Bakü'nün Washington'dan Minsk Grubu'nun feshedilmesi talebi
Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Amerika dışişleri bakanı ile yaptığı telefon görüşmesinde Washington yönetiminden, Karabağ münakaşasının çözülmesi için kurulan Avrupa Birliği Güvenlik ve İş Birliği Teşkilatı (AGİT) MİNSK grubunun resmen feshedilmesini talep etti.
Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı, Amerika Dışişleri Bakanı Antony Blinken ile yaptığı telefon görüşmesinde, Washington hükûmetinin Avrupa Güvenlik ve İş Birliği Teşkilatı-AGİT Minsk Grubu'nda Dağlık Karabağ münakaşası konusunda arabuluculuk faaliyetlerine son vermesinin daha iyi olacağını söyledi. Bu bağlamda Azerbaycan Cumhuriyeti cumhurbaşkanlığı ofisi yayımladığı bildiride şunları duyurdu: “Avrupa Güvenlik ve İş Birliği Teşkilatı Minsk Grubu'nun ve diğer ilgili kurumların, geçmişte kalan bu çatışmayı resmen sona erdirmeye yönelik faaliyetlerine son verilmesi çoktan gecikmiştir.”
Bundan önce Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Aliyev yaptığı açıklamada, Avrupa Güvenlik ve İş Birliği Teşkilatı Minsk Grubu'nun ortak faaliyetlerinin sonuçlarını olumsuz şeklinde değerlendirmişti. Kasım 2021'de Azerbaycan Cumhuriyeti cumhurbaşkanı, Avrupa Güvenlik ve İş Birliği Teşkilatı Minsk Grubu'nun Dağlık Karabağ ihtilafını çözme görevi üzerinden 28 yıl geçtiğini vurgularken, fakat bu grubun söz konusu meselede hiçbir değişiklik yapamadığını belirtmişti.
Avrupa Güvenlik ve İş Birliği Teşkilatı'nın Minsk Grubu, 1992 yılında Rusya, Amerika ve Fransa’dan oluşan 3 ülkenin eş başkanlığında kuruldu. Bu arabuluculuk grubunun kurulmasının amacı, Azerbaycan Cumhuriyeti ile Ermenistan arasındaki toprak ve sınır anlaşmazlıklarını sona erdirmekti. Fakat buna rağmen söz konusu arabuluculuk grubunun eş başkanları, 1994 yılında imzalanan yarım yamalak ve itibarsız ateşkes anlaşması dışında olumlu herhangi bir adım atamadı.
Mayıs 1994'ten Eylül 2020'ye kadar Minsk Grubu’nun ateşkesi, Dağlık Karabağ ihtilafının taraflarından biri tarafından yüzlerce kez ihlal edildi. Haziran ayında Bakü hükûmeti, Erivan hükûmeti yetkililerine, Karabağ bölgesinin Azerbaycan Cumhuriyeti tarafından tamamen kontrol altına alınmasından sonra Avrupa Güvenlik ve İş Birliği Teşkilatı'ndan bu grubun resmen dağıtılmasını ortaklaşa talep etme teklifinde bulundu.
Bu arada, Dağlık Karabağ Barış Anlaşması'nın imzalanmasının ardından, Avrupa Güvenlik ve İş Birliği Teşkilatı Minsk Grubu'nun eski Amerikalı başkanı ve Kafkasya meselelerinde nüfuz sahibi batılı bir uzman olan "James Warlick" şunları söyledi: "Azerbaycan Cumhuriyeti ile Ermenistan arasında 44 gün süren savaşın sona ermesiyle Karabağ sorununun çözülmüş olduğu düşünülemez.” Amerikalı uzman açıklamasının devamında şunları da vurguladı: "Karabağ konusundaki tüm anlaşmazlıklar çözülmeden Güney Kafkasya'da kalıcı istikrardan söz edemeyiz."
Washington hükûmeti yetkililerinin Güney Kafkasya'daki barış sürecine ilişkin yapıcı görünen açıklamalarına rağmen, Amerika ve Fransa’nın üst düzey yetkilileri Rusya'yı tehdit ederek, Bakü ile Erivan arasındaki çatışmayı memnuniyetle karşılayarak iki ülke arasındaki askerî politikalara karşı Ermenistan'ı Azerbaycan Cumhuriyeti’ne karşı desteklediklerini açıkladılar. Gerçi Amerika ve Fransa'nın Ermenistan'a destekleri pek fazla sonuç vermedi. Zira bu sürecin devamında Azerbaycan Cumhuriyeti askerî güçleri istenilen bölgeleri temizlemeyi başardı ve hatta Karabağ’da yaşayan tüm Ermenileri bu bölgeden ihraç edebildiler.
Aslında Amerika ve Fransa, ağır tehditlere rağmen bu bölgede en ufak bir rol bile oynayamadı. Hiç şüphesiz bu durumda, Amerika ve Fransa'nın Kafkasya bölgesinde özel bir rol üstlenemeyeceğinin bilincinde olan Bakü hükûmet yetkilileri, özellikle Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Rusya’nın yardımıyla Kafkasya bölgesinde arzu ettikleri politikaları yavaş yavaş ilerletmeyi başarmıştır.
Bu durum dikkate alındığında Bakü yetkililerinin Minsk arabuluculuk grubunu dağıtmak için Amerika ve Fransa üzerindeki baskılarını her geçen gün artıracağı tahmin edilebilir. Bilindiği üzere Kasım 2021'de Rusya ve Azerbaycan Cumhuriyeti ortaklaşa Avrupa Güvenlik ve İş Birliği Teşkilatı Minsk Grubu'nun dağıldığını duyurdu./