Putin'in Çin'in Ukrayna'daki savaşa ilişkin barış planını kabul etmesi
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin Salı günü Çin Devlet Başkanı Xi Jinping ile ortak stratejik işbirliği ve kapsamlı ortaklığı derinleştirme anlaşma belgeleri imzaladıktan sonra, "Çin'in barış planı, Batı ve Kiev'in hazır olduğunda, barışçıl bir çözüm için temel olarak kabul edilebilir." dedi.
Çin'in barış planının Putin tarafından kabul edilmesi, Ukrayna krizinin barışçıl bir şekilde çözülmesi ve 13. ayını doldurmak üzere olan kanlı savaşın sona erdirilmesi ihtimali alanında önemli bir gelişme olarak görülebilir. Bu, Moskova'nın her iki tarafta da on binlerce kişinin ölümüyle sonuçlanan ve Ukrayna'daki altyapı ve tesislerin geniş çapta tahrip olmasına neden olan savaşı sona erdirme konusundaki olumlu yaklaşımının bir işaretidir.
24 Şubat 2023 Cuma günü, Rusya'nın Ukrayna'da askeri operasyonlarının başlamasının yıldönümünde Çin Dışişleri Bakanlığı, Ukrayna'daki savaşı sona erdirmek için 12 maddelik planını Çin Dışişleri Bakanlığı'nın internet sitesinde yayınlandı. Bu planda Çin, Moskova ile Kiev arasında barış görüşmelerinin başlamasına, ateşkese, Rusya'ya yönelik batı yaptırımlarının sona ermesine, nükleer tesislerin güvenliğini sağlayacak önlemlerin alınmasına, tahliye için insani güzergahların oluşturulmasına vurgu yaptı.
Çin'in barış planında, ülkelerin "egemenliğini, bağımsızlığını ve toprak bütünlüğünü etkin bir şekilde garanti altına alma" konusu da vurgulandı ve "Soğuk Savaş zihniyetine" son verilmesi çağrısında bulunuldu.
Şimdiye kadar Çin hükümeti, Rusya'nın Ukrayna'daki askeri operasyonunu resmi ve açık bir şekilde savunmazken kınamadı da. Pekin, Ukrayna'daki savaşa karşı tarafsızlığını her zaman vurguladı, ancak aynı zamanda Rusya ile ilişkilerinin "sınırsız" olacağını söyledi. Çin, Ukrayna'ya batı silahlarının gönderilmesini de eleştirdi ve bunu savaş "ateşinin körüklenmesi" olarak nitelendirdi.
Önemli olan nokta, Amerika'nın, Batı bloğunun lideri olarak, Çin'in çatışmanın tarafları arasında diyalog zemini olarak kullanılabilecek barış planını memnuniyetle karşılamak yerine, bu konuda olumsuz bir yaklaşım sergilemesidir. Bu bağlamda, 2023 Şubat ayının sonunda ABD Başkanı Joe Biden, Çin'in Ukrayna'daki savaşı bitirme ve krizi çözme planının yararlılığına ilişkin şüphelerini dile getirerek Çin'in Ukrayna'daki çatışmayı çözmek için önerdiği planın yalnızca faydalı olduğunu iddia etti. Amerika'nın Çin'in planına doğrudan ve açık bir şekilde karşı çıkması, Washington'un Ukrayna'daki savaşı sürdürme ve devam ettirme niyet ve hedefleri dikkate alındığında anlamlıdır.
Biden yönetimi açısından Rusya'nın Ukrayna savaşında NATO çevresinde bile zafer kazanması, bu askeri örgütün itibarını sarsması ve Rusya'nın bölgesel ve uluslararası nüfuzunun ve gücünün daha da genişlemesi anlamına gelirken Avrupa'daki askeri ve siyasi denklemler Batı'nın aleyhine değişecek. Ayrıca ABD Başkanı Joe Biden ve hükümetinin üst düzey askeri ve güvenlik yetkilileri, Ukrayna savaşının Rusya'ya olabildiğince karşı çıkmak ve Rusya'yı zayıflatmak için eşsiz ve tekrarlanamaz bir fırsat sağladığına ve nihayetinde çok kutuplu bir sistemin tam olarak oluşmasını engellediğine inanıyor. Bu nedenle Rusya'nın Ukrayna'daki savaşı ne pahasına olursa olsun kazanmasını engellemeye kararlılar.
Elbette Ukrayna hükümeti de Çin'in barış planına karşı belirsiz bir tavır aldı. Bu bağlamda Ukrayna Dışişleri Bakanı Dmytro Kulba bu planı ilginç bulmuş ve herhangi bir dış teklifin BM Genel Kurulu kararına uygun olması gerektiğini söylemiştir. Kolba, Çin'in önerdiği barış planına atıfta bulunarak, hemfikir oldukları unsurlar ve ilkeler olduğunu ancak bu planda katılmadıkları bir ilke olduğunu, o da Rusya'ya yönelik yaptırımların kaldırılması olduğunu, çünkü yaptırımların olacağına inandıklarını söyledi.
Böylece, en azından şimdiye kadar, Batı ve Kiev'in genel tutumu, planın ve bileşenlerinin ilkesine, özellikle de Rus yaptırımlarının kaldırılmasına karşı çıktığı anlaşılıyor. Şimdi Rusya'nın bu planla mutabık kaldığını Putin'in resmi olarak açıklamasıyla birlikte, artık top batı ve özellikle Amerika'nın sahasında, böylece iddia ettikleri gibi savaşın sona ermesi zaruretini iddia ettikleri gibi, sadece kendileri değil hatta batı yanlısı Kiev hükümetini de bu plana uymaya ikna etmeleri gerekir./