Türkmenistan Cumhurbaşkanlığı Erken Seçimleri
Türkmenistan'da erken cumhurbaşkanlığı seçimleri yakın zamanda düzenlenecek. Bu bağlamda Orta Asya bölgesindeki devletler açısından ve genel kültür açısından bakıldığında cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ve genel olarak baş makamın seçiminin garip ve düşünülmeyen bir husus olduğu söylenebilir.
Sahadaki deneyimler yürütme erkinin başında bulunan Orta Asya Cumhuriyetlerindeki şahısların genelde ömür boyu hüküm sürdüğünü gösteriyor.. Seçimlerin düzenlenmesi açısından Kırgızistan'ın durumu diğer Orta Asya Cumhuriyetlerine göre daha iyi sayılır. Aslında bu ülke bir istisna bile sayılmaktadır. Bunun yanı sıra Nursultan Nazarbayev Kazakistan eski cumhurbaşkanı olarak 28 yıl iktidarda kalmış ve ardından istifa etmiştir. Bu da ilk kez yaşanan bir durumdur. Aslında Demokrasinin hüküm sürdüğü ülkelerde yaygın ve sıradan bir süreç sayılan seçimlerin düzenlenmesi Orta Asya bölgesinde görünürde kalan ve formalite bir eylem ve etkinliktir.
Orta Asya Cumhuriyetleri arasında Türkmenistan'da seçimlerin düzenlenmesi daha garip ve geçmişe sahip olmayan bir olaydır. Türkmenistan'ın bağımsızlığını 1991'de açıklamasının ardından bu ülke iki cumhurbaşkanı tarafından yönetilmiştir. Türkmenistan'ı 2006 yılına kadar yöneten ve Türkmenlerin ilk cumhurbaşkanı olan Safer Murad Niyazov, Türkmenbaşı olarak bu cumhurbaşkanlarından biriydi.
Safer Murat Niyazov'un ardından Türkmenistan iktidarının başına Kurbankulu Berdi Muhammedov geçti. Bu 64 yaşında olan Türkmen siyasetçi 2006 yılında bu Orta Asya ülkesinde hiçbir muhalefetle karşılaşmadan iktidarı tam olarak elinde bulundurdu. Ancak Türkmenistan Cumhurbaşkanının şimdi de istifa etmek istemesi ve Türkmenistan seçimleri merkezi komisyonu yetkililerinden olan büyük oğlu Serdar Berdimuhammedov'u yerine getirmek istemesi ile bu ülkede erken cumhurbaşkanlık seçimlerinin düzenleneceği bildirildi.
Türkmenistan seçim merkezi komisyonu bu bağlamda 12 Mart gününde erken cumhurbaşkanlık seçimlerinin düzenleneceğini duyurdu. Türkmenistan'daki cumhurbaşkanlık dönemi yedi yıllıktır ve Kurbankulu Berdi Muhammedov 2024 yılına kadar cumhurbaşkanlık koltuğunda kalabilir. Ancak hastalık ve bundan doğan sağlık sorunları, onun Türkmenlerin lideri olarak görev yapmasını engellemiştir. Unutulmamalıdır ki Türkmenistan cumhurbaşkanlığı seçimlerinin sonuncusu 2017'de düzenlenmiştir.
Yasalara göre, bir sonraki seçim turu 2024'te yapılacaktı. Ancak erken seçimler yaklaşırken, önümüzdeki hafta Türkmenistan'da yeni bir seçim turu yapılacak. Türkmenistan, diğer birçok ülke gibi, milli meclis, cumhurbaşkanlığı, yerel meclis üyeleri ve parlamento üyeleri için seçim yapmak için özel kural ve düzenlemelere sahiptir.İlk olarak Mayıs 1992'de kabul edilen Türkmenistan Anayasası'nda yapılan değişikliklere göre, Türkmenistan Halk Meclisi üyelerinin cumhurbaşkanlığı adaylarının belirlenmesinde önemli bir rolü var. Ancak Türkmenistan'da iktidardaki Sosyal Demokrat Parti, ülkenin cumhurbaşkanının en büyük oğlu Serdar Berdimuhammedov'un cumhurbaşkanlığı için adaylığını açıkladı. Türkmenistan'ın seçim yasasına göre, siyasi partiler ve vatandaş grupları cumhurbaşkanlığı için aday gösterme hakkına sahip.
Türkmenistan ile ilgili faaliyet yapan araştırmacılar ve siyasi uzmanlar şunlara inanıyor: "İktidardaki Sosyal Demokrat Parti'den Türkmenistan Devlet Başkanı'nın oğlu Serdar Berdimuhammedov'un, seçimlerin diğer adaylarından daha şanslı olduğu, diğer adayların siyasi veya idari deneyime sahip olmadığı için seçimi kazanma şansının daha yüksek olacağı şimdiden tahmin edilebilir. Burada önemli olan husus, Serdar Berdimuhammedov dışında, önümüzdeki hafta yapılacak seçimde olacak adayların isimlerinin seçmenler tarafından bilinmemesidir."
1981 doğumlu Serdar Berdimuhammedov, Türkmenistan Ziraat Üniversitesi'nden Teknolog Mühendisliği, Rusya Dışişleri Bakanlığı Diplomatik Akademisi ve Avrupa Güvenlik ve Uluslararası İlişkiler bölümlerinden mezun oldu. Serdar Berdimuhammedov, 2018 yılından bu yana Dışişleri Bakan Yardımcısı, Milletvekili, Vali Yardımcısı, Sanayi ve Yapı İnşaat Ürünleri ve Malzemeleri Bakanı ve Şubat 2021'den bu yana Başbakan Yardımcısı, Yüksek Denetim Odası Başkanı ve Güvenlik Konseyi üyesi olarak önemli görevlerde bulundu.
Bu yüzden Türkmenistan'da aktif bir isim olarak bu şahsın adı öne çıkmaktadır. Aynı zamanda Kurbankulu Berdimuhammedov'un en büyük oğlu Türkmenistan Ulusal Meclisi Başkanlığı sözcülüğünü yürütüyor ve 2024'ün sonuna kadar bu görevdedir. Bu Orta Asya ülkesindeki olaylarla ilgili önemli bir nokta, Türkmenistan Devlet Başkanı'nın geçen yılın sonlarında Türkmenistan'ın bir sonraki Devlet Başkanı'nın faaliyetlerini kolaylaştırma kararı almış olmasıdır. İran ve Azerbaycan Cumhuriyeti ile üçlü bir doğal gaz takas anlaşması imzalayarak, aslında, Türkmen doğal gazından gelir elde etmek ve doğalgazı ihraç etmek için yolu kolaylaştırmış ve gelecekteki Aşkabat hükümetinin sorunlarının önemli bir bölümünü çözmüştür.
