Kazakistan'da Protesto ve Kaos Olaylarının Ardındaki Gelişmeler 

Orta Asya bölgesinin en geniş ülkesi yeni yılın ilk ayında istenmeyen bir duruma düştü ve ciddi bir kriz yaşadı.  Bu günler içerisinde  Kazakistan'da geniş çaplı tasfiyeler ve hesaplaşmalar başladı. 

225 kişinin ölümüne, binlerce kişinin yaralanmasına ve hükümet binalarına ağır hasar verilmesine neden olan on günlük protestoların ardından, Kazak cumhurbaşkanı iç düşmanlarını sakince yatıştırdı ve geniş çaplı tasfiyeleri başlattı. Halk protestolarının ilk günlerinden itibaren, Nursultan'ın hükümet yetkilileri, Kazakistan'daki bazı yabancı hükümetleri ve politikacıları suçlamalar ile hedef gösterdi. Gerçek şu ki, İngiltere ve Amerika Birleşik Devletleri gibi bazı Batılı hükümetler ve bunların Kazakistan'da çok az etkisi olan bölgesel müttefikleri, Kazakları kışkırtmış, hatta Batıcılık ve Türkçülük akımına bağlı bazı örgütleri silahlandırmaya çalışmışlardır.

Protestoların ilk günlerinde, Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Takayev devlet televizyonuna yaptığı açıklamada, protestocuların devlet ofislerine ve askeri üslerine yapılan saldırıyı "yasadışı" olarak nitelendirdi ve şöyle bir açıklamada bulundu: "  Nursultan hükümeti iç protestolar nedeniyle düşmeyecektir. "Bu açıklamalardan hareketle Kazakistan cumhurbaşkanının Nursultan Nazarbayev'e yakın isimleri iç protestolar ve kaoslarda pay sahibi olarak gördüğü söylenebilir. 

 Bu yüzden protestoların ilk gününde Takayev, aynı zamanda ulusun lideri ve ulusal güvenliğin daimi başkanı olarak atanan eski Kazak Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev'i görevden aldı. 29 yıl görevde kaldıktan sonra 2019 yılında istifa eden ve iktidarı Kasım Cömert  Tokayev'e devreden Nazarbayev, Kazakistan'da güçlü bir politikacı olarak görülüyordu. Ancak bu büyük Kazak siyasetçi, birkaç dönem üst üste Kazakistan Cumhurbaşkanı seçilmesine rağmen, Kazakistan halkı yerine kimi belirli düşünce akımlarına, bölge ve dünya hükümetlerine bağlı olduğunu pratikte göstermiştir.

Bu durum, başta Rusya ve Çin olmak üzere bazı bölgesel yönetimlerin Nazarbayev'in devam eden siyasi faaliyetlerine yönelik olumsuz tepkileri konusunda şüphe uyandırdı.

Bu bağlamda 2018'de Soçi'deki bir görüşme sırasında Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Nazarbayev ile sert bir yüzleşme yaşadı. Görüşmede Putin, Nazarbayev'i, Rus karşıtı politikaların devam etmesi ve Batıcılık ve Türkçülük propagandasının teşvik edilmesi halinde Kazakistan'ın bağımsızlığının ciddi şekilde tehdit edileceği konusunda tehdit etti. Zaten Kazakistan, Orta Asya ve Güney Kafkasya ülkelerinden farklı olarak 1918 yılında değil aslında 1990 yılında bağımsızlığını ilan etmişti. 

Nazarbayev ise çeşitli fikirleri hayata geçiren siyasetçilerden biridir.Bu bağlamda  modern çağda Türkçülük fikri ilk olarak bu Kazak politikacı tarafından önerildi. Ancak Türk yetkililerin bu alanda neden lider olarak tanımlandığı net değil. Aslında Türkiye, Kazakistan'ın önemli bir rol oynayacağı "Büyük Turan"ı kurmayı amaçladı. Sonuç olarak Türkiye, Nursultan Nazarbayev'in cumhurbaşkanlığı döneminde Kazakistan'da önemli bir nüfuz kazandı. Başka bir deyişle, Nazarbayev, Kazakistan'daki Türk etkisinin temel taşıydı.  Bu durum, Rus hükümetinin memnuniyetsizliğinin ve endişesinin nedeniydi.

Bu konuda Azerbaycan Cumhuriyeti'nin önde gelen uzmanlarından Orhan Muhammedov şöyle bir değerlendirmede bulunmuştur:  "İngiltere'nin, Türk hükümetinin yardımıyla Kazakistan'da 2022 sıcak yazı olarak adlandırılan bir projeyi hayata geçirmesi bekleniyordu. Ancak Rusya, İngiltere ve Türkiye'nin politikalarını anlayarak, iki ülkenin Kazakistan'ın tüm güç ve zenginlikleri ve uluslararası iletişim kanallarına el koyma planlarını boşa çıkardı."

İşte bu gelişmelerden dolayı Nazarbayev iktidardan indirildi ve Kazakistan Milli Güvenlik Kurulu'na taşındı.Halk protestolarının ardından Tokayev ilk adımda , Nazarbayev'i Kazak Ulusal Güvenlik Konseyi'nden uzaklaştırdı. Buna ilaveten bu yüksek mercide ciddi değişiklikler yaptı. Bu bağlamda Nazarbayev tarafından atanan tüm isimleri  Kazakistan Ulusal Güvenlik Konseyi'nden uzaklaştırdı. 

Şimdi de Kazakistan huzura kavuştuğu sırada Kasım Cömert Tokayev,  Türkiye ve Batı'ya bağlı tüm akımlara bağlı makamlarını tasfiye etmeye başlamıştır. Aslında Kazakistan'daki otuz yıllık İngiliz ve Türk etkisine ağır bir darbe vuran Kasım Cömert Tokayev ciddi girişimlerde bulunmaktadır. Bu bağlamda Tokayev  Nursultan Nazarbayev'in üç damadını makamından uzaklaştırmıştır.  Nazarbayev'e bağlı bu makamların görevlerinden uzaklaştırılması  aslında Türkçülük ve Batıcılığı Kazakistan'daki konumunun zayıflaması anlamına gelmektedir.