Washington yetkililerinin İran'a yönelik suçlamaları devam ediyor
ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü “Ned Price” Çarşamba günü yaptığı açıklamada, Washington'un İran'ın yaptırımları kaldırma müzakerelerine ilişkin görüşlerine yanıtını Avrupa Birliği’ne verdiğini belirtti.
Price şunları söyledi: "İran'ın görüşlerine ilişkin incelemelerimiz tamamlanmıştır. Biz bugün Avrupa Birliği'ne yanıt verdik."
İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü “Naser Kenani”, Çarşamba günü görüşmelerin Avrupalı koordinatörü aracılığıyla, yaptırımları kaldırma müzakerelerinde geriye kalan konuların çözülmesi için Amerikan hükûmetinin Tahran'a yanıtını aldığını duyurdu ve şunları söyledi: "Amerikan tarafının görüşlerinin ayrıntılı olarak incelenmesi başlamıştır ve İran İslam Cumhuriyeti bu incelemeleri tamamladıktan sonra bu konudaki görüşlerini koordinatöre açıklayacak.”
Amerika'nın cevabı bu ülkenin üst düzey yetkililerinin İran'ı suçlamaya devam ettiği bir sırada sunuldu. Beyaz Saray Sözcüsü “Karine Jean-Pierre” Perşembe sabahı Beyaz Saray'da düzenlenen basın toplantısında şunları iddia etti: "Başkan Biden, İran'ın nükleer silah elde etmesini engellemek istediğini doğruladı." Jean-Pierre İran’ın nükleer konusu hakkında yine sözcüklerle oynayarak şunları ifade etti: "İran konusunda bizim için en iyi yol diplomasidir ve bir anlaşmaya varılıp varılamayacağına bakmamız gerekiyor". Bundan önce de Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Konseyi’ndeki stratejik ilişkiler koordinatörü “John Kirby” 2018 yılında Kapsamlı Ortak Eylem Planı’ndan eski ABD cumhurbaşkanı Donald Trump’ın tek taraflı olarak çıkmasının ABD’yi yalnızlaştırdığını itiraf etti, ancak İran'ı geçmişte nükleer anlaşmaya tam olarak uymamakla suçlayarak, ABD hükûmetinin KOEP'i yeniden canlandırmaya kararlı olduğunu iddia etti. Kirby ayrıca, İran'ın nükleer programı aleyhindeki asılsız iddialar hakkında şunları söyledi: “İranlılara, Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu'nun sorularını yanıtlamaları gerektiğini açıkça ve özel kanallar aracılığıyla duyurduk. Bu endişeleri çözmenin tek yolu, bu.”
Bu suçlamalar, İran İslam Cumhuriyeti'nin nükleer silah yapma planının olmadığını, hatta buna doğru hareket etmediğini defalarca ilan ettiği bir sırada yapılmıştır.
Daha da önemli olan konu, Washington'un John Kirby’nin açıklamalarında da olduğu gibi gerçekleri ters göstererek İran'ı KOEP yükümlülüklerini ihlal eden bir taraf olarak göstermeye çalışmasıdır, hâlbuki Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı'nın çeşitli raporlarına göre Tahran, Amerika Birleşik Devletleri'nin KOEP'ten çekilmesinden bir yıl sonraya kadar bu anlaşma çerçevesindeki yükümlülüklerini yerine getirmeye devam etti ve ondan sonra Avrupalı tarafın Amerika Birleşik Devletleri'nin tek taraflı yaptırımlarının olumsuz etkilerini telafi etme konusundaki sözünün ihlaline karşılık olarak, 5 aşamada KOEP taahhütlerini azalttı.
Aynı zamanda Amerika'nın yanıtının içeriğine ilişkin bazı haberlerin yayımlanmasına göre, bazı tahminler Washington'un anlaşmaya varma yolunda yeni engeller oluşturduğunu gösteriyor. ABD Dışişleri Bakanlığı sözcüsü “Ned Price” daha önce şunları söylemişti: "Hâlâ çözülmesi gereken önemli sorunlar var. Bazı çatlaklar giderilmelidir.” Rusya'nın Viyana görüşmelerindeki temsilcisi “Mihail Ulyanov” da bu açıklamalara tepki göstererek şöyle bir konuya vurgu yapmıştır: “Amerikalıların bir davranış biçimi vardır, şöyle ki müzakerelerde bitiş çizgisine yaklaştığımızda onlara göre yeni sorunlar ortaya çıkıyor.”
Amerika'nın Josep Borrell tarafından sunulan Avrupa Birliği planı taslağına yanıtının içeriğine bakılmaksızın ve bundan önce Tahran’ın bu konudaki yanıtını Brüksel'e sunduğu dikkate alınarak, Viyana'daki yaptırımların kaldırılmasına yönelik müzakereler bağlamında Tahran'ın ilkeli tutumlarının net ve şeffaf olduğu vurgulanmalıdır. İran İslam Cumhuriyeti, yaptırımların kaldırılmasına yönelik müzakerelerde, yaptırımların kaldırılmasının doğrulanmasını, KOEP'in kalıcılığına ilişkin garantilerin alınmasını ve Atom Ajansı'nın iddialarının kaldırılmasını temel talepleri olarak belirlemiştir ve sadece İran milleti için bazı kısıtlamalar karşılığında somut ekonomik çıkarı olan iki taraflı bir sözleşmeye geri dönmeyi mantıklı bulduğunu ve onu kabul edeceğini vurgulamıştır. Dolayısıyla Washington'un cevabı, bunları içeriyorsa kabul edilebilir, aksi takdirde ABD, Viyana'daki yaptırımların kaldırılmasına yönelik müzakerelerin sürecindeki her türlü başarısızlıktan sorumlu olacaktır.
