Trump, Ukrayna Savaşını Bitirmekte Neden Başarısız Oldu?

Parstoday – The Atlantic dergisi, Donald Trump’ın Rusya ile Ukrayna arasındaki savaşı sona erdirme çabalarından umudunu kestiğini yazdı.

The Atlantic’in haberine göre ABD Başkanı Donald Trump, Moskova ile Kiev arasında basit bir anlaşmayla barış sağlayabileceğini düşünüyordu. Ancak şimdi Rusya’yı geri çekilmeye ya da uzlaşmaya zorlamanın sandığından çok daha zor olduğunu fark etti. Trump, Rusya’nın toprak kazanımlarını tanıyarak ve bazı ekonomik çıkarlarını güvence altına alarak savaşı bitirmeyi planlıyordu; fakat Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, böyle bir uzlaşmayı kesin biçimde reddetti.

ABD Başkanı, stratejisini değiştirmek amacıyla Putin’e uzun menzilli Tomahawk füzelerini Ukrayna’ya verebileceğini, karşılığında Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy’den doğu bölgelerinin bir kısmından vazgeçmesini istediğini iletti. Ancak bu girişimlerin hiçbiri sonuç vermedi. Trump, Putin’le planlanan görüşmeyi iptal ederek “Vaktimi boşa harcamak istemiyorum” dedi. Putin’le her zaman iyi ilişkileri olduğunu vurgulayan Trump, bu kez “gerçekliğin hayal kırıklığı yarattığını” ifade etti.

The Atlantic’in analizine göre müzakere ortamındaki tek gerçek değişiklik Kiev’den geldi. Daha önce savaşın bitmesi için ABD’den tam güvenlik garantileri isteyen Ukrayna, şimdi ön koşulsuz bir ateşkesin başlangıç noktası olabileceğini kabul etti. Bu taktiksel dönüş, Rusya’yı barışın önündeki ana engel gibi gösterdi; ancak Trump hâlâ Moskova üzerinde gerçek bir baskı kurmayı başaramadı.

Brookings Enstitüsü uzmanlarına göre Trump, yapısal bir savaşı ticari bir anlaşma mantığıyla çözebileceği yanılgısına kapılmış durumda. Oysa Ukrayna savaşı sadece toprak değil; güç, kimlik ve Avrupa’nın gelecekteki düzeniyle ilgilidir. ABD Dış İlişkiler Konseyi (CFR) de yayımladığı notta, Avrupa’nın aktif katılımı olmadan yapılacak herhangi bir barış anlaşmasının kalıcı olmayacağını belirtti. Çünkü bölgenin yeniden inşası ve güvenliğinin ana yükü Avrupa’nın omuzlarındadır.

Atlantic Council uzmanlarına göre ABD, Rusya’yla tek taraflı bir uzlaşma sürecine girerse, NATO’nun itibarı zedelenir ve Batı’nın Doğu Avrupa’daki konumu sarsılır. Avrupa artık yalnızca seyirci değil, barışın geleceğini belirleyecek ana aktör olma gerekliliğini hissediyor. Carnegie Vakfı raporları da Moskova’nın şu an için savaşı durdurma niyetinde olmadığını, NATO’nun etkisini sınırlayacak uzun vadeli güvence istediğini gösteriyor. Buna karşılık Zelenskiy, iç siyasi ve askeri baskılar altında, doğu cephesindeki geri çekilmelerine rağmen ateşkesten söz ediyor.

Financial Times yorumcularına göre Trump, önümüzdeki aylarda hızlı bir sonuç elde edemeyebilir, ancak kendi barış girişimini uluslararasılaştırarak ve diyalog ortamı yaratarak başkanlığının devamı için diplomatik bir pozisyon inşa edebilir.

Trump’ın asıl hedefi Ukrayna’nın zaferi değil, Biden döneminde zayıflayan Amerikan diplomasisini yeniden sahneye taşımak. Trump’a yakın bazı danışmanlar, Avrupa, Çin ve Batı Asya ülkelerinin katılımıyla uluslararası bir barış konferansı düzenlenmesini ve savaşın mevcut cephe hatları temelinde sonlandırılmasını önerdi. Ancak Washington’daki eleştirmenler, bunun Rusya’nın kısmi zaferinin tescili anlamına geleceği ve yalnızca geçici bir ateşkes sağlayacağı uyarısında bulunuyor.

Gözlemcilere göre Trump iki hedef arasında sıkışmış durumda: bir yandan “barış başkanı” olarak görünmek istiyor, diğer yandan Putin karşısında zayıf görünmek istemiyor.

The Atlantic’in değerlendirmesine göre Trump kısa vadede savaşı bitiremeyecek olsa da, ikinci döneminin ikinci yarısında gerçek bir müzakere zemini oluşturabilecek askeri ve diplomatik koşulları hazırlayabilir. CSIS (Stratejik ve Uluslararası Çalışmalar Merkezi) ise Ukrayna’daki barışın anahtarının “hemen yapılacak bir anlaşmada değil, sabır ve aşamalı güvenlik mühendisliğinde” yattığını vurguluyor.

Ukrayna gerçek güvenlik garantileri elde etmeli, Avrupa mali yükü üstlenmeli ve ABD, Batı bloğunun lideri olduğunu kanıtlamalıdır. Aksi hâlde Trump’ın Putin’le yapacağı olası bir anlaşma, savaşı bitirmek yerine Avrupa’da yeni bir istikrarsızlık dönemini başlatabilir.