla Bakü ve Erivan arasında kalıcı barışı sağlayabilir. Kalıcı barış için bir platform sağlanmasına rağmen, bazı yabancı güçlerin en fazla faydayı sağlamak için üçüncü Karabağ savaşını kışkırtmaya çalıştığı söylenebilir./