Azerbaycan cumhuriyetinde İran karşıtı örgütler - 1

İran İslam Cumhuriyeti ve Azerbaycan Cumhuriyeti iki kardeş ve komşu ülke olarak ikili ilişkilerini siyasi, istisadi, ticari, enerji, bilim ve teknolojik ve çeşitli hizmet alanlarında işbirliğini geliştirmek üzere geniş imkanlara sahip olan iki devlettir.

Gerçekte coğrafi yakınlık ve karada ve denizde ortak sınırlar ve iki ülkenin coğrafi ve iktisadi meziyetleri ve birbirini tamamlayabilecek ekonomileri Tahran ve Bakü arasında ilişkileri geliştirmek için en uygun zemini oluşturmaktadır.

Bundan başka iki ülke etnik yapı bakımından da birbirine yakın duran iki komşu ülke sayılır. Nitekim hem İran ve hem Azerbaycan cumhuriyetinde bir çok vatandaşın karşı ülkede akrabaları vardır. Bu durum ta eski zamanlardan beri var olan ve son yıllarda daha da gelişen bir durumdur. Örneğin Azerbaycan Cumhuriyeti eski sovyetler birliğinden bağımsızlığını kazandıktan sonra bir çok üst düzey yetkili şahsen İran’ı ziyaret ederek akrabalarını bulmaya çalışmış ve İran Dışişleri Bakanlığı da söz konusu Azeri yetkililere bu yönde büyük yardımlarda bulunmuştur.

Gerçekte İran ve Azerbaycan Cumhuriyeti arasında var olan işbirliği zeminleri ve imkanları, tahrip edilmesi asla kolay  olmayacak derecede fazladır. Bir başka ifade ile hiç bir hükümet veya dünyada hiç bir siyasi rejim İran ve Azerbaycan Cumhuriyeti milletleri ve devletleri arasında gelişen ilişkilere mani olamaz.

Ancak tüm bu tarihi ve kültürel ve dini ve mezhepsel ortaklıklara rağmen Azerbaycan cumhuriyetinde bir akım sürekli bu iki ülkenin ilişkilerini tahrip etme yönünde haraket ediyor ve iki dost, kardeş ve müslüman milletin hedeflerine ulaşmalarını engellemeye çalışıyor. Gerçekte komünist düzenin şom mirası olan bu akım şimdi de uluslararası siyonizmle el ele vererek Tahran ve Bakü ilişkilerini sabote etmekle uğraşıyor.

Kuşkusuz Tahran ve Bakü arasındaki yakın ilişkiye çekemeyen ecnebi güçler ve özellikle uluslararası siyonizm İslamî İran’ın başta Azerbaycan olmak üzere komşuları ile ilişkilerine darbe indirmeye çalışıyor. Bu çerçevede yapılan özel bir araştırma ise bazı geçici nedenlerden ötürü Tahran ile Bakü ilişkilerinde özel zaman dilimlerinde gerileme yaşandığını gösteriyor. Bu araştırmada Azerbaycan cumhuriyetinde İran aleyhinde faaliyet yürütün örgütlerin ve kurumların ve kişilerin düşünceleri Azerbaycancılık düşüncesine dayandığı ifade ediliyor. Bu düşünce ister İran ister Azerbaycan ister Türkiye ister Avrupa ister Amerika’da faaliyet yürütsün, sonuçta Azerbaycan Cumhuriyeti devletinin siyasetleri ile ilgili olduğu ve Bakü yönetimini elinde tutan politikacılar tarafından da desteklenerek yönlendirildiği anlaşılıyor.

Öte yandan İran ve Azerbaycan Cumhuriyeti arasındaki ilişkilerin önemi itibarı ile Azerbaycan cumhuriyetinde faaliyet yürüten pan Azerist ve Pan Türkist örgütlerin ve teşekküllerin üzerinde bir araştırma gerçekleştirdik.

Gerçekte bu araştırma Azerbaycan cumhuriyetinde İran karşıtı olan her türlü kamu ve özel ve resmi veya resmi olmayan kurum ve kuruluş veya teşekkülün medya eğilimi ekseninde faaliyetlerini beyan etmek istiyor.

Araştırmanın başında belirtildiği üzere Azerbaycan cumhuriyetinde İran aleyhinde faaliyet yürütün örgütlerin ve kurumların ve kişilerin düşünceleri Azerbaycancılık düşüncesine dayanıyor. Bu düşünce İran’ın Azerice konuşan eyaletlerini Azerbaycancılık politikası çerçevesinde gündemine alıyor ve Bakü yönetimi tarafından izleniyor. Bu politika ise gerçekte eski sovyetler birliğinin sözde Güney Azerbaycan politikası ve Mir Cafer Bakırov’un Azerbaycan’daki komünist yönetiminin mirasıdır ve Stalin döneminde temeli atılmıştır. O dönemde bu politika Tebriz ve İran’ın Azeri nüfusu yoğunlukta olan bölgelerinde Mir Cafer Pişeveri’nin Domakrat fırkası macerasına sebebiyet verdi. Bu maceranın elebaşıları Azerbaycan adını suiistifade etmek ve sovyetler birliğinin kızıl ordusunun desteğini almak sureti ile Azerbaycan eyaletini İran topraklarından koparmaya ve sovyetler birliğinin siyasi sultası altına sunmaya çalışıyordu. Ancak daha sonraları merkezi yönetimin siyasi manevraları ve sovyetler birliğinin İran’a yönelik politikalarında değişikliğe gitmesinden sonra Pişeveri elebaşılığındaki Demokrat fırkası 1946 yılında bastırıldı ve Pişeveri de Azerbaycan cumhuriyetine kaçtı ve en son da kullanma tarihi sona eren bir piyon olarak uydurma bir trafik kazasında Azerbaycan cumhuriyetinde öldürüldü. Hali hazırda da Pişeveri’nin mezarı Azerbaycan Cumhuriyeti mefahirler mezarlığında bu ülkenin eski Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev’in mezarının yakınında bulunuyor.

