Afrika Ülkelerinin UCM’den Ayrılması Küresel Yargı Ayrımcılığına Bir Tepki mi?

Parstoday- Burkina Faso, Mali ve Nijer, Uluslararası Ceza Mahkemesi’nden (UCM) ayrıldıklarını duyurdu. Bu üç Batı Afrika ülkesi, Hollanda’nın Lahey kentinde bulunan UCM’nin otoritesini tanımadıklarını belirten ortak bir bildiri yayımlayarak, üyeliklerini derhal sonlandırdıklarını açıkladılar.

Yetkililer, mahkemenin savaş suçları, insanlığa karşı suçlar, soykırım ve saldırı suçları gibi belgelenmiş vakalarla etkin şekilde mücadele edemediğini ifade etti. Bu ülkelerin ayrılma gerekçelerinden biri, mahkemenin İsrail’in Filistinlilere karşı işlediği suçlara yönelik herhangi bir işlem yapmaması. UCM’nin zayıf ülkelere, özellikle Afrika ülkelerine odaklanırken, Gazze’de süren soykırıma karşı sessiz kalması, bu ülkelerde mahkemenin tarafsızlığına dair ciddi şüpheler doğurdu.

İsrail’in savaş suçlarına dair dosyaların UCM tarafından ele alınmaması, buna karşılık birçok Afrika ülkesinin mahkeme tarafından yargılanması, bu ülkelerde mahkemenin Batılı güçlerin ve uluslararası destek gören rejimlerin çıkarlarına hizmet ettiği algısını güçlendirdi. Bu üç ülkeye göre, UCM adaletin sağlanması ve tüm milletler için eşit yargı süreci sunma görevini yerine getirememiştir.

Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM), 2002 yılında soykırım, insanlığa karşı suçlar ve savaş suçlarını yargılamak amacıyla kuruldu. Bugüne kadar yaklaşık 33 dava bu mahkemede ele alındı ve bunların büyük çoğunluğu Afrika ülkeleriyle ilgili oldu. Bu durum, Afrika ülkelerinde mahkemenin yalnızca zayıf ve çoğunlukla Afrika kökenli kişileri yargılamaya odaklandığı yönünde bir algı oluşturdu. Buna karşılık, büyük güçler, özellikle Batılı ülkeler uluslararası denetimden kolaylıkla kaçabiliyor ve fiilen dokunulmazlık kazanıyor.

Bu değerlendirme, Afrika’daki birçok ülkenin UCM’ye olan güvenini sarsmış durumda. Mahkeme, bu ülkeler tarafından Afrika’ya baskı uygulamak ve küresel sultayı sürdürmek için kullanılan bir araç olarak görülüyor.

Öte yandan, pek çok Afrika ülkesi UCM’nin adalet sağlamak yerine Batılı ülkelerin siyasi çıkarlarına hizmet eden bir mekanizmaya dönüştüğünü düşünüyor. Bu mahkemenin, özellikle Afrika liderlerini ve yetkililerini hedef alırken, Batılı yetkilileri büyük ölçüde yargı sürecinden muaf tuttuğu görüşü yaygın. Bu endişeler, bazı Afrika ülkelerinde kamuoyunun UCM’yi fiilen yeni-sömürgeci sistemleri pekiştiren bir yapı olarak görmesine neden olmuş durumda.

Bu bağlamda, Burkina Faso, Mali ve Nijer’in Uluslararası Ceza Mahkemesi’nden (UCM) ayrılması, yeni-sömürgecilikle mücadele ve ulusal egemenliğin ihlaline karşı daha geniş bir hareketin parçası olarak değerlendirilebilir. Bu üç ülke, uluslararası kurumlara bağımlı kalmak yerine, adaletin sağlanması ve krizlerin çözümü için yerel ve bölgesel mekanizmalar oluşturma kararı aldıklarını duyurdu.

Bu ülkeler, yalnızca iç dinamiklere ve bölgesel iş birliklerine dayanarak sorunlarıyla daha etkili şekilde başa çıkabileceklerine inanıyorlar. Dış kurumlara olan bağımlılığın, şimdiye dek istenen sonuçları vermediğini ve bu bağımlılıktan kurtulmanın gerekli olduğunu savunuyorlar.

Aslında, bu üç Afrika ülkesinin UCM’den ayrılması, yalnızca mahkemenin özellikle İsrail’in işlediği suçlara karşı tutumuna yönelik bir eleştiri değil; aynı zamanda Afrika ülkelerinin uluslararası kurumlara bakışında köklü bir değişimin işareti. Bu adım, siyasi bağımsızlık arayışının ve dışa bağımlılıktan kurtulma isteğinin sembolü olarak, kendi sorunlarını içeriden çözmeye yönelik güçlü bir iradeyi ortaya koyuyor./