Pars Today

Bu bölümde Negarestan müze bahçesine uğrayacağız.

Müzeleri gezmek  tarih ve kültür hayranları için çok çekici mekanlardır.  Bu arada  müze bahçeler tarihi ve değerli eserler ve nesneleri barındırmalarının yanı sıra dinlemek ve doğadan keyif almak için de mükemmel bir imkan sunan mekanlardırlar. İşte İran'daki bu tür müze bahçelerinden biri de  Negarestan müze bahçesidir 

Negarestan müzesi çok güzel bir bahçede  Fethalişah Kacar'ın talimatı üzerine yapılmıştır.  Bu müze bahçenin geçmişi şimdi de 200 yılı aşmıştır. Fethalişah Kacar ise  bu mekanı yazlık ikametgah olarak kullanmıştır.  Bu güzel bahçede, mimari, tarihi ve sanatsal açıdan çok değerli iki güzel bina bulunmaktadır.  Bu iki binada toplam 64 oda, dört salon ve kütüphane bulunmaktadır. 

Negarestan müze bahçesinde bulunan binalar ayna işlemeleri, güzel desenler, alçı işlemeleri ve kandiller ile süslenmiştir.  Bu müze bahçenin adı Negarestan, minyatür anlamına gelir. Bu mekandaki binalarda bulunan Fethalişah'a ait resimler ve minyatür eserlerinden dolayı  bu adlandırma yapılmıştır.  Sonuçta bu müzenin her noktasında  İran minyatür sanat dalına ait bir çok eser bulunmaktadır. 

Negarestan müze bahçesi yapılışından itibaren  birçok kez değişikliğe uğramıştır.  Daha önce de söylediğimiz gibi  bu bahçe Fethalişah döneminde  1807 ila 1813 yılları arasında yapılmıştır. Fethalişah Kacar ise  daha çok yaz mevsiminde  bu mekanda ikamet etmiştir.  Fethalişah döneminde  ise başkent bu kadar genişlememişti ve bu yüzden de bu tarihi-kültürel mekan şehrin dışında yer alıyordu.  Daha sonra ise Nasıreddin Şah Kacar'ın Tahran'ı genişletmesi ile Negarestan müze bahçesi Tahran şehri içine dahil oldu. 

Yıllar içerisinde Negarestan  bahçesi kraliyet hanedanının ikametgahı olmasının yanı sıra  diğer işlevlere de sahip oldu. Böylece Hicri Şemsi 1311 yılından itibaren   bu bahçe, yüksek bilim sarayına yani insanların eğitim gördüğü alana dönüştü. Ardından ise burası sosyal bilimler ve edebiyat fakültesine dönüştürüldü. 1995 yılında  bahçede değişiklikler yapıldı ve bu güzel mekan  müze bahçeye dönüştürüldü ve bugünkü halini aldı. 

Sohbetimizin devamında bu müzeyle daha detaylı bir şekilde tanışacağız. 

Negarestan müze bahçesi  İran bahçelerinin mimarisine sahip özel ve çok güzel bir bahçede yer almaktadır.  Bu bahçenin avlusunda  İranlı büyük şahsiyetler, edebiyatçılar ve tanınmış isimlerden büstler  sergilenmektedir.  Bu büstlerden en dikkat çekicisi ise büyük İranlı şair Ebulkasım Firdevsi'nin tunçtan yapılmış büstüdür.   Bu büstün yapılışı ve  bahçede kurulmasının hikayesi de ilginçtir. 

 1934 yılında  Fridevsi'nin doğum gününün bininci yıldönümü töreni İran'da ve birkaç ülkede İran kültürü ve edebiyatı hayranlarının katılımı ile düzenlendi.  O dönemde Fransa'da 410 kişi  öğretim görüyordu.  Onlar bu büyük günü kutlamak için  İran kültürü ve edebiyatını tanıtmak için önemli bir adım atmak istediler.  Tüm ekonomik sıkıntılarına rağmen  her biri belli bir para miktarı ayırarak  bu parayı Firdevsi'nin heykelini yapmaya adadılar.  Bu heykel ise  ünlü Fransız heykeltıraş Lorenzie tarafından  yapıldı.  

Fransız heykeltıraş Lorenzie, Firdevsi'yi tanımıyordu.  Bu yüzden Firdevsi'nin yüzünü aklında canlandırmak için İranlı öğrencilerden Firdevsi'nin şiirlerini okumalarını ve Fransızcaya çevirmelerini istedi.  Böylece  birkaç öğrenci, yine bir birkaç gün içerisinde Firdevsi'nin en büyük eseri Şehname'nin bazı parçalarını okuyup Fransızca'ya çevirdiler.  Böylece Fransız heykeltıraş bu anlatılanlardan yola çıkarak  Firdevsi'nin şiirlerinin kavramlarını baz alarak  Firdevsi'nin büstünü yaptı. 

Negarestan bahçesi, krallarının ikametinin yanı sıra Kaim Makam Ferahani'nin  öldürülmesine ve daha da önemlisi İran'ın yazarları ve kültürel şahsiyetlerine varlığına kadar birçok olaya da şahitlik etti.  Bu tarihi bahçenin dönüm noktalarından biri de, ülkesi için sayısız çaba sarf eden birçok ünlü ve yazarı görmüş olmasıdır. Yarım asırdan fazla bir süre içerisinde  Melik-uş Şuara Bahar, Ali Ekber Dehhoda, Bediüzzaman Foruzanfer, Said Nefisi, Ebrahim Purdavud, Golamhoseyn Sıddiki, Perviz Hanleri,Muhammed Moin, Muhammed Ebrahim Bastani Parizi, Mahmud Hesabi ve birçok  bilgin, edebiyatçı ve sanatçı bu müzede tanıtılmıştır. 

Bu müze bahçenin şahitlik yaptığı bir diğer tarihi olay da bu bahçede uzun yıllardır faaliyet gösteren bir sanat okulunun varlığıdır. 1911'de Negarestan bahçesinde Profesör Üstad Kemalülmülk, tarafından  İnce Sanatları okulu kuruldu. Bu okulda Kemalülmülk, dönemin sanat dallarına aşina olan yeni nesil öğrenciler yetiştirmeyi başardı. Yetiştirilen sanatta başarılı olan öğrenciler ise, Kemalülmülk okulunu yarım yüzyıldan fazla bir süre canlı ve ayakta tuttular.   

Kemalülmülk, toplam 70 öğrenciye eğitim verdi. Okulunda sadece kendi dalı olan resim ve ressamlık öğretmekle kalmadı, aynı zamanda heykel, kakma, mozaik ve halı dokumayı da sanat olarak tanıttı. Şimdi de  Negarestan müze bahçesinde  Kemalülmülkün ve öğrencilerinin eserlerinin sergilendiği Kemalülmülk Ekolü Müzesi diye bir bölüm bulunmaktadır. Bu bölümde üstadın kendi eserlerinin yanı sıra, öğrencilerinden olan  Ebulhasan Sıddiki, Arşak, İskender Mustağni, İsmail Aştiyani, Cafer Petger, Hasanali Veziri ve birçok başka ismin eserleri sergilenmektedir. 

Bahçenin diğer köşesinde, İranlı sanatçı merhum Munir Şahrudi Fermanfermaiyan'ın  eserleri sergilenmektedir. 1922 ila 2020 yılları arasında yaşayan Munir Fermanfermaiyan, koleksiyoncu ve ressamdı.  Bu sanatsever  Tahran Üniversitesi güzel sanatlar üniversitesi mezunu olup  üç yıl boyunca  Cornell Üniversitesinde de  moda ve tasarım eğitimi görmüş bir isimdir. 

Bu sanatçı  modern eserler yaratmak için ayna işleme, geometrik desenler ve tasarımlar, motifler ve cam arkası resimleri harmanlamaya çalışmıştır. 

Munir Şahrudi Fermanfermaiyan, kendine özgü tarzı çerçevesinde  cam arkası resim, ayna işlemeler , kakma işleme, geometrik tasarımlar ve mimari tasarımların bir kombinasyonunu ortaya çıkardı. . 2015 yılında Fermanfermaiyan, çalışmalarını Solomon R. Guggenheim Müzesi'nde kişisel bir sergide sergiledi.  Şimdiye kadar bu sanatçının eserleri, Modern Sanat Müzesi, Metropolitan Sanat Müzesi ve New York'taki Guggenheim Müzesi dahil olmak üzere İran, Amerika Birleşik Devletleri, Avrupa ve Batı Asya'da sergilendi. İran'da, bu ünlü İranlı sanatçının 51 eseri, Negarestan Müzesi'nin bahçesinde yakından görülebilir. Munir Farmanfermiyan, Nisan 2020'de 97 yaşında yaşlılık nedeniyle hayata gözlerini yumdu.

Negarestan Müzesi'nin bahçesine gelip de en güzel bölümlerinden biri olan halı bölümünü ziyaret etmemek mümkün değil. Bu bölümde Golamali Melul tarafından bu müzeye bağışlanan ve hediye edilen değerli halı koleksiyonunu görebilirsiniz. Golamali Melul ," İran Halısına Açılan Kapılar" isimli kitabın yazarıdır.  Bu sanatsever 13 kadar değerli halıyı  bu müzeye bağışlamıştır.  Bu bölümün başka eserleri arasında ise yine Golamali  Melul'un hediye ettiği  gümüş eserleridir. Bu gümüş eserler İsfahan'ın gümüş kakma üstatlarının eserleridirler.  Bu bölümdeki eserler Kacar dönemine kadar geçmişleri bulunmaktadır. 

Negarestan müze bahçesinin başka bölümleri ise  Fethullah Ebad'ın resimleri salonu, fayanslar salonu, ve Melik-uş Şuara-yı Bahar eserleri salonudur. Tüm bu cazip salonlara ilaveten bu müze bahçesinin doğal güzelliğini de gözardı etmemek gerekir. Böylece müzenin her köşesinin doğal güzellikler ile dolu olduğu da söylenebilir.