Avrupa Birliği: Oyuncu mu, Seyirci mi?

Parstoday – Görünüşe göre Avrupa Birliği, küresel gelişmelerden büyük ölçüde dışlanmış durumda. İran dosyasında da Brüksel’in rolü, kendi siyasi tercihleriyle her zamankinden daha fazla zayıflatılmış görünüyor.

Siyasi uzmanlara göre, bir zamanlar ABD ile eşdeğer küresel bir güç olma hayali kuran Avrupa Birliği, bugün uluslararası gelişmelerin kenarında yer alıyor. Pars Today’in ISNA’ya dayandırdığı haberine göre, “Birleşik Avrupa” hayali, ABD’ye olan güvenlik bağımlılığı ve üyeler arasındaki iç anlaşmazlıklar nedeniyle dış politika alanında daha da solmuş durumda.

Trump’ın Dönüşü ve Avrupa’nın Geri Çekilişi

Donald Trump’ın Beyaz Saray’a dönüşüyle bu süreç daha da hız kazandı. “Önce Amerika” ve “Güç yoluyla barış” ilkelerine dayanan Trump’ın dış politikası, Avrupa’nın bağımsız bir aktör olarak sahneye çıkmasına pek alan bırakmıyor. Önceki ABD yönetimi (Joe Biden) transatlantik işbirliğini güçlendirmeye çalışırken, mevcut yönetim ayrışma yolunu seçmiş ve Avrupa’daki müttefiklerini birçok küresel denklemden dışlamış durumda.

Şarm eş-Şeyh Zirvesinde Aşağılama

Bu yaklaşımın sembolik örneği, Trump’ın Gazze konulu Şarm eş-Şeyh zirvesindeki tutumunda görüldü. Trump’ın Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, İtalya Başbakanı Giorgia Meloni ve İngiltere Başbakanı Keir Starmer ile olan etkileşimleri, sadece protokol dışı değil, aynı zamanda Avrupa’ya yönelik açık bir siyasi ilgisizliğin mesajını taşıyordu. Foreign Policy dergisi, Trump’ın bu gösterişli tavırlarıyla Avrupa’nın küresel nüfuz sınırlarını gözler önüne serdiğini yazdı. Sembollerin ötesinde, karar alma sahasında da Avrupa geri planda kaldı. Gazze krizinde inisiyatif tamamen Washington’un elinde ve Avrupalılar yalnızca izleyici konumunda.

Snapback Mekanizması ve İran Dosyasındaki Rolün Sonu

Bu pasiflik İran dosyasında da açıkça görülüyor. Avrupa ülkeleri, “snapback” mekanizmasını etkinleştirerek nükleer müzakerelerdeki etkileşim ve rol oynama yollarını fiilen kapattılar. İran karşıtı yaptırımların yeniden yürürlüğe girmesi, üç Avrupa ülkesinin ABD baskısıyla snapback’i uygulaması sonucu gerçekleşti. Bu süreçte Avrupa daha çok uygulayıcı konumundaydı, karar verici değil. İran da Avrupa’nın snapback’i uygulamasıyla gelecekteki nükleer dosyada rol oynama hakkını kaybettiğini açıkça ilan etmişti.

Ukrayna Savaşı ve Avrupa’nın Bekleyişi

Avrupa, kendi kıtasına geri dönen savaş ve Ukrayna’daki çatışmalar gibi hayati konularda bile Washington’un tutumunu bekleyen bir pozisyonda. Bugün Avrupa, uluslararası gelişmelerin kenarına itilmiş durumda. İç çekişmeler, ABD’ye güvenlik bağımlılığı ve tutarlı bir dış politika stratejisinin eksikliği, kıtayı pasif bir oyuncuya dönüştürmüş görünüyor.