Ancak Demokrat fırkasının bastırılması ve elebaşılarının Bakü’ye kaçması, bu piyonların İran’a karşı kullanılması son bulmadı ve sovyetler birliğinin casusluk örgütü KGB’nin üst düzey ajanı Haydar Aliyev, İran dosyasını ve özellikle Stalin döneminden sonra çakma Güney Azerbaycan adıl ile bilinen İran’ın Azerbaycan yöresinin dosyasını yürütüyordu.

Gerçekte İran’ın Azeri nüfusu yoğunlukta olan bölgelerde etnik kışkırtmalar, sovyetler birliğinin İran’a baskı uygulamak için kullandığı en önemli siyasi araçlardan biriydi. Komünistlerin bu şom mirası ise sovyetler birliği dağıldıktan sonra Azerbaycan Cumhuriyeti elebaşılarına kaldı ve bu Azerbaycan Cumhuriyeti halk cephesi Başkanı Ebulfazl İlçibeyk Azeri halkın duygularını sömürerek ve Batı ve Türkiye ve siyonistlerin desteğinden yararlanarak ve özellikle pan Türkist ve pan Azerist radikal sloganların ardında saklanarak ve 1992 yılında Bakü’de iktidarın başına geçtikten sonra daha sert ve daha aşikar bir şekilde bu politikayı gütmeyi üstlendi. Bu tutumun sonucu, Amerika’nın Los Angeles kentinde sözde dünya Azerbaycanlıları kongresi adlı bir kongrenin kurulması oldu ve kongrenin merkezi daha sonraları Bakü’ye taşındı.

Bundan başka da Bakü yönetiminin açık destekleri ile sözde bir bütün Azerbaycan birliği adında bir başka örgüt de kuruldu ve bu örgüt faaliyetlerini sözde İran’da Azeri dilini konuşan vatandaşların medeni haklarını savunma bahanesi ile İran karşıtı oturumlar düzenlemeye başladı ve ayrıca İran karşıtı hareketleri ve protestoları organize etme üzerinde odaklandı.

Öte yandan Azerbaycan cumhuriyetinde bu çetelerin ve örgütlerin faaliyete geçmesi ve İran aleyhinde etnikçi propaganda ve kışkırtmalar yapmasına paralel olarak Bakü medyası ve siyaset arenası sözde Güney Azerbaycan milli hareketini savunma komitesi gibi Demokrat fırkasının kalıntıları sayılan örgütlerin  ve yine GAMHMK örgütü ve diğer bir çok örgütün İran aleyhinde faaliyet ve propaganda arenasına dönüştü.

Öte yandan Bakü’nün İran karşıtı bu eğilimine gösterilen bazı tepkilerin yüzünden Azerbaycan cumhuriyetinin dönem Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev bu faaliyetleri aynı noktanın etrafında odaklamak amacıyla 5 Temmuz 2002 tarihinde Azeri diyasporasının devlet komitesini kurdu ve adını da yurt dışında yaşayan Azerilerin işleri devlet komitesi koydu.

Bu komite kurulduktan sonra da Haydar Aliyev’in talimatı üzerine her beş yılda bir Azerbaycan cumhuriyetinde dünya Azerileri büyük buluşması başlığı altında büyük bir oturum düzenlenmeye başladı. Daha sonraları ve Haydar Aliyev öldükten sonra, oğlu ve Azerbaycan cumhuriyetinin şimdiki Cumhurbaşkanı İlham Aliyev 2003 yılından beri geçen süre içerisinde ve 19 Aralık 2008 tarihinde dünya Azerileri koordinasyon konseyi adında bir konsey kurdu ve İranlı bazı bölücü unsurların da içinde yer aldığı konseyin başkanlığını yürüterek bu yönde daha sonraki adımları atmaya başladı.

Bu yıllarda bu akımla yurt dışında yaşayan Azerilerin işleri devlet komitesinin denetimi altında faaliyet yürüten teşekküller 9 Kasım 2008 tarihinde İlham Aliyev’in talimatı üzerine diyaspora işleri devlet komitesi adı altında birleşti ve yahudi siyonist teşekküllerle irtibata geçerek daha da güçlendi ve koordineli hale geldi ve yeni misyonlar üstlendi.

Bugün siyonistlerin Bakü yönetiminin başını çektiği söz konusu diyaspora içindeki nüfuzu oldukça ciddi boyutlara ulaşmıştır. Az-Iz adlı bir merkez siyonist rejim İsrail’in Azerbaycan cumhuriyetinde nüfuzunu arttırması ve sözde yahudilerin deneyimlerini bu cumhuriyete aktırması ve diyaspora nüfustan yararlanılması yönünde faaliyet yürüten örgütlerden biridir.