Pars Today

Geçen programda İran'daki sulak alanların-Talabların- özelliklerini değerlendirdik.

Bu bölümde ve diğer bölümlerde Ramser Konvansiyonu uyarınca İran'ın uluslararası sulak alanlarını tanıtacağız.

İran coğrafyasında güzel sulak alanlar vardır. İran'ın kuzey bölgesindeki güzel manzaralara sahip Gülistan İlinde çok sayıda sulak alanı vardır. Bunların en önemlisi Ala göl, Alma göl ve Acı göl sulak alanları-Talablarıdır. Bu enteresan sulak alanlar, İran ile Türkmenistan sınırlarına yakın Türkmen Sahra ovasında ve Gülistan ilinin kuzey doğusunda bulunuyor. Bu sulak alanların suları Etrek çayı ve etraftaki çeşmelerden temin ediliyor. Bazı haritalarda bu sulak alanlar, Göl olarak kaydedilmiştir. Ancak Ramser Konvansiyonuna göre, 6 metreden az derinliği bulunan sulak alanlar, İran'ın uluslararası Sulak alanları olarak nitelendirilir. Gülistan ilinin kuzey doğusundaki Gunbed Gavus ilçesine bağlı Ohi Tepe, Tengli köyleriyle Aggela-İnce Burun caddesinin doğu bölgesinde  Alagöl, Alma göl ve Acı göl sulak alanları bulunuyor. Bu sulak alanların toplam yüzölçümü 1400 hektardır. Su akış miktarının arttığı dönemlerde Alagöl'ün yüz ölçümü 2500 hektar ve Almagöl 307 hektar ve Acıgöl 320 hektara ulaşıyor. Onların deniz seviyesi 5 metredir.

Alagöl, Alma göl ve Acı göl sulak alanları tuzlu ve balçıklı göllerdir. Bu göller ve sulak alanlar Etrek çayı sularıyla oluşup beslenirler. Bu nedenle göçmen kuşların kondukları, beslendikleri ve üredikleri sulak alanlardır. Bu göller 1976 yılında Ramser sulak alanlar konvansiyonunda korunmuş olanlar olarak kaydedildiler.  

 Acıgöl uzunlamasına bir sulak alanı ve Alagöl ve Almagöl de yuvarlak biçiminde sulak alanlardır. Acıgöl'ün su derinliği orta kesimde 3 metre ve ortalama derinliği 5.1 metredir. Alagöl ve Almagölün derinli de 2 metredir. Çökertiler ve yatağını temizlenmesiyle derinlikleri artabilir. Etrek Çayının su akıntısı balçıklı olduğu için, söz konusu göllerin çökerti seviyesini de etkilemektedir. Bu nedenle su seviyeleri de yıl boyunca değişmektedir. Bu göllerin suları ılıman iklim şartlarından dolayı kışın da donmamaktadır. Bu nedenle göçmen kuşlar bu göllere konmakta ve konaklamaktadırlar. Acıgöl, tuzlu sulak alandır. Alma göl suyu ise tatlıdır. Bu nedenle farklı bitkiler ve su canlılarıyla kuşlar bu göllerde bulunurlar. Söz konusu göller ve sulak alanların ekolojik özellikleri de farklıdır. Alagöl, Almagöl ve Acıgöl sulak alanları; Su kamışıgiller, Takson basamağı, Hasır otu, kamış, Juncus Bitkisi gibi bitki örtüsünü içerdiği için, göçmen kuşların yumurtalaması ve üremesine olanak sağlamaktadır. Göçmen kuşlar kışın bu bölgelerde konaklamaktadırlar.

Ala göl, Alma göl ve Acı göl sulak alanları özel bitki örtülerinden dolayı Flamingo, çeşitli Kaz türleri, Sakarca kazı,  beyaz pelikan, gri bacaklı pelikan, Sessiz kuğu, Ötücü kuğu, Tepeli pelikan, Sütlabi, Batağan, Küçük balaban, Akça cılıbıt türleri ve Kırlangıç gibi kuşların meskenidir.

Gonbed Gavus çevre hayatını koruma teşkilatının Başkanı'nın belirttiği gibi, her yıl göçmen kuşlar siberyadan bu bölgeye göç edip konaklar. 19 yerli tür ve 66 göçmen kuş türü bu bölgede tespit edilmiştir. 14 kuş türü gelip göçerler ve diğerleri ise kış ve yaz mevsiminde bölgede konaklayıp yumurtlar ve yavrularını beslerler. Bu göllerin etrafında memeli hayvanlarda yaşarlar. Yaban domuzu, Kızıl tilki ve Türkmen tilkisi Karsak, Yaban kedisi, Kurt, çakal, Oklu kirpi, büyük gerbil, Libya gerbil, köstebek, Uzun kulaklı çöl kirpisi bu bölgede görülür.

İnci balığı, Orenc balığı, Çapak balığı, saydam balık ve diğer balık türleri bu sulak alanda bulunur. Gunbed çevre hayatı örgütü, bu balıkların avlanmasını yıl boyunca sınırlı zaman kesitlerine bağlı kılmıştır.

S

Ala göl,Alma göl ve Acı göl sulak alanları kurak çöl ortamlarında bulunduğu için, sadece kıyılarında bitkiler yeşerir ve kökleri suya dayanır. Bu göllerde Kamış, sarı zambak, Juncus, Ilgın, ısırgan otu, Civanperçemi, Juncus spp, Potamogeton , Madımak, Düğün çiçeği, Salsola,  Deniz Fasülyesi, Suaeda, kazayağı, Türkmen süpürge otu,Alhagi, Yabani Yulaf,bitki türleri de yetişmektedir. Sulak bölgelerdeki bitkiler deve sürülerinin beslenmesine, göçmen kuşların konaklanması ve beslenmesine, bölge halkının balık ve kuş avlanmasına imkân tanımaktadır. Bölge halkı Etrek çayı ve sulak alanlarının sularını, tarım arazilerinde kullanmak için paylaşmaktadır.

Bu bölgenin ekosistemi açısından da sulak alanlar özel bir önem taşımaktadırlar. Bu nedenle çevre hayatını koruma teşkilatı, bu bölgeleri denetim altına almıştır. Yaban kuşlarının avlanması yasaklanmıştır.  Sulak alanların turizm sektörü içinde dikkate değer özellikleri vardır.