Amerika Birleşik Devletleri Uluslararası İşbirliğine Ne Kadar Süre Bağlı Kalacak?

Parstoday – Gazze’de açlıktan ölümlerin her gün rekor kırdığı bir ortamda, dünya toplumu bu bölgede resmi olarak “kıtlık” ilan etmek yerine siyasi kaygıların batağına saplanmış durumda.

Moncef Khane, Al Jazeera İngilizce sitesinde yayınlanan bir makalede yazdı: Güvenlik alanında her gün önemli ilerlemeler kaydedilen bir dünyada, üç aylık bebeği Yahiya’yı açlıktan kaybeden Filistinli anne Alaa Al-Najjar’ın gözyaşları insanlığın vicdanını sarsıyor. Parstoday’in haberine göre, Alaa Al-Najjar, abluka altındaki Gazze’de açlık politikalarının kurbanı olan çocuklarını yası tutan yüzlerce Filistinli anneden sadece biri.

2024 yılının 9 Temmuz’unda, Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Konseyi denetiminde en az 11 uzman, Gazze’de acil kıtlık uyarısı yaptı. Ortak açıklamalarında şöyle deniyordu: “İsrail’in Filistin halkını aç bırakmaya yönelik kasıtlı ve hedefli kampanyasının bir soykırım şekli olduğunu ve tüm Gazze’de kıtlığa yol açtığını ilan ediyoruz. Uluslararası toplumu, insani yardımların karayolu ile teslimatını öncelikli hale getirmeye, Gazze ablukasını sona erdirmeye ve ateşkesi sağlamaya çağırıyoruz.”

Bu uzmanlar arasında BM Gıda Hakkı Özel Raportörü Michael Fakhri, BM Sağlık ve Temiz Su Özel Raportörü Pedro Arocho-Agudo ve BM Filistin İşgal Altındaki Topraklar İnsan Hakları Özel Raportörü Francesca Albanese yer almaktadır.

“Kıtlık” Tanımı ve İlan Kriterleri

2004 yılında, Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO), Entegre Gıda Güvenliği Sınıflandırma Sistemi’ni (IPC) tanımladı ve belirli bir nüfusta gıda güvensizliğini değerlendirmek için beş aşamalı nicel bir ölçek belirledi. Amaç, toplu hareketi tetiklemek ve kıtlığa (5. aşama) ulaşmayı önlemekti. FAO, Dünya Gıda Programı (WFP) ve ortakları 20 yıldır IPC’yi bilimsel ve veri temelli bir araç olarak kullanıyor.

IPC’nin kıtlık ilanı için nicel kriterleri şunlardır:

• Bölgedeki hanelerin %20’si veya fazlası ciddi gıda kıtlığı ve sınırlı başa çıkma kapasitesiyle karşı karşıya.

• Çocuklarda akut malnütrisyon oranı %30’un üzerinde.

• Günlük ölüm oranı her 10.000 kişi başına 2’nin üzerinde.

Bu üç kriter karşılandığında “kıtlık” ilan edilmelidir. Bu ilan yasal yükümlülük getirmese de, uluslararası insani müdahaleyi zorlayacak önemli bir siyasi sinyaldir.

Uzmanlar bir yıldan fazla önce Gazze’de abluka altındaki kıtlık durumunu hemfikir olarak tespit etmişken, BM yetkili kurumlarının neden Temmuz 2024’e (4 aylık abluka sonrası) kadar bu sonuca ulaşamadığı sorusu gündemdedir.

Bilgi Çağında Açlık Gerçeği

Anlık bilgi çağında, Gazze’deki ölümcül açlık gerçeği açık ve inkar edilemezdir. Nazi toplama kamplarını anımsatan zayıf ceset görüntüleri, İsrail işgal güçlerinin abluka altındaki Gazze’de yarattığı dehşeti gözler önüne sermektedir. Buna rağmen, UNRWA’nın 20 Temmuz’daki uyarısına rağmen, Gazze’de bir milyon çocuğun açlık tehlikesi olduğu belirtilmesine rağmen, hala “kıtlık” ilan edilmemiştir.

Siyasi Kaygıların Mesleki Sorumlulukların Üstünlüğü

ABD etkisi altındaki BM kültüründe, siyasi kaygılar görev bilinci ve profesyonel zorunlulukların önüne geçmiştir. Yetkililer neyin doğru olduğunu (veya olması gerektiğini) bilmekte, ancak meslek hayatlarına ve itibarlarına zarar verecek şeylerden kaçınmaktadırlar. ABD’nin Uluslararası Ceza Mahkemesi Başsavcısı Karim Ahmad Khan ve BM Özel Raportörü Francesca Albanese’ye yönelik kişisel saldırıları, bu görevlerin tehlikesiz olmadığını göstermektedir. Albanese’nin gönüllü olarak ücret almadan çalışması, onun direnişini daha takdire şayan yapmaktadır. BM Genel Sekreteri Antonio Guterres ise bazı güçlerin bütçeyi kesmekle tehdit etmesi gibi karmaşık hesaplarla karşı karşıyadır. Ancak ABD Kongresi’nin BM bütçesini kesmek için benzeri görülmemiş bir yasa tasarısı kabul etmesiyle, Washington’un öfkesinden kaçmak için doğru adımları atmamak artık kabul edilemez hale gelmiştir.

Gazze Ablukası ve Savaş Suçu

Uluslararası Ceza Mahkemesi Statüsü’ne göre, sivillere savaş zamanında açlık verilmesi savaş suçu sayılır. 2 Mart’tan beri tam abluka altında olan Gazze’de sivillerin (özellikle bebek ve çocukların) aç bırakılması, açıkça Statü’nün 8. maddesi kapsamında olup, aylardır insani yardımların kasıtlı engellenmesinin sonucudur.

İnsan Yapımı Kıtlıkta Filistinliler Sessizce Ölüyor

Dünya sessizliğinde Filistinliler ölürken, sınırda birkaç ton gıda çürümektedir. İsrail ordusu ve “Gazze İnsani Vakfı” tarafından işe alınan yabancı paralı askerler, yardım dağıtım noktalarında 900’den fazla Filistinliyi öldürdü. Dünya Gıda Programı’na göre, Gazze’de yaklaşık 90.000 çocuk ve kadın akut malnütrisyon tedavisi gerekmektedir. Filistin Sağlık Bakanlığı, sadece 20 Temmuz’da 19 kişinin açlıktan öldüğünü ve durumun daha da kötüleşeceğini bildirdi.

Rakamların Ötesinde

Bu rapordaki her rakamın ardında insan hikayeleri vardır; örneğin Gazze’de üç aylık Yahiya adlı Filistinli bebek, hiç normal bir yaşam tadı alamadan ölmüştür. Bugün uluslararası toplum zor bir tercih ile karşı karşıyadır; bu insani trajedi karşısında sessiz kalmak mı, yoksa bu insanlık dışı ablukanın sona erdirilmesi için kararlı adımlar atmak mı?