Tarihten bir yaprak
Haziran 25, 2021 19:51 Europe/Istanbul
Bugün hicri şemsi 3 Tir 1400, hicri kameri 13 Zilkade 1442 ve miladi 24 Haziran 2021 Perşembe
113 yıl önce bugün hicri şemsi 3 tir 1287'de milli şura meclisinin topa tutulmasından bir gün sonra İran'da meşrutiyetin birinci dönemi sona erdi ve küçük istibdad dönemi başladı. Milli şura meclisinin topa tutulması ve Muhammed Şah Gacar tarafından sıkı yönetimin ilan edilmesi ve Surisrafil gazetesi yayın yönetmeni mirza Cihangirhan Şirazi ve hatip ve meşruta yanlıları aydınlarından hac mirza Nasrullah Melikülmütekellimin'in Muhammed Ali şahın emriyle asılmaları ile meşrutiyetin birinci aşaması sona erdi. Kısa ömürlü olmasından dolayı yeni istibdat döneminin başlamasıyla batı yanlısı düşünürlerin çoğu mücadele meydanlarını terk etmeleri ardından İran halkının başlattığı hareket din adamlarının ruhaniyet ve mezhep ruhundan yararlanarak kısa sürede doruğa ulaştı. Bu arada halk İran'ın başkenti Tahran kentinde ve diğer kentlerde silahlı mücadeleye başladılar ve nihayetinde başkenti muhasara altına alarak bu kenti ele geçirdiler. Bu arada İran'ın başkenti Tahran kentinde ve diğer kentlerde halk silahla kendilerini savundular ve nihayetinde başkent Tahran'ı ele geçirmeyi başardılar. Nihayet istibdad düzeni ikinci kez düştü. Firari şahın sığınmasına müsaade eden Rusya büyükelçiliği binasında İngiliz ve Rus bayrakları göndere çekildi ve Rus ve İngilizlerin İran'a yönelik müdahaleci ve aynı zamanda koordineli bir şekilde uygulamaları bir kez daha gözler önüne serildi. Küçük istibdat dönemi bir yıl 22 gün sürdü ve nihayet Muhammed Ali şahın görevden alınması ve milli şura meclisinin ikinci dönemdeki seçimlerinin başlamasıyla sona erdi.
******
17 yıl önce bugün hicri şemsi 3 tir 1383'de ünlü İranlı ressam Abbas Celali Susenabadi vefat etti. İranlı önde gelen ressam Susenabadi İran'ın orta kentlerinden Erak'ta dünyaya geldi ve büyük üstad Hüseyin Behzad'ın öğrencisiydi. Susenabadi eğitiminin devamında üstad Mukimi'nin eğitim yönteminin etkisi altında kaldı ve Hüseyin Behzad ve Ebutalib Mukimi ve Eltafi gibi önde gelen hocaların etkisinde kalarak eğitiminisürdürdü. Susenabadi minyatür sanatının kalıplarının değişmesine inanıyordu. Susenabadi 33 yaşında kendine özgü yöntemiyle ressamlık alanında yenilikler yaptı ve ressamlık sanatının şiir söyleme ve edebiyat dallarından ayrı olmadığına inanıyordu. Bu ünlü minyatür sanatının üstadı Susenabadi nihayet Amerika'da vefat etti.
*****
676 yıl önce bugün tarihi bir rivayete göre hicri kameri 13 zilkade 766'da Kutbeddin Muhammed bin Razi vefat etti. Veramin çevresinde dünyaya gelen Razi orada ün kazandı ve şöhrete kavuştu.
*****
414 yıl önce bugün hicri kameri 13 zilkade 1028'de mirza Muhammed Esterabadi vefat etti. Esterabadi Şia mezhebinin önde gelen alimlerindendi.012